Góp sức vào thành quả đó không thể không kể đến đội ngũ kỹ thuật viên luôn chăm chút đến từng chi tiết để mỗi đoàn tàu ra tuyến phục vụ được an toàn.
Hơn 316.000 lượt tàu vận hành an toàn sau 4 năm khai thác thương mại. Ảnh: Phạm Công
Xuyên đêm “khám bệnh” cho tàu điện
Đúng 22 giờ 53 phút, chuyến tàu Cát Linh – Hà Đông cuối cùng chạy về khu Depot Phú Lương, vào vị trí bảo dưỡng. Ở đó, trong ánh đèn điện sáng rực, đội ngũ kỹ thuật viên của Xí nghiệp Vận hành tuyến đường sắt đô thị số 2A, thuộc Công ty TNHH một thành viên Đường sắt Hà Nội (Hanoi Metro) đã chờ sẵn.
Sau khi nhận bàn giao từ lái tàu, các kỹ thuật viên bắt đầu kiểm tra hệ thống điện, lịch sử chạy tàu, nút bấm trong khoang lái. Các tính năng như nước rửa kính, cần gạt nước, đèn trước, rèm che… cũng đều được kiểm tra nghiêm ngặt. Toàn bộ khâu bảo dưỡng sẽ kéo dài đến rạng sáng hôm sau.
Trong không gian rộng lớn của Depot Phú Lương, từng nhóm thợ tất bật “khám bệnh” cho tàu, tỉ mẩn đến từng chi tiết. Người thì cầm đèn pin chui dưới gầm tàu soi chiếu vào từng bộ phận của khung gầm, giá chuyển hướng, hệ thống phanh hãm…, người thì lặng lẽ kiểm tra các nút điều khiển tại cabin, màn hình hiển thị, còi, đèn, hệ thống cửa, thông gió, chiếu sáng… để bảo đảm tất cả đều hoạt động ổn định.
Theo ông Nguyễn Trọng Toàn – Tổ trưởng Tổ kiểm tra kỹ thuật đoàn tàu, mọi toa tàu được kiểm tra trong trạng thái tĩnh có điện và không có điện. Khi tàu vừa về xưởng vận dụng và đang có điện, kỹ thuật viên sẽ thao tác các nút điều khiển, kết hợp quan sát hệ thống còi, đèn tín hiệu báo ga dừng; kiểm tra trong khoang hành khách để đánh giá sự ổn định của kính chắn gió, điều hòa không khí, đèn chiếu sáng, bình cứu hỏa…
Kỹ thuật viên kiểm tra hệ thống điện. Ảnh: Tuấn Lương
“Ngày nào cũng vậy, chúng tôi có 5 tiếng đồng hồ làm việc xuyên đêm để bảo đảm đúng 4h sáng hôm sau, đoàn tàu sẽ lại được huy động ra tuyến phục vụ nhân dân Thủ đô” – ông Nguyễn Trọng Toàn chia sẻ.
Nếu như kíp trực ở xưởng vận dụng chịu trách nhiệm ứng trực, kiểm tra, khắc phục các sự cố theo từng ngày, từng tuần thì kíp bảo trì tháng thực hiện các cấp bảo dưỡng cao hơn. Khu vực bảo trì tháng có thể đồng thời sửa chữa, bảo dưỡng cho 5 đoàn tàu riêng biệt, mỗi đoàn tàu dài khoảng 80 – 85m.
Các nhân viên tỉ mẩn đo và ghi chép độ mòn của từng bánh tàu. Ảnh: Tuấn Lương
Vừa tỉ mẩn đo từng bánh tàu bằng thước chuyên dụng, anh Nguyễn Văn Năng – nhân viên kỹ thuật kiểm tra sửa chữa giải thích, trung bình mỗi ngày, một đoàn tàu Cát Linh – Hà Đông chạy khoảng 400km. Bánh tàu bằng thép, trong quá trình chạy sẽ bị mòn không đều.
Để bảo đảm tiêu chuẩn, toàn bộ bánh tàu phải đo bằng dụng cụ chuyên dụng, mỗi bánh tàu phải đo nhiều lần mới xác định được độ mòn; sau khi có số đo của từng bánh tàu sẽ tính toán số đo chung cho các bánh để tiện đồng nhất.
Số đo của bánh tàu sẽ dao động từ 770-840mm, khi đến mức 770mm sẽ phải thay bánh. Theo quy trình của nhà sản xuất khuyến cáo, hai bánh tàu trên một trục không được lệch quá 2mm; một giá chuyển hướng lệch không quá 4mm và một toa tàu lệch không quá 7mm. Do đó, các kỹ thuật viên sẽ đo thủ công, nếu phát hiện lệch quá so với khuyến cáo thì sẽ đưa vào máy tiện chuyên dụng để đo chuẩn xác nhất.
Niềm tin yêu gửi theo mỗi chuyến tàu
Tổ kiểm tra kỹ thuật đoàn tàu có 42 người chia làm 2 ca, 4 kíp, làm 12 tiếng/ca và 1 kíp bảo trì tháng làm việc theo giờ hành chính, bảo đảm lúc nào cũng có người trực 24/24h để khắc phục lỗi phát sinh và kiểm tra bảo dưỡng theo quy trình, từ lúc đoàn tàu ra tuyến hoạt động lúc sáng sớm cho đến đêm về bãi tập kết.
Mỗi đoàn tàu đều có hồ sơ quản lý. Những lần thay thế phụ tùng, thiết bị hay số lần sửa chữa, số kilômét vận hành… đều được thể hiện trong hồ sơ. Bất kỳ hư hỏng nào của đoàn tàu dù là nhỏ nhất cũng phải được phát hiện ngay để kịp thời khắc phục. Hồ sơ của đoàn tàu, bao gồm cả hồ sơ điện tử và hồ sơ viết tay đều được cập nhật liên tục và phải bảo đảm khớp nhau về mọi thông tin của từng thiết bị được sửa chữa, bảo dưỡng.
Để bảo dưỡng hằng tháng cho một đoàn tàu theo đúng quy trình mất khoảng 2 ngày. Ảnh: Tuấn Lương
Theo các kỹ thuật viên của Xí nghiệp Vận hành tuyến đường sắt đô thị số 2A, để bảo dưỡng hằng tháng cho một đoàn tàu theo đúng quy trình mất khoảng 2 ngày, gồm nhiều hạng mục lớn, chia ra tổng cộng khoảng 310 hạng mục nhỏ.
Anh em làm tại Xí nghiệp đa phần học chuyên ngành cơ khí, tàu điện, đầu máy toa xe. Tay nghề của người đi trước truyền người đi sau, làm sửa chữa từ cơ bản đến chuyên sâu nên đều "nằm lòng" mọi thông tin về tàu điện.
Gắn bó với Hanoi Metro ngay từ những ngày đầu tuyến Cát Linh – Hà Đông chính thức vận hành thương mại, anh Nguyễn Hoàng Nghị - phụ trách kíp tháng Tổ kiểm tra kỹ thuật đoàn tàu tự hào chia sẻ, dù thời gian chưa dài, có người được đào tạo tại Trung Quốc, có người đào tạo ngay tại Việt Nam nhưng anh em đều chủ động học hỏi, hỗ trợ nhau, nên đến nay, hầu hết các phần việc liên quan đến công tác bảo dưỡng, sửa chữa đều có thể chủ động.
Đoàn tàu chở theo những ước mơ xanh của hàng triệu người dân về một Thủ đô văn minh, hiện đại và thân thiện môi trường. Ảnh: Tuấn Lương
Những đoàn tàu Cát Linh – Hà Đông vẫn ngày ngày lăn bánh trên hành trình vạn dặm, chở theo những ước mơ xanh của hàng triệu người dân về một Thủ đô văn minh, hiện đại và thân thiện môi trường. Và gửi theo hành trình vạn dặm ấy, là niềm tin, là hạnh phúc bình dị của những người thợ sửa chữa, bảo dưỡng ngày đêm miệt mài, để mỗi chuyến tàu phục vụ luôn bảo đảm an toàn...
Tuấn Lương