Xung đột leo thang ở Trung Đông tác động tiêu cực đến kinh tế thế giới

4 giờ trướcBài gốc

Giá dầu nhảy múa, lạm phát tăng cao

Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đều đã hạ cấp dự báo tăng trưởng toàn cầu trong những tháng gần đây.

Cho nên, bất kỳ sự gia tăng đáng kể nào về giá dầu hoặc khí đốt tự nhiên, hoặc sự gián đoạn thương mại do xung đột Trung Đông tiếp tục leo thang, sẽ là rào cản phát sinh đối với nền kinh tế thế giới.

"Chúng ta sẽ xem Tehran phản ứng ra sao, nhưng cuộc tấn công có khả năng sẽ đẩy xung đột lên một nấc thang mới", các nhà phân tích của Bloomberg Economics bình luận. "Đối với nền kinh tế toàn cầu, một cuộc xung đột mở rộng sẽ làm tăng nguy cơ giá dầu tăng vọt và thúc đẩy lạm phát tăng cao".

Bản đồ Vịnh Ba Tư và Eo biển Hormuz cho thấy lưu lượng tàu chở dầu đi qua khu vực này vào tháng 9/2024. Nguồn: AFP

Những rủi ro địa chính trị gia tăng cùng với khả năng leo thang thuế quan trong những tuần tới khi lệnh tạm dừng áp dụng các khoản thuế đối ứng mạnh tay của Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp hết hạn. Tác động kinh tế lớn nhất từ một cuộc xung đột kéo dài ở Trung Đông có thể sẽ được phản ánh thông qua giá dầu tăng vọt.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cho rằng các cuộc tấn công của Mỹ vào Iran hôm 21/6 là "vô lý và sẽ gây ra hậu quả lâu dài". Ông đã trích dẫn Hiến chương Liên hợp quốc về các điều khoản tự vệ và cho biết Tehran bảo lưu mọi lựa chọn để bảo vệ chủ quyền, lợi ích và người dân của mình.

Trong kịch bản cực đoan là Eo biển Hormuz bị đóng, giá dầu thô có thể tăng vọt lên hơn 130 USD/thùng, theo các nhà phân tích của Bloomberg Economics. Điều đó có thể khiến chỉ số CPI của Mỹ tăng gần 4% vào mùa hè này, buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các ngân hàng trung ương khác phải lùi thời điểm hạ lãi suất.

Cần biết rằng khoảng 20% nguồn cung dầu mỏ hàng ngày của thế giới đi qua Eo biển Hormuz, nằm giữa Iran và các nước láng giềng ở vùng Vịnh như Saudi Arabia.

Mặc dù Mỹ là nước xuất khẩu dầu ròng, nhưng giá dầu thô cao hơn sẽ chỉ làm tăng những thách thức mà nền kinh tế Mỹ phải đối mặt. Tuần trước, Fed đã cập nhật các dự báo kinh tế, theo đó hạ dự báo tăng trưởng của Mỹ trong năm 2025 xuống còn 1,4%, từ mức 1,7%, do lo ngại tác động mà thuế quan của Tổng thống Trump lên giá cả và tăng trưởng.

Là đối tác nhập khẩu dầu mỏ lớn nhất của Iran, Trung Quốc sẽ phải đối mặt với hậu quả rõ rệt nhất từ bất kỳ sự gián đoạn nào đối với nguồn cung dầu mỏ, mặc dù kho dự trữ hiện tại của nước này có thể hỗ trợ phần nào.

Bất kỳ sự gián đoạn nào đối với việc vận chuyển qua Eo biển Hormuz cũng sẽ có tác động đáng kể đến thị trường khí đốt tự nhiên hóa lỏng toàn cầu.

Đơn cử, Qatar - quốc gia cung cấp khoảng 20% lưu lượng thương mại LNG toàn cầu - sử dụng tuyến đường này để xuất khẩu và đây cũng là tuyến vận chuyển "độc đạo". Điều đó sẽ khiến thị trường LNG toàn cầu càng bị thắt chặt, đẩy giá khí đốt châu Âu tăng cao đáng kể, Bloomberg Economics cảnh báo.

Trong khi các nhà đầu tư lo ngại nguồn cung dầu mỏ có thể bị gián đoạn nếu tình hình thù địch leo thang, các thành viên OPEC+, bao gồm cả Saudi Arabia, vẫn có nhiều công suất dự phòng. Ngoài ra, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IAEA) có thể chọn phối hợp giải phóng kho dự trữ khẩn cấp để bình ổn giá năng lượng.

"Căng thẳng ở Trung Đông là một cú sốc bất lợi khác đối với nền kinh tế toàn cầu vốn đã suy yếu", ông Ben May, giám đốc nghiên cứu vĩ mô toàn cầu tại Oxford Economics, đánh giá. "Giá dầu cao hơn và chỉ số CPI tăng lên sẽ khiến các ngân hàng trung ương đau đầu", ông May nói thêm.

Cảnh báo tác động vượt ra khỏi thị trường năng lượng

Các cuộc tấn công của Mỹ vào Iran có khả năng gây ra những tác động rộng hơn ngoài thị trường năng lượng, khi tình hình bất ổn toàn cầu leo thang, theo Tổng giám đốc IMF Kristalina Georgieva.

"Chúng tôi đang xem xét điều này như một nguồn bất ổn khác trong bối cảnh vốn đã rất bất ổn", bà Georgieva trả lời phỏng vấn của Bloomberg TV hôm 23/6.

Cú sốc lớn nhất cho đến nay đã được phản ánh qua giá năng lượng, một vấn đề mà IMF đang theo dõi chặt chẽ. Tuy nhiên, "có thể có những tác động thứ cấp và thứ ba. Giả sử có nhiều biến động hơn tác động đến triển vọng tăng trưởng ở các nền kinh tế lớn - thì có thể dẫn đến việc điều chỉnh giảm triển vọng tăng trưởng toàn cầu", người đứng đầu IMF lưu ý.

Giá dầu Brent đã bật tăng 5,7% lên 81,40 USD/thùng ngay đầu phiên giao dịch thị trường châu Á vào sáng 23/6, trước khi đà tăng bị thu hẹp lại.

IMF đã hạ triển vọng tăng trưởng toàn cầu năm 2025 vào tháng 4, cùng với cảnh báo rằng tham vọng "thiết lập lại" thương mại thế giới của Mỹ sẽ làm chậm tăng trưởng.

Theo Tổng giám đốc IMF, hai quý đầu năm nay đã cho thấy xu hướng đó vẫn tiếp diễn và trong khi thế giới có thể sẽ tránh được suy thoái thì cũng có sự bất ổn cao hơn, có chiều hướng kìm hãm triển vọng tăng trưởng.

Thế giới đang quan sát xem Iran sẽ phản ứng ra sao sau các cuộc không kích chưa từng có của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân lớn của nước này. Việc Tổng thống Trump quyết định triển khai bom phá boongke để tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran đã làm gia tăng rủi ro địa chính trị vào thời điểm nền kinh tế thế giới đang phải đối mặt với sự bất ổn nghiêm trọng do căng thẳng thương mại.

Bà Georgieva cho biết IMF đang đặc biệt theo dõi diễn biến xung đột sẽ tác động ra sao đến phí bảo hiểm rủi ro dầu mỏ. Trên thị trường dầu mỏ, khối lượng quyền chọn đang tăng đột biến và đường cong hàng hóa tương lai (đường cong kỳ hạn) đã dịch chuyển để phản ánh căng thẳng về nguồn cung hạn hẹp trong ngắn hạn.

"Hãy xem tình hình diễn biến ra sao", bà Georgieva cho biết, đồng thời nói thêm rằng bà đang theo dõi xem liệu có sự gián đoạn đối với các tuyến cung cấp năng lượng hay sự ảnh hưởng sang các quốc gia khác hay không.

Đối với nền kinh tế Mỹ, người đứng đầu IMF cho rằng tình trạng giảm phát vẫn tiếp diễn, mặc dù hiện tại Fed chưa sẵn sàng cắt giảm lãi suất. "Điều chúng tôi mong đợi vào cuối năm là Fed có thể nhận ra rằng đã đến lúc phải điều chỉnh lãi suất xuống", bà Georgieva cho biết.

Tình hình càng biến động thì càng tác động xấu tới "sức khỏe" của doanh nghiệp. "Khi có sự không chắc chắn, điều gì sẽ xảy ra? Các nhà đầu tư không đầu tư, người tiêu dùng không tiêu dùng và điều đó kìm hãm triển vọng tăng trưởng", Tổng giám đốc IMF cảnh báo.

Đông Phong

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/xung-dot-leo-thang-o-trung-dong-tac-dong-tieu-cuc-den-kinh-te-the-gioi-d311772.html