Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), riêng tháng 9, kim ngạch xuất khẩu đạt gần 991 triệu USD, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong cơ cấu sản phẩm, tôm tiếp tục là mặt hàng chủ lực với 3,4 tỷ USD, tăng 20%, nhờ nhu cầu ổn định tại các thị trường Mỹ, Nhật Bản, EU và đà phục hồi đơn hàng ở châu Á.
Cá tra đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng gần 10%; các sản phẩm cá biển, mực – bạch tuộc và nhuyễn thể có vỏ đều ghi nhận mức tăng trưởng tích cực. Riêng cá ngừ giảm nhẹ còn 705 triệu USD do cạnh tranh gay gắt trên thị trường quốc tế.
Ông Vũ Tuấn Cường - Giám đốc Trung tâm Khảo nghiệm, Kiểm nghiệm, Kiểm định (Trung tâm 3K) thuộc Cục Thủy sản và Kiểm ngư, đánh giá ngành đang có những tín hiệu rất khả quan dù phải đối mặt với thời tiết bất lợi và biến động kinh tế toàn cầu.
“Mục tiêu đạt kim ngạch 10,5 - 11 tỷ USD trong năm 2025 là hoàn toàn khả thi”, ông nhận định tại họp báo công bố VietShrimp Asia 2026 và Aquaculture Vietnam 2026.
Ảnh minh họa
Tổng sản lượng thủy sản cả nước 9 tháng đạt khoảng 7,72 triệu tấn, trong đó nuôi trồng chiếm hơn 1,3 triệu tấn, khai thác khoảng 1,8 triệu tấn, tăng bình quân 3,3% so với cùng kỳ. Theo ông Cường, năng lực chế biến, giá trị gia tăng cao và khả năng thích ứng nhanh là những yếu tố giúp thủy sản Việt Nam duy trì vai trò một trong những trụ đỡ quan trọng của kinh tế nông nghiệp.
Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, ngành vẫn đối diện thách thức dài hạn từ cảnh báo “thẻ vàng” IUU của Liên minh châu Âu (EU) - vấn đề kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng đến uy tín và chi phí xuất khẩu. Ông Cường nhận định, đây là “phép thử” buộc ngành phải tiếp tục chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng minh bạch và bền vững, tương tự như quá trình từng vượt qua các chuẩn quốc tế HACCP hay GlobalGAP trước đây.
Ngoài ra, từ ngày 1/1/2026, một số nghề cá của Việt Nam có nguy cơ bị hạn chế xuất khẩu sang Mỹ theo Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú Biển (MMPA) do chưa đáp ứng yêu cầu bảo tồn. Các nhóm sản phẩm có thể chịu ảnh hưởng gồm cá ngừ, cá kiếm, mực, cá mú, ghẹ và cá thu.
Trước những thách thức này, tại phiên họp Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU, ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng thư ký VASEP, đề xuất ngành thủy sản cần đẩy mạnh số hóa chuỗi cung ứng, mở rộng hệ thống cảng cá đạt chuẩn và hoàn thiện khung pháp lý thống nhất để kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu hiệu quả hơn.
“Các thị trường nhập khẩu ngày càng khắt khe về truy xuất nguồn gốc. Việc minh bạch hóa và số hóa sẽ giúp củng cố niềm tin của đối tác quốc tế với thủy sản Việt Nam”, ông Nam nhấn mạnh.
Hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập sâu hơn, ông Vũ Tuấn Cường cho biết, hai triển lãm quốc tế VietShrimp Asia 2026 và Aquaculture Vietnam 2026 sẽ được tổ chức đồng thời tại TP.HCM vào tháng 3/2026. Đây sẽ là sự kiện quan trọng quy tụ doanh nghiệp, nhà quản lý và chuyên gia trong lĩnh vực thủy sản, nhằm thúc đẩy kết nối, chia sẻ công nghệ tiên tiến và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Bà Rose Chitanuwat - Giám đốc khu vực ASEAN của Informa Markets, cho biết Việt Nam được chọn đăng cai hai triển lãm lớn này nhờ quy mô sản xuất hàng đầu khu vực và năng lực công nghệ ngày càng hoàn thiện.
Bà kỳ vọng sự kiện sẽ tạo diễn đàn trao đổi về giải pháp nâng cao chất lượng, thân thiện môi trường, góp phần giúp ngành thủy sản Việt Nam khẳng định vị thế, tăng tốc và chinh phục những đỉnh cao xuất khẩu mới.
Văn Sơn