Yến sào giả tràn lan: Ngon – bổ – rẻ hay 'tiền mất tật mang'?

13 giờ trướcBài gốc

Yến sào từ lâu được mệnh danh là “vàng trắng” của ngành thực phẩm – dược phẩm Việt Nam, với giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt tốt cho trẻ nhỏ, người già, người bệnh và phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, thị trường hiện nay đang chứng kiến một “ma trận” yến giả, yến nhái bủa vây người tiêu dùng, len lỏi khắp các sàn thương mại điện tử, livestream và cả những TikToker nổi tiếng.

10.000 đồng/hũ yến – mồi câu siêu lợi nhuận?

Chỉ cần vài phút lướt mạng xã hội, người tiêu dùng có thể bắt gặp hàng loạt livestream rao bán yến chưng sẵn với giá chỉ từ 10.000 – 20.000 đồng/hũ. Những lời quảng cáo có cánh như “60% yến tươi”, “yến nóng mới chưng”, “tốt cho mẹ bầu và trẻ nhỏ” tràn ngập, tạo cảm giác sản phẩm cực kỳ chất lượng với giá cực kỳ... bất hợp lý.

Thậm chí, combo 50 hũ yến tươi, tặng thêm 16 hũ, chỉ có giá 1.289.000 đồng – tương đương 16.500 đồng/hũ. Một mức giá thấp khó tin, nếu biết rằng 100g yến thật thường có giá từ 3 – 6 triệu đồng.

Yến chưng được rao bán trên chợ mạng. Ảnh chụp màn hình

Cơn sốt yến giá rẻ càng lan rộng khi hàng loạt TikToker triệu view như Phạm Thoại, Lê Anh Nuôi, Bác sĩ Cung, Long Chun, hay kênh Quyền Leo Daily từng tham gia livestream quảng bá cho các thương hiệu yến chưng giá rẻ.

Họ khẳng định: mỗi hũ chứa tới 39 – 60% yến tươi, được tinh chế, tiệt trùng, an toàn cho mọi đối tượng. Tuy nhiên, giá bán mỗi hũ chỉ từ 10.000 – 20.000 đồng, khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi: Liệu có thật là yến? Hay chỉ là “rác yến” được phù phép bằng phụ gia, hương liệu?

Hé lộ quy trình “phù phép” rác yến thành yến chưng

Theo chia sẻ từ anh Thanh Tùng – một chủ cơ sở nuôi yến lâu năm tại Bình Thuận (nay là tỉnh Lâm Đồng): nhiều sản phẩm yến giá rẻ hiện nay thực chất được làm từ “rác yến” – là loại yến tạp, bị loại bỏ do không đạt chất lượng, gồm: cám yến, yến chết, yến lẫn tạp chất… vốn chỉ được dùng để dụ chim chứ không dùng cho người.

Loại “rác yến” này được tẩy trắng bằng hóa chất, trộn gelatin công nghiệp, phụ gia, rồi dùng máy tạo sợi, đóng hũ, dán nhãn “yến chưng tươi 50%” để tung ra thị trường. Thậm chí, một số cơ sở còn không hề ghi nhãn mác, thành phần, hạn sử dụng, khiến người tiêu dùng hoàn toàn “mù thông tin”.

Sản phẩm yến chưng của Công ty TNHH Yến sào Tuấn Dương & TKT là hàng giả. Ảnh: Chi Cục QLTT Phú Thọ.

Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Phú Thọ đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với ông Bùi Minh Quyết – Giám đốc Công ty TNHH Yến sào Tuấn Dương & TKT – về hành vi “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm”, theo Khoản 3, Điều 193 Bộ luật Hình sự.

Trước đó, ngày 7/6/2025, Đội Quản lý thị trường số 7 phối hợp với Công an tỉnh kiểm tra đột xuất 2 địa điểm sản xuất, kinh doanh của công ty tại huyện Thanh Sơn (cũ) và TP Việt Trì (cũ). Qua kiểm tra, lực lượng chức năng đã tạm giữ hơn 23.000 sản phẩm yến chưng do có dấu hiệu không đạt chất lượng so với bản tự công bố.

Kết quả kiểm nghiệm cho thấy 8 mẫu sản phẩm đều không đạt tiêu chuẩn chất lượng, toàn bộ lô hàng bị xác định là hàng giả, với tổng trị giá vi phạm hơn 900 triệu đồng.

Đây là một trong ít nhất 8 vụ vi phạm về yến giả bị phát hiện chỉ trong quý II/2025 trên toàn quốc – theo ghi nhận từ các cơ quan chức năng.

Nguy cơ hại gan thận, dị ứng, ngộ độc nếu dùng lâu dài

Theo các chuyên gia y tế, sản phẩm yến chưng giả thường chứa gelatin công nghiệp, chất tạo mùi, chất bảo quản, thậm chí vi sinh vật gây hại nếu không được tiệt trùng đúng quy trình. Nếu sử dụng lâu dài có thể gây: Ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng gan thận do dư lượng kim loại nặng; Dị ứng nặng ở trẻ nhỏ, bà bầu, người cao tuổi; Suy giảm chức năng tiêu hóa, mệt mỏi mãn tính; Trong trường hợp nặng, có thể đe dọa đến tính mạng nếu người dùng có cơ địa nhạy cảm.

Điều đáng lo ngại là rất nhiều người tiêu dùng nhẹ dạ vẫn tin vào các lời quảng cáo “hàng loại 1, giá sốc, mua 10 tặng 5”, thậm chí cho trẻ nhỏ, người già dùng thường xuyên mà không mảy may nghi ngờ về chất lượng thực sự của sản phẩm.

Chị Thanh Phương (phường Gò Vấp, TP HCM) chia sẻ, “lúc đầu thấy yến chưng giá rẻ quá, mình cũng nghi ngờ, nhưng thấy TikToker nổi tiếng quảng cáo nên đặt thử cho mẹ dùng. Uống được 2 tuần thì mẹ tôi bị đầy bụng, khó tiêu, phải đi khám. Bác sĩ nói không nên dùng sản phẩm không rõ nguồn gốc như vậy nữa”.

Tương tự, anh Minh Trí (phường Bình Tây, TP HCM) cũng cho biết, “tôi mua combo yến chưng trên Shopee, thấy quảng cáo 50% yến tươi mà giá chỉ hơn 12.000 đồng/lọ. Uống thì thấy nhạt nhẽo, không mùi vị gì giống yến thật. Khi hỏi shop thì chỉ trả lời vòng vo, không có giấy tờ kiểm định”.

Không chỉ vậy, các cửa hàng offline tại địa phương cũng bày bán yến giá rẻ không kiểm định, khiến người tiêu dùng khó phân biệt thật – giả nếu không có kiến thức và kinh nghiệm. Anh Xuân Dũng – một khách hàng tại tỉnh Tây Ninh kể lại: “Tôi từng mua yến hũ chưng sẵn từ một cửa hàng ở chợ địa phương, sau mới phát hiện là hàng không nhãn mác, không hạn sử dụng, cũng chẳng có giấy tờ gì. Đem hỏi thì chủ tiệm bảo ‘hàng nhà làm, đảm bảo’, nhưng không đưa được bằng chứng”.

Trước tình trạng này, Hiệp hội Yến sào Việt Nam đã có văn bản gửi các bộ ngành: Nông nghiệp, Công Thương, Y tế, Công an, kiến nghị tăng cường quản lý thị trường yến sào, xử lý nghiêm các sản phẩm gian lận thương mại, kém chất lượng.

Hiệp hội cũng khuyến cáo người dân nên mua yến tại các địa chỉ uy tín, có kiểm định chất lượng rõ ràng, tránh ham rẻ mà rước họa vào thân.

Thiên Bảo

Nguồn Vietnamdaily : https://vietnamdaily.kienthuc.net.vn/yen-sao-gia-tran-lan-ngon-bo-re-hay-tien-mat-tat-mang-post4296528187.html