Rừng không chỉ là nguồn sống, nơi chở che, mà còn trở thành người bạn lớn tâm giao hàng ngày với người Mông huyện Văn Yên.
Nà Hẩu là xã đặc biệt khó khăn của huyện Văn Yên, nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, là nơi định cư lâu đời của các dòng họ người Mông. Trong điều kiện xa xôi, tách biệt, giao thông đi lại vô cùng khó khăn, đời sống sinh kế của bao thế hệ đồng bào Mông nơi đây càng trở nên phụ thuộc vào rừng và môi trường thiên nhiên. Từ quan niệm rừng không chỉ là nguồn sống, nơi chở che, mà còn trở thành người bạn lớn tâm giao hàng ngày với người Mông, từ nhiều đời nay, đồng bào dân tộc Mông xã Nà Hẩu (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái) đã duy trì tổ chức Tết rừng trở thành nét đẹp văn hóa. Với ý nghĩa cảm tạ trời đất, cảm ơn thần rừng thần núi, cầu mong các vị thần che chở, bảo vệ và giúp người Mông Nà Hẩu có cuộc sống mạnh khỏe, hạnh phúc và bình yên.
Theo truyền thống, Tết rừng Nà Hẩu sẽ được tổ chức vào ngày âm lịch cuối cùng của tháng Giêng hàng năm. Vào ngày đó, cả 3 thôn của xã gồm thôn Ba Khuy, thôn Trung Tâm và thôn Bản Tát đều lựa chọn cho mình một cánh rừng nguyên sinh để tổ chức lễ cúng.
Các thiếu nữ người Mông nô nức trẩy hội trong trang phục truyền thống.
Trao đổi với Báo điện tử Xây dựng, ông Lê Thành Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Yên nhấn mạnh: “Những năm gần đây, Tết rừng được huyện Văn Yên chú trọng đẩy mạnh tuyên truyền và đầu tư tổ chức, nhằm lan tỏa phong tục biết ơn rừng, ý thức giữ gìn rừng nguyên sinh của người Mông xã Nà Hẩu nói riêng và nhân dân huyện Văn Yên nói chung.
Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia “Lễ cúng rừng của người Mông, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên” và Tết rừng năm 2025 là dịp để giới thiệu, tôn vinh, quảng bá tiềm năng, thế mạnh du lịch. Đồng thời nhân rộng phát triển nét đẹp văn hóa cộng đồng các dân tộc, thu hút khách du lịch thăm quan rừng sinh thái, khám phá sự kỳ thú của cánh rừng nguyên sinh, thưởng thức các sản phẩm ẩm thực của người dân làm ra. Từ đó khai thác những nét đẹp độc đáo tự nhiên của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, tiềm năng thế mạnh của các xã lân cận để phục vụ phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương thông qua các hoạt động dịch vụ du lịch”.
Giải chạy khám phá đại ngàn thu hút hàng trăm vận động viên từ mọi miền tỉnh Yên Bái tham gia.
Tết rừng Nà Hẩu 2025 diễn ra với 4 hoạt động chính: Chương trình khai mạc, đêm hội đồng bào, nghi lễ cúng rừng, ăn Tết rừng. Song song những sự kiện chính còn nhiều hoạt động thú vị khác, hứa hẹn sẽ thu hút sự quan tâm của đông đảo nhân dân và du khách gần xa, như: Đêm hội đại ngàn với chủ đề "Cùng say giữa đại ngàn", diễn ra vào lúc 21h30’ ngày 26/2/2025 (ngày 29 tháng Giêng năm Ất Tỵ); "Giải chạy khám phá giữa đại ngàn", bắt đầu từ 07h30’ ngày 26/2/2025 (ngày 29 tháng Giêng năm Ất Tỵ); Tổ chức thi đấu và biểu diễn các trò chơi dân gian, tiết mục văn hóa văn nghệ của người Mông, từ 8h ngày 26/2/2025 đến hết ngày 27/2/2025; Tổ chức Chợ quê người Mông chủ đề "Chợ phiên giữa đại ngàn", với quy mô 20 gian hàng tại sân vận động xã Nà Hẩu.
Nghi thức cúng rừng trang nghiêm, long trọng.
Tiếp đến là các hoạt động tham quan, du lịch: Mô hình rèn cơ khí truyền thống của người Mông tại gian hàng chợ quê; Mô hình thêu thổ cẩm trang phục người Mông thôn Bản Tát; Trải nghiệm hoạt động bắt ốc tại hộ gia đình ông Giàng A Châu và bà Ly Thị Dua. Thăm quan, trải nghiệm các điểm du lịch: Săn mây đỉnh Ba Khuy, thác Bản Tát, thác Tiên, Hang Dơi, Hang Vàng, rừng nguyên sinh. Thăm quan, trải nghiệm thưởng thức các món ẩm thực: Cá tầm, gà đen, lợn bản địa, ốc dạ, rau dớn, rau cải, rau đắng… sản phẩm của người Mông Nà Hẩu tại các gian hàng chợ quê. Thăm quan, trải nghiệm thưởng thức các tiết mục dân ca, dân vũ của người Mông: Kèn môi, kèn lá, múa khèn, múa gậy sênh tiền, hát đối (tại khu vực đối diện điểm lên cúng rừng thôn Bản Tát)…
Mai Thu