Ảnh: Newsweek.
Theo phân tích của các chuyên gia quân sự, những thay đổi tại tiền tuyến trong năm 2024 là điều kiện cho bất kỳ cuộc đàm phán nào được đề xuất nhằm chấm dứt cuộc chiến.
Sau một năm khó khăn, quân đội Ukraine đang kiệt sức, trong khi lực lượng Nga đang giành được lợi thế ở khu vực Donbas với tốc độ ngày càng nhanh. Ukraine cũng đang phải vật lộn để giữ lãnh thổ đã chiếm được trong cuộc tấn công vào Kursk, đây là chìa khóa để Kiev giành lợi thế trên bàn đàm phán với Nga.
Yuriy Boyechko, giám đốc điều hành và nhà sáng lập tổ chức từ thiện Hope for Ukraine cho biết Tổng thống Nga Putin đang tập trung thời hạn chót trước ngày 20/1 cho khu vực Kursk, nơi “lực lượng Nga đang gây sức ép với Ukraine”.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov cho biết 4 khu vực của Ukraine mà Putin tuyên bố sáp nhập vào tháng 9/2022 gồm Kherson, Zaporizhzhia, Luhansk và Donetsk, sẽ nằm trong quyền kiểm soát hoàn toàn của Moscow vào năm 2025.
Điều này nhắc lại lời cam kết mà Putin đưa ra vào ngày 14/6 rằng ông chỉ đồng ý ngừng bắn và đàm phán hòa bình khi Ukraine rút khỏi 4 khu vực nói trên, từ bỏ kế hoạch gia nhập NATO, công nhận Crimea và Sevastopol là của Nga, điều mà Kiev luôn bác bỏ.
Ukraine đã tiến hành cuộc tấn công Kursk của Nga vào ngày 6/8. Phản ứng của Moscow diễn ra chậm chạp nhưng hiện đã chiếm lại được một phần đáng kể lãnh thổ. "Kursk là cuộc tấn công lớn nhất của Ukraine trong năm 2024, nơi họ đã chiếm được hơn 1.200 km2 tương đối nhanh chóng. Tuy nhiên, hiện tại họ đã mất hơn một nửa những gì họ đã chiếm được ban đầu", Emil Kastehelmi, nhà phân tích quân sự của Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan cho biết.
Mặt trận hiện tại của Nga.
Những thay đổi lớn nhất ở tiền tuyến tại Ukraine là ở vùng Donetsk. Sau khi Avdiivka thất thủ vào tháng 2, quân đội Nga đã đạt được nhiều thành quả hơn tại đây. “Bắt đầu từ tháng 6 và tháng 7, người Nga có thể chiếm được một lượng đất ngày càng tăng mỗi tháng”, Kastehelmi cho biết. “Ukraine mất nhiều đất nhất vào tháng 11”.
Đến giữa tháng 12, quân đội Nga đã tiến sát Pokrovsk, nếu chiếm được sẽ giúp Nga kiểm soát toàn bộ khu vực.
“Quân đội Nga đã vượt qua sông Zherebets ở khu vực biên giới Luhansk và Kharkiv, tiến đến sông Oskil và mở ra một hướng tấn công mới ở phía bắc thành phố Kharkiv”, Kastehelmi cho biết. "Tuy nhiên, sự tiến triển của Nga ở các tỉnh Luhansk và Kharkiv không làm thay đổi nhiều đến cục diện cuộc chiến - những sự kiện quan trọng nhất đã xảy ra ở Donetsk."
Cũng như cuộc tấn công mùa hè của Nga ở Donetsk, quân đội nước này đã quay trở lại khu vực Kharkiv xa hơn về phía bắc, trong khi ở phía nam, họ tiến hành các cuộc tấn công vào Kherson và Zaporizhzhia.
Bản đồ của ISW cho thấy quyền kiểm soát của Nga đối với Zaporizhzhia tăng không đáng kể và các nhóm phản công của Ukraine đã giảm, đặc biệt là ở phía nam Mala Tokmachka và phía bắc Marfopil.
Konstantin Sonin, giáo sư người Nga tại Trường Chính sách Công Harris thuộc Đại học Chicago cho biết vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024, Nga đã bắt đầu sử dụng các cuộc tấn công trên không để phá hủy toàn bộ một khu vực trước khi tiến vào bằng bộ binh.
"Những bước tiến chậm của quân đội Nga trong năm 2024 đã khiến họ chiếm được lãnh thổ với những tòa nhà bị phá hủy hoàn toàn. Không có chiến tranh cơ động, mà chỉ là sự hủy diệt hoàn toàn", ông nói.
Vào tháng 11/2024, chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã cho phép Kiev sử dụng tên lửa chiến thuật tầm xa để tấn công sâu bên trong lãnh thổ Nga, buộc Moscow phải di chuyển máy bay của mình ra xa hơn. “Điều này ngay lập tức làm giảm số lượng các cuộc tấn công trên không mà Nga có thể sử dụng chống lại Ukraine”, Sonin nói thêm.
Theo dự đoán, những tháng đầu năm 2025 sẽ rất quan trọng khi cả hai bên nỗ lực tăng cường lợi thế về lãnh thổ trước bất kỳ cuộc đàm phán tiềm năng nào.
TD (Newsweek)