Xung đột Iran-Israel: Những lựa chọn đau đầu của ông Trump

7 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Nguồn: The Economist)

Vai trò quan trọng của ông Trump

Theo tờ the Economist, Israel đã khơi mào cuộc xung đột với Iran nhưng hiện chỉ có Mỹ mới có thể kết thúc nó. Tổng thống Mỹ Donald Trump cam kết chấm dứt các cuộc xung đột ở Trung Đông nhưng giờ đây ông lại đang phải giám sát một cuộc xung đột mới.

Tuy nhiên, ông Trump tỏ ra khá lạc quan. “Chúng ta có thể dễ dàng đạt được một thỏa thuận”, ông viết trong một bài đăng trên mạng xã hội vào ngày 15/6 về xung đột Israel-Iran.

Vài giờ sau, ông Trump ám chỉ rằng hòa bình giữa hai quốc gia, "những kẻ thù truyền kiếp từ năm 1979", chỉ đơn thuần là vấn đề thuyết phục họ giao thương nhiều hơn.

Sự lạc quan của ông Trump dường như không thuyết phục trước tình thế của thực tại. Nhưng dù sao, ông Trump vẫn sẽ có ảnh hưởng lớn về thời điểm và cách thức kết thúc cuộc xung đột.

Trong những ngày tới, ông phải đưa ra một số quyết định có thể kiềm chế hoặc khuyến khích Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ông Netanyahu đang trông cậy vào những quyết định tiếp theo, tuy nhiên, không ai có thể đoán được Tổng thống Mỹ sẽ làm như thế nào.

Quyết định đầu tiên là có nên yêu cầu giải pháp ngoại giao hay không. Trước xung đột, Mỹ đã cố gắng đàm phán hạt nhân với Iran để thay thế hiệp ước mà chính ông Trump đã hủy bỏ vào năm 2018. Vòng đàm phán thứ sáu đã được lên lịch vào ngày 15/6. Không có gì ngạc nhiên khi nó đã bị hủy bỏ.

Tuy nhiên, ông Trump vẫn tiếp tục thúc giục đàm phán. Dự án hạt nhân của Iran là động lực để Israel khơi mào xung đột, một thỏa thuận hạn chế nó sẽ là một phần quan trọng của lệnh ngừng bắn.

Thỏa thuận hạt nhân là cốt lõi

Song, ông Trump sẽ đối mặt với một loạt trở ngại, một loạt lựa chọn đau đầu quyết định tới vận mệnh cuộc xung đột.

Đầu tiên, không bên nào sẵn sàng thực hiện một thỏa thuận như vậy. Israel đã dành nhiều năm để lên kế hoạch cho cuộc xung đột này. Họ sẽ không muốn ngừng chiến đấu chỉ sau một vài ngày khi mà còn nhiều mục tiêu chưa đạt được.

Trong khi đó, Iran chưa sẵn sàng đưa ra những nhượng bộ lớn về chương trình hạt nhân của mình. Mỹ muốn Iran từ bỏ việc làm giàu urani và tháo dỡ nhiều cơ sở hạt nhân nhưng đây là những điều mà Tehran luôn phản đối trong nhiều thập kỷ.

Có thể, Iran sẽ tự nguyện thay đổi lập trường khi thiệt hại gia tăng. Nhưng Iran dường như không có niềm tin vì ông đã hủy bỏ hiệp ước hạt nhân vào năm 2018.

Ngoại trưởng Đức đã đề nghị cùng Anh và Pháp đàm phán với Iran. Nhưng Mỹ vẫn phải đóng vai trò trung tâm trong các cuộc đàm phán.

Lựa chọn thứ hai là liệu Mỹ có nên hỗ trợ Israel trong cuộc xung đột hay không. Hình ảnh vệ tinh cho thấy Israel đã phá hủy cái gọi là “nhà máy làm giàu nhiên liệu thí điểm” tại Natanz, cơ sở trên mặt đất nơi Iran làm giàu urani lên 60%, thấp hơn một chút so với cấp độ vũ khí.

Dù vậy, họ chưa phá hủy cơ sở làm giàu tại Fordow, được đào sâu vào sườn núi, khiến vũ khí của Israel khó có thể tiếp cận.

Israel có thể phá hủy các lối vào và trục thông gió. Họ muốn nhờ sự giúp đỡ từ Mỹ, quốc gia có những quả bom chuyên dụng có khả năng khoan sâu vào lòng đất. Họ đã yêu cầu Tổng thống Trump cùng tấn công vào Fordow song vẫn chưa nhận được sự đồng ý.

Trong kịch bản lạc quan nhất, những cuộc không kích đó vừa làm tê liệt cơ sở này vừa khiến Iran sợ hãi và phải chấp nhận một thỏa thuận. Tuy nhiên, thực tế hiếm khi "gọn gàng" như vậy. Iran có thể lo sợ rằng các cuộc tấn công vào Fordow chỉ là màn mở đầu cho một chiến dịch rộng lớn.

Đến nay, Iran vẫn kiềm chế hành động vì lo ngại Mỹ. Tuy nhiên, nếu Mỹ đã tham gia vào xung đột, Iran có thể cảm thấy rằng họ không có gì để mất.

Các nhà lãnh đạo Israel thích nói rằng đất nước của họ tự bảo vệ mình. Tuy vậy, họ dựa vào Mỹ để tránh tên lửa đạn đạo của Iran, chia sẻ thông tin tình báo và tiếp tế cho quân đội của mình.

Ông Trump hoàn toàn có thể thúc giục Israel chấm dứt xung đột. Hoặc ông có thể cho phép xung đột tiếp tục. Israel có thể tiếp tục tấn công Iran trong nhiều tuần, đặc biệt nếu Iran thiếu tên lửa đạn đạo để phản công. Đây là lựa chọn đau đầu thứ ba của ông Trump.

Cuộc xung đột càng kéo dài, nó càng trở nên khó lường. Một nhà ngoại giao phương Tây cho biết: “Không có hồi kết cho Israel. Cả hai đều là canh bạc lớn”. Cuối cùng, cách thoát ra hợp lý duy nhất có thể là một thỏa thuận. Tuy vậy, để đạt được điều đó, ông Trump cần phải có sự khôn khéo về ngoại giao và sự linh hoạt từ cả Israel và Iran - những điều mà không bên nào trong số họ có được.

(theo the Economist)

Vy Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/xung-dot-iran-israel-nhung-lua-chon-dau-dau-cua-ong-trump-317946.html