Ý nghĩa khi công nhận nhà nước Palestine

20 giờ trướcBài gốc

Động thái này của Pháp và Anh cũng có thể định hình lại động lực địa chính trị tại khu vực Trung Đông.Sự thay đổi lập trường của Anh và Pháp

Thủ tướng Anh Keir Starmer hôm 29/7 tuyên bố rằng, Chính phủ Anh sẽ công nhận một nhà nước Palestine độc lập vào cuộc họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc tháng 9 tới để đóng góp cho tiến trình hòa bình ở Trung Đông.

“Trong tiến trình hướng tới hòa bình, tôi có thể xác nhận Vương quốc Anh sẽ công nhận Nhà nước Palestine tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9, khi chính phủ Israel thực hiện các bước thực chất để chấm dứt tình hình kinh hoàng ở Gaza, đồng ý ngừng bắn và cam kết một nền hòa bình bền vững lâu dài, khôi phục triển vọng về một giải pháp hai nhà nước. Điều này bao gồm việc cho phép Liên hợp quốc tái khởi động nguồn cung cấp viện trợ và khẳng định rõ ràng rằng sẽ không có bất kỳ sự sáp nhập nào ở Bờ Tây.”Thủ tướng Anh Keir Starmer

Thủ tướng Starmer cũng nhắc lại yêu cầu đối với Hamas, bao gồm: lập tức trả tự do cho tất cả con tin; tham gia vào lệnh ngừng bắn ngay lập tức với Israel; cam kết giải giáp vũ khí; chấp nhận sẽ không tham gia vào chính quyền Gaza.

Ông Starmer cho biết sẽ đánh giá mức độ mà cả Israel và Hamas đáp ứng các điều kiện đó vào tháng 9 để đưa ra quyết định công nhận nhà nước Palestine.

Ngoài việc công nhận, chính phủ Anh cho biết họ đang hợp tác với các đồng minh để xây dựng một “kế hoạch hòa bình đáng tin cậy” nhằm thiết lập một chính quyền chuyển tiếp và các thỏa thuận an ninh tại Gaza, đảm bảo nguồn viện trợ của Liên hợp quốc, tiến tới việc rút quân Israel và loại bỏ ban lãnh đạo Hamas khỏi Gaza, hướng tới một giải pháp Hai nhà nước thông qua đàm phán.

''Cách duy nhất để chấm dứt cuộc khủng hoảng nhân đạo này là thông qua một giải pháp lâu dài. Chúng tôi ủng hộ những nỗ lực của Mỹ, Ai Cập và Qatar nhằm đạt được một lệnh ngừng bắn quan trọng. Lệnh ngừng bắn đó phải bền vững và phải dẫn đến một kế hoạch hòa bình rộng lớn hơn mà chúng tôi đang xem xét cùng các đối tác quốc tế. Kế hoạch này sẽ mang lại an ninh và sự quản lý phù hợp tại Gaza.''Thủ tướng Anh Keir Starmer

Đây là lần đầu tiên Chính phủ Anh đưa ra những điều kiện cụ thể và một mốc thời gian rõ ràng cho việc công nhận nhà nước Palestine. Động thái này đánh dấu một sự thay đổi quan trọng trong lập trường lâu dài của Anh. Trước đây một số chính phủ tiền nhiệm ở Anh đã tuyên bố sẽ chính thức công nhận một nhà nước Palestine vào thời điểm thích hợp, nhưng chưa bao giờ đặt ra thời gian biểu hay nêu rõ các điều kiện cần thiết.

Thủ tướng Starmer đưa ra quyết định này sau khi triệu tập nội các trong kỳ nghỉ hè hôm 29/7 để thảo luận về một kế hoạch hòa bình mới đang được các nhà lãnh đạo châu Âu khác xây dựng và cách thức cung cấp thêm viện trợ nhân đạo cho Gaza.

Theo truyền thông Anh, hơn 250 thành viên quốc hội gần đây đã kêu gọi Thủ tướng Anh công nhận một nhà nước Palestine với những cảnh báo rằng, người dân Gaza đang phải đối mặt với nạn đói. Ngày càng nhiều nhà lập pháp trong Đảng Lao động đã yêu cầu Thủ tướng Starmer công nhận một nhà nước Palestine để gây áp lực lên Israel.

Tuần trước, hôm 24/7, trong một tuyên bố gây chấn động chính trường quốc tế, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết Pháp sẽ công nhận Nhà nước Palestine độc lập.

Ông Macron viết trên tài khoản X chính thức của mình rằng: "Nhu cầu cấp thiết hiện nay là chấm dứt chiến tranh ở Gaza và giải cứu dân thường. Chúng ta phải xây dựng Nhà nước Palestine, đảm bảo sự tồn tại của nó, và đảm bảo rằng bằng cách chấp nhận phi quân sự hóa và công nhận hoàn toàn Israel, Nhà nước Palestine sẽ đóng góp vào an ninh của tất cả mọi người ở Trung Đông".

Với động thái này, Pháp trở thành thành viên nhóm G7 đầu tiên công nhận nhà nước Palestine. Pháp từng là một trong những nước đồng minh quan trọng của Israel tại châu Âu. Sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 do Hamas tiến hành nhằm vào Israel, ông Macron đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với quyền tự vệ của Israel và lên án chủ nghĩa bài Do Thái một cách rõ ràng.

Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, lập trường của Paris có sự thay đổi đáng kể. Tình hình nhân đạo thảm khốc tại Gaza, đặc biệt là việc thiếu lương thực, thuốc men và những hình ảnh về dân thường thiệt mạng, đã khiến chính quyền Pháp ngày càng thất vọng với cách thức Israel tiến hành chiến dịch quân sự tại dải Gaza.

Đối với Pháp, việc tuyên bố công nhận Palestine đặt Pháp vào thế nhạy cảm trong nội bộ quốc gia. Pháp có cộng đồng người Do Thái lớn nhất châu Âu và cộng đồng người Hồi giáo lớn nhất Tây Âu. Xung đột tại Trung Đông thường xuyên thổi bùng các cuộc biểu tình, căng thẳng và chia rẽ trong xã hội Pháp. Chính phủ Macron sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ cân bằng giữa ngoại giao quốc tế và ổn định xã hội trong nước.

Phản ứng trái chiều của quốc tế

Trước động thái này của Pháp và Anh, Israel và một số đồng minh đã lên tiếng phản đối gay gắt. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng cho biết việc công nhận Nhà nước Palestine sẽ có lợi cho Hamas, và Mỹ sẽ không làm như vậy. Trong khi đó, một số nước kêu gọi cộng đồng quốc tế tiếp bước của Pháp, công nhận nhà nước Palestine, cho thấy hành động của Pháp đã có những hiệu ứng nhất định.

Bộ Ngoại giao Israel cho biết trong một bài đăng trên X hôm 29/7 rằng kế hoạch của Anh công nhận nhà nước Palestine vào tháng 9 là một "phần thưởng cho Hamas" và sẽ gây tổn hại đến nỗ lực đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza.

Trước đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã chỉ trích Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong một bài đăng trên mạng xã hội X hôm 24 tháng 7 sau khi Tổng thống Pháp tuyên bố sẽ công nhận nhà nước Palestine vào tháng 9 tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

"Chúng tôi lên án mạnh mẽ quyết định của Tổng thống Macron công nhận một nhà nước Palestine bên cạnh Tel Aviv sau vụ thảm sát ngày 7/10. Một động thái như vậy là phần thưởng cho chủ nghĩa khủng bố và có nguy cơ tạo ra một lực lượng ủy nhiệm khác của Iran, giống như Gaza đã từng."Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu

Tel Aviv đã từng vận động hành lang trong nhiều tháng nhằm ngăn chặn quyết định của Pháp. Theo một số nguồn tin, nước này từng cảnh báo sẽ hạn chế chia sẻ thông tin tình báo với Paris, cản trở các sáng kiến khu vực do Pháp dẫn dắt và thậm chí ám chỉ khả năng sáp nhập thêm lãnh thổ ở Bờ Tây.

Mỹ, đồng minh của Israel, cũng không tán thành những động thái trên. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết tuyên bố của Tổng thống Macron là không có trọng lượng và sẽ không làm thay đổi bất cứ điều gì.

Khi được hỏi về động thái của Anh, ông Trump nói rằng ông và Thủ tướng Anh Keir Starmer chưa bao giờ thảo luận về vấn đề này, tuy nhiên, ông cũng cho biết việc công nhận một nhà nước Palestine sẽ là phần thưởng cho nhóm vũ trang Hamas của Palestine.

“Các ông đang thưởng cho Hamas nếu các ông làm điều đó. Chúng tôi sẽ cho các ông biết chúng tôi đang ở đâu, tôi không nằm trong phe đó. Nếu các ông làm vậy là các ông thực sự đang thưởng cho Hamas, và tôi sẽ không làm vậy.Tổng thống Mỹ Donald Trump

Các nước Đức, Italy cho biết ủng hộ giải pháp hai nhà nước, tuy nhiên, hiện tại sẽ không công nhận nhà nước Palestine, thay vào đó nhấn mạnh nhu cầu ngừng bắn ở Gaza, thả con tin và viện trợ nhân đạo khẩn cấp. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Noel Barrot cho biết ông hoan nghênh tuyên bố của nước Anh.

"Tôi hoan nghênh điều này. Vương quốc Anh đang cùng chung đà phát triển do Pháp khởi động để công nhận Nhà nước Palestine. Với những quyết định then chốt do Pháp và Vương quốc Anh công bố, cùng với những nỗ lực chung của toàn thể cộng đồng quốc tế đang tụ họp tại New York, chúng tôi mong muốn chấm dứt vòng xoáy bạo lực và chiến tranh, đồng thời mở ra triển vọng hòa bình ở Cận Đông và Trung Đông."Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot

Truyền thông Israel ngày 29/7 cho biết, Chính phủ Malta cũng vừa thông báo sẽ công nhận nhà nước Palestine độc lập vào tháng 9 năm nay. Hồi tháng 5 vừa qua, chính phủ Malta đã thông báo nước này sẽ công nhận nhà nước Palestine tại Hội nghị của Liên Hợp Quốc về vấn đề Palestine được lên kế hoạch tổ chức vào tháng 6, nhưng sự kiện đã bị lùi lại đến ngày 29/7.

Trong một động thái bất ngờ, ngoại trưởng Australia Penny Wong ra thông báo cho biết bà cùng với Ngoại trưởng của 14 quốc gia khác trên thế giới gồm Andorra, Canada, Phần Lan, Pháp, Iceland, Ireland, Luxembourg, Malta, New Zealand, Na Uy, Bồ Đào Nha, San Marino, Slovenia và Tây Ban Nha đã ra tuyên bố chung, cho biết bản thân các quốc gia này đều đã thể hiện ý định công nhận nhà nước Palestine và kêu gọi các quốc gia khác thể hiện mong muốn và cân nhắc việc công nhận nhà nước Palestine như là một bước đi quan trọng tiến tới giải pháp hai nhà nước.

Trong số 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc, đã có 144 nước chính thức công nhận Palestine là một quốc gia có chủ quyền. Trong nhóm này có những nước lớn như Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, cũng như phần lớn các quốc gia thuộc Nam bán cầu. Tại châu Âu, tuy chỉ một số ít trong số 27 thành viên Liên minh châu Âu (EU) công nhận nhà nước Palestine, nhưng danh sách này đang mở rộng bao gồm Thụy Điển, Cộng hòa Síp và gần đây là Tây Ban Nha, Ireland và Na Uy.

Việc công nhận nhà nước Palestine có ý nghĩa gì?

Việc Pháp, Anh lần lượt tuyên bố công nhận nhà nước Palestine mặc dù là một bước đi mang tính biểu tượng, nhưng cũng đem lại hy vọng cho người Palestine về một quốc gia độc lập. Điều này cũng có thể định hình lại động lực địa chính trị tại khu vực Trung Đông.

Người Palestine từ lâu đã mong muốn thành lập một nhà nước độc lập tại các vùng lãnh thổ bị Israel chiếm đóng sau cuộc xung đột Trung Đông năm 1967, bao gồm Bờ Tây, Đông Jerusalem và Dải Gaza. Tuy nhiên, Israel luôn phản đối điều này. Sau cuộc xung đột năm 1967, Israel sáp nhập Đông Jerusalem và coi đây là phần lãnh thổ không thể chia cắt của mình. Giới chính trị Israel phản đối việc Palestine trở thành nhà nước, và cho rằng điều này sẽ mang lại lợi ích cho các chiến binh sau các cuộc tấn công do Hamas phát động vào ngày 7 tháng 10 năm 2023.

Nếu nhà nước Palestine được công nhận, đây sẽ là một sự thừa nhận chính trị chính thức đối với quyền tự quyết của người Palestine, mà không cần giải quyết ngay những vấn đề gai góc như biên giới hay thủ đô của nhà nước Palestine. Việc công nhận cũng mở đường cho quan hệ ngoại giao đầy đủ giữa các quốc gia với Palestine. Những người ủng hộ cho rằng đây là bước khởi đầu cho một tiến trình chính trị hướng tới giải pháp hai nhà nước.

Đối với các cường quốc, cho đến nay, chỉ có Trung Quốc và Nga là 2 trong số các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ công nhận Nhà nước Palestine. Khi Pháp, Anh gia nhập hàng ngũ này, áp lực tăng mạnh lên đối với các thành viên còn lại vốn vẫn từ chối công nhận. Điều này có thể tạo ra hiệu ứng chính trị mạnh mẽ, thúc đẩy các nước đồng minh như Đức, Italy thay đổi lập trường về vấn đề này.

"Liệu điều đó có thể thay đổi được gì trên thực tế không? Trước hết, nó khiến chính phủ Israel khó đạt được mục tiêu Israel vĩ đại. Và việc sáp nhập hoàn toàn Palestine càng trở nên khó khăn hơn. Đặc biệt hành động của Pháp có thể thúc đẩy các cường quốc phương Tây khác cùng tham gia. Và nó cũng cho phép thiết lập quan hệ song phương."Bà Amelie Ferey - Trung tâm nghiên cứu an ninh, Viện Quan hệ quốc tế Pháp

Trong những năm qua, xung đột Israel-Palestine bị lu mờ bởi các cuộc khủng hoảng lớn hơn như chiến sự Ukraine, cạnh tranh Mỹ-Trung hay hồ sơ hạt nhân Iran. Quyết định của Pháp và Anh đang kéo vấn đề Palestine trở lại trung tâm của diễn đàn ngoại giao quốc tế.

Điều này có hai tác dụng rõ rệt, một là khơi lại sức ép với Israel về việc ngừng xây dựng khu định cư và khôi phục đàm phán hòa bình, hai là cho phép các nước Ả Rập như Ai Cập, Jordan, Maroc hay Ả Rập Xê Út có thêm dư địa để hành động. Trong khi các chính phủ này lo ngại sự trỗi dậy của Hamas và bất ổn khu vực, họ cũng phải lắng nghe làn sóng phản đối từ công chúng ủng hộ Palestine. Một sự công nhận từ phương Tây có thể tạo điều kiện cho các nước này nối lại vai trò trung gian, đồng thời giảm áp lực trong nội bộ.

Ngoài ra, nếu được nối tiếp bằng các sáng kiến cụ thể như đề xuất hội nghị quốc tế, các điều kiện tái thiết Gaza hoặc định chế hóa quy chế Nhà nước Palestine tại Liên hợp quốc, thì động thái của Pháp có thể tạo ra một lộ trình chính trị mới, vượt qua mô hình đàm phán song phương vốn đã thất bại nhiều năm qua.

Dù chưa rõ việc Pháp và Anh công nhận Nhà nước Palestine có thúc đẩy được tiến trình hòa bình thực sự và lâu dài hay không, nhưng chắc chắn động thái này đang đưa vấn đề Palestine trở lại trung tâm của diễn đàn ngoại giao quốc tế. Điều này cũng buộc các cường quốc khác phải suy nghĩ lại về vai trò của mình trong việc hướng tới một tương lai mà người dân Palestine có thể sống hòa bình trong đường biên giới an toàn và được quốc tế công nhận.

Hà Thu

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/y-nghia-khi-cong-nhan-nha-nuoc-palestine-350019.htm