Xung quanh bước tiến lớn của Trung Quốc trong nỗ lực xây dựng 'Con đường Tơ lụa Bắc Cực'

6 giờ trướcBài gốc

Băng tan do nhiệt độ ấm lên tại Bắc Cực. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Kênh CNN (Mỹ) cho biết, hành trình này được coi là bước tiến lớn trong nỗ lực xây dựng "Con đường Tơ lụa Bắc Cực" của Trung Quốc, một hành lang cơ sở hạ tầng và vận tải biển băng qua vùng cực Bắc của thế giới, thứ chỉ trở nên khả thi bởi biến đổi khí hậu.

Biến đổi khí hậu khiến cảnh quan băng giá của Bắc Cực thay đổi nhanh hơn nhiều so với dự kiến. Khu vực này đang ấm lên với tốc độ gấp khoảng 4 lần so với phần còn lại của thế giới. Băng biển đang nứt vỡ và tan chảy.

Nhà sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Viện Bắc Cực trụ sở tại Mỹ - ông Malte Humpert lập luận: "Đây thực sự là lần đầu tiên biến đổi khí hậu làm thay đổi bản đồ".

Theo các chuyên gia, việc phát triển hải trình này có thể mang lại những lợi ích kinh tế và địa chính trị to lớn cho Trung Quốc. Tuy nhiên, họ cảnh báo rằng việc đưa các đội tàu di chuyển qua môi trường nguyên sơ, xa xôi và nguy hiểm này chẳng khác nào đang gieo mầm cho một thảm họa sinh thái và nhân đạo sắp xảy ra.

Ông Humpert nói với CNN rằng trước đây tàu thuyền từng sử dụng Tuyến đường biển phương Bắc. Hải trình này hiện chỉ có thể tiếp cận được trong vài tháng mùa Hè và mùa Thu. Những con tàu container đầu tiên bắt đầu đi qua Bắc Cực hơn một thập kỷ trước, nhưng khi đó chúng chủ yếu thực hiện các chuyến đi riêng lẻ, có tính chất đặc biệt.

Ông bổ sung rằng việc tàu Istanbul Bridge dừng lại ở nhiều cảng khác nhau là điều chưa từng có tiền lệ ở Bắc Cực. Con tàu sẽ thực hiện hành trình 18 ngày từ cảng Ninh Ba - Chu Sơn (Ningbo-Zhoushan) của Trung Quốc đến Felixstowe ở Anh, được hỗ trợ bởi tàu phá băng.

Tàu di chuyển qua Eo biển Bering ngăn cách Nga và Alaska. Sau đó, qua Bắc Cực hướng về Biển Bắc, dừng chân tại Anh và tiếp theo sau là cập cảng ở Hà Lan, Đức và Ba Lan. Theo một tuyên bố của Hải quan Ninh Ba, chuyến đi này "đánh dấu khai trương chính thức tuyến vận tải container Bắc Cực Trung Quốc – châu Âu đầu tiên trên thế giới”, giúp đưa hàng hóa đến châu Âu kịp thời cho mùa Giáng sinh cao điểm.

Bà Elizabeth Buchanan tại Viện Chính sách Chiến lược Australian nhận định rằng việc thương mại hóa Tuyến đường biển phương Bắc sẽ định hướng lại thương mại. Bà đánh giá: "Một hành lang kinh tế toàn cầu mới sắp được hình thành… Đây là bước ngoặt”.

Lợi thế tiềm năng rất rõ ràng. Thứ nhất, tuyến đường biển phương Bắc tương đối ngắn, chỉ mất khoảng một nửa thời gian so với hành trình về phía Nam qua Kênh đào Suez. Nó cũng có thể giúp tránh điểm nghẽn tiềm ẩn trên các hải trình truyền thống, bao gồm cuộc tấn công vào tàu thương mại của Houthi trên Biển Đỏ, vốn đã diễn ra từ năm 2023.

Trong khi đó, hải trình qua Kênh đào Panama đã bị gián đoạn do mực nước thấp trong bối cảnh khu vực này phải vật lộn với hạn hán nghiêm trọng.

Theo Hải quan Ninh Ba, tuyến đường ngắn hơn này cũng cắt giảm 50% lượng khí thải ô nhiễm làm nóng hành tinh. Nhưng đó không phải là một chiến thắng về môi trường.

Ông Andrew Dumbrille tại tổ chức phi lợi nhuận Clean Arctic Alliance cho biết: "Nó đi kèm với mức độ quan ngại, rủi ro và nguy hiểm cao". Ông phân tích rằng thật sai lầm khi nghĩ rằng băng tan giúp tàu thuyền dễ dàng di chuyển trên vùng nước trong xanh. Thay vào đó, nó có thể khiến Bắc Cực trở nên nguy hiểm hơn.

Băng biển có thể bất ngờ làm hỏng tàu thuyền. Các tàu thuyền cũng phải vật lộn với bóng tối, nhiệt độ băng giá và sương mù. Nếu có bất kỳ sự cố nào xảy ra trong môi trường khắc nghiệt và xa xôi này, nó có thể nhanh chóng trở thành thảm họa.

Hơn nữa, ông quan ngại rằng khu vực này không có sẵn các phương tiện ứng phó sự cố tràn dầu như ở những nơi khác. Điều đó có nghĩa là nếu xảy ra sự cố tràn dầu, nó sẽ tồn tại trong nước lâu hơn, gây ra nhiều thiệt hại hơn.

Các chuyên gia cũng lo ngại về tác động của tiếng ồn gia tăng lên môi trường biển nhạy cảm và nguy cơ va chạm với cá voi. Càng nhiều tàu thuyền hoạt động trên tuyến đường biển này, nguy cơ thảm họa càng cao.

Hiện tại, Tuyến đường biển phương Bắc chỉ là một phần rất nhỏ của thương mại toàn cầu. Theo Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Rosatom (Nga), tính riêng trong năm 2024 chỉ có khoảng 90 tàu đi qua tuyến đường này, so với hơn 13.000 tàu đi qua Kênh đào Suez.

Tuần này, công ty Vận tải Địa Trung Hải, doanh nghiệp lớn nhất thế giới thuộc lĩnh vực này, đã tuyên bố cam kết không sử dụng Tuyến đường biển phương Bắc, viện dẫn các lý do bao gồm tác động môi trường và rủi ro.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/xung-quanh-buoc-tien-lon-cua-trung-quoc-trong-no-luc-xay-dung-con-duong-to-lua-bac-cuc-20251004220553331.htm