Xung đột Trung Đông: Phép thử với thủy sản Việt

6 giờ trướcBài gốc

VASEP đánh giá Trung Đông đang nổi lên như một điểm sáng trong chiến lược đa dạng hóa thị trường của ngành thủy sản Việt Nam. Trong giai đoạn 2020–2024, kim ngạch xuất khẩu sang khu vực này đã tăng trưởng gần gấp đôi, từ 198 triệu USD lên 366 triệu USD.

Riêng trong năm 2024, xuất khẩu thủy sản sang Trung Đông tăng trưởng 18% so với năm trước, bất chấp bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều biến động. Hiện hai nhóm sản phẩm chủ lực là cá ngừ và cá tra, chiếm tới 70% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang khu vực này.

Trong đó, cá ngừ đóng hộp và đóng túi, đặc biệt là các dòng ngâm dầu hoặc nước muối, rất được ưa chuộng, chiếm hơn 2/3 giá trị xuất khẩu cá ngừ. Cá tra phi lê, cắt khúc và nguyên con đông lạnh tiếp tục giữ vị thế nhờ giá thành hợp lý, dễ chế biến, phù hợp với phân khúc tiêu dùng phổ thông và ngành dịch vụ ăn uống.

Tuy nhiên, từ ngày 13/6/2025, chiến dịch quân sự “Sư tử trỗi dậy” do Israel phát động đã kéo theo loạt phản ứng quân sự từ Iran và các lực lượng trong khu vực, đẩy Trung Đông vào vòng xoáy bất ổn mới. Hậu quả nhanh chóng lan rộng toàn cầu và gây tác động trực tiếp đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Trung Đông chỉ đạt 130 triệu USD, giảm 12% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân chủ yếu được cho là đến từ tình hình xung đột leo thang và kéo dài trong khu vực.

Tuyến hàng hải qua kênh đào Suez và Biển Đỏ bị gián đoạn nghiêm trọng, kéo theo chi phí vận tải và bảo hiểm tăng cao. Bên cạnh đó, theo hiệp hội, tâm lý e ngại rủi ro giao nhận và thanh toán khiến hoạt động thương mại chững lại. Tại một số thị trường như Ai Cập, Iraq, UAE, thủ tục hải quan và logistics cũng bị trì hoãn, ảnh hưởng lớn đến tiến độ giao hàng.

Giá dầu tăng mạnh còn kéo theo chi phí đầu vào đội lên đáng kể – từ bao bì, cấp đông, bảo quản đến vận hành nhà máy. Với tỷ trọng xuất khẩu lớn là các sản phẩm đông lạnh, áp lực chi phí càng đè nặng lên doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhỏ, có năng lực tài chính hạn chế, gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì đơn hàng dài hạn.

Dù vậy, VASEP cho rằng xung đột tại Trung Đông không chỉ là phép thử, mà còn là cơ hội để ngành thủy sản Việt Nam cơ cấu lại chuỗi cung ứng và mở rộng thị trường.

Với dân số trẻ, tầng lớp trung lưu phát triển nhanh và ngành khách sạn – du lịch bùng nổ, nhu cầu tiêu thụ thủy sản tại các quốc gia như UAE, Qatar, Kuwait, Ai Cập... được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh. Ngoài ra, yếu tố tôn giáo cũng mang lại lợi thế đáng kể, khi các sản phẩm đạt chứng nhận Halal ngày càng được ưa chuộng.

Để tận dụng cơ hội này, các doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư vào chứng nhận Halal và phát triển sản phẩm chế biến sâu, có giá trị gia tăng như cá ngừ đóng hộp, tôm hấp bóc nõn, cá tra cắt khúc... đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Đồng thời, theo hiệp hội, doanh nghiệp nên mở rộng số lượng nhà máy đạt chứng nhận Halal được công nhận tại các quốc gia Hồi giáo như Saudi Arabia, UAE. Doanh nghiệp cần đẩy mạnh tiếp cận các thị trường Hồi giáo mới nổi như Jordan, Libya, Pakistan, bên cạnh việc giữ vững hiện diện tại các thị trường truyền thống như EU, Nhật Bản, ASEAN – nơi có hiệp định thương mại ưu đãi và nhu cầu tiêu dùng đang phục hồi.

Anh Tuấn

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/xung-dot-trung-dong-phep-thu-voi-thuy-san-viet.html