Tổng thống Mỹ Donald Trump giơ cao sắc lệnh hành pháp đã ký về việc giải thể Bộ Giáo dục. Ảnh: AP
Tại buổi lễ ký sắc lệnh diễn ra tại phòng cánh Đông của Nhà Trắng, Tổng thống Trump tuyên bố đây là bước đi đầu tiên để "loại bỏ" bộ này. Ông Trump cho rằng hệ thống giáo dục hiện nay không còn hiệu quả, bằng chứng là kết quả học tập của trẻ em Mỹ về đọc và toán học đều "gần mức thấp nhất lịch sử". "Đánh giá Tiến bộ Giáo dục Quốc gia cho thấy 70% học sinh lớp 8 có điểm năng lực đọc dưới chuẩn. Số học sinh dưới chuẩn về năng lực toán là 72%. Bộ máy giáo dục liên bang không hiệu quả", ông Trump viết trong sắc lệnh.
Sắc lệnh hành pháp này nhằm chuyển giao phần lớn quyền kiểm soát giáo dục cho các bang và địa phương, động thái khiến các tổ chức ủng hộ giáo dục tự do lo ngại. Sắc lệnh hành pháp chưa thể đóng cửa ngay Bộ Giáo dục song thu hẹp phạm vi hoạt động của bộ, chỉ giữ lại các chức năng thiết yếu như quản lý khoản vay sinh viên và chương trình trợ cấp Pell hỗ trợ sinh viên có thu nhập thấp.
Việc ký sắc lệnh diễn ra sau thông báo của bộ này vào tuần trước về việc sẽ sa thải gần một nửa số nhân viên của bộ, theo chủ trương rộng lớn hiện nay của Chính quyền Tổng thống Trump về tinh giản quy mô của chính phủ liên bang mà ông cho là cồng kềnh và kém hiệu quả. Chính sách giáo dục luôn là vấn đề gây tranh cãi tại Mỹ. Những người theo chủ nghĩa bảo thủ từ lâu đã ủng hộ việc chính quyền địa phương kiểm soát việc triển khai các chính sách giáo dục và mở rộng lựa chọn trường học cho các gia đình, trong khi các cử tri có xu hướng thiên tả thường đề cao tài trợ cho trường công và các chương trình đa dạng.
Trong cuộc phỏng vấn ngày 20-3 với Fox News, Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon cho hay sẽ giải thể Bộ Giáo dục nhanh chóng và đúng luật để chuyển ngân sách về cho các bang. "Tổng thống Trump nói với tôi từ đầu rằng chúng ta phải làm mọi việc theo đúng pháp luật. Ông ấy muốn tôi hành động nhanh chóng vì giải thể bộ càng sớm thì phân bổ ngân sách cho các bang càng hiệu quả. Họ sẽ có ngân sách nhiều hơn khi không còn rào cản quan liêu", Bộ trưởng McMahon nói. "Tôi muốn quốc hội hợp tác trong vấn đề này. Tôi tin rằng họ sẽ hợp tác. Lưỡng đảng hiểu rõ thực trạng nền giáo dục và thay đổi là cần thiết vì chúng ta đang không đáp ứng được kỳ vọng của học sinh", bà McMahon nói.
Để đóng cửa hoàn toàn Bộ Giáo dục, Quốc hội Mỹ cần thông qua một đạo luật. Hiện tại, ông Trump không có đủ số phiếu ủng hộ từ cả hai viện Quốc hội để thực hiện điều này. Các nghị sĩ Dân chủ Gerry Connolly và Bobby Scott, thành viên cấp cao trong Ủy ban Giám sát cùng Ủy ban Giáo dục và Nguồn nhân lực Hạ viện, đã gửi thư đến Nhà Trắng kêu gọi hủy sắc lệnh giải thể Bộ Giáo dục. "Học sinh, giáo viên và trường học trên cả nước cần cơ quan này để có cơ hội tiếp cận và phát triển thông qua giáo dục. Chúng tôi kêu gọi đảo ngược quyết định thiển cận này trước khi chúng gây hại đến học sinh, các gia đình và nhà giáo dục Mỹ", hai nghị sĩ lập luận.
Ken Martin, lãnh đạo Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ (DNC), chỉ trích Tổng thống Trump không quan tâm đến tương lai của 50 triệu học sinh ở các trường công lập trên cả nước. "Chúng ta nên đầu tư vào thế hệ trẻ, thay vì đầu tư cho giới tỷ phú", ông Martin viết trong thông cáo phản đối của DNC. "Ông Trump đang tấn công trực diện vào các học sinh công lập, gia đình lao động và phụ huynh những đứa trẻ có nhu cầu giáo dục đặc biệt. Từ vùng núi Appalachia phía bắc đến vùng đồng quê phía nam, chính những cử tri của ông ấy sẽ gánh chịu hậu quả".
Trong khi đó, phần lớn chính trị gia và nghị sĩ đảng Cộng hòa ủng hộ Tổng thống Trump thực hiện cam kết tranh cử về giải thể Bộ Giáo dục. Thượng nghị sĩ Katie Britt, bang Alabama, ca ngợi Tổng thống Trump và Bộ trưởng McMahon đã đặt học sinh và các gia đình làm ưu tiên hàng đầu. "Quyết sách giáo dục cần được đưa ra ở cấp độ càng gần với địa phương càng tốt, bắt đầu từ chính bố mẹ", bà viết trên X. "Tự do giáo dục sẽ mở cánh cửa đến với giấc mơ Mỹ trên cả nước. Cả thế giới sẽ lại ganh tị với nước Mỹ về giáo dục".
AN BÌNH