Yêu cầu một bộ SGK thống nhất: Nên kế thừa bộ sách hiện hành để giảm xáo trộn với học sinh

12 giờ trướcBài gốc

Chính phủ ban hành Nghị quyết số 281/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22 tháng 8 năm 2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Trong đó, yêu cầu bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học 2026-2027; thực hiện lộ trình đến năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.

Để triển khai thành công chủ trương có một bộ sách giáo khoa thống nhất từ năm học 2026-2027, nhiều chuyên gia cho rằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần kế thừa và chọn lọc từ các bộ sách hiện hành, đồng thời thành lập Hội đồng quốc gia với sự tham gia của các chuyên gia, nhà xuất bản, giáo viên và các lực lượng liên quan. Đây được coi là giải pháp khả thi nhằm thực hiện các yêu cầu trên.

Nội dung chất lượng được học sinh và giáo viên đánh giá cao

Trao đổi cùng phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo ưu tú Cao Cự Giác, Giảng viên cao cấp tại Trường Sư phạm - Trường Đại học Vinh, Tổng Chủ biên kiêm Chủ biên sách giáo khoa Khoa học tự nhiên (lớp 6, 7, 8, 9) và sách giáo khoa Hóa học (lớp 10,11, 12) bộ sách Chân trời sáng tạo bày tỏ, các bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam luôn đặt chất lượng lên hàng đầu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo ưu tú Cao Cự Giác. Ảnh: NVCC.

Khi biên soạn sách giáo khoa, từng con số, câu chữ, hình ảnh đều phải đạt độ chính xác tuyệt đối để vượt qua quy trình thẩm định nghiêm ngặt của Hội đồng thẩm định. Chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể khiến cả quá trình phải bắt đầu lại từ đầu. Công việc này là nỗ lực chung của gần một trăm thành viên trong nhóm biên soạn, bao gồm tác giả, biên tập viên, họa sĩ, thiết kế và kỹ thuật chế bản.

Quá trình làm sách giáo khoa không chỉ đòi hỏi chuyên môn vững vàng mà còn cần đến lòng nhiệt huyết và tinh thần kỷ luật cao. Mỗi số liệu, thí nghiệm hay hình vẽ đều được kiểm tra kỹ lưỡng trong phòng thí nghiệm, trải qua nhiều lần chỉnh sửa trước khi hoàn thiện.

Không chỉ bảo đảm tính khoa học và chính xác, đội ngũ biên tập viên và họa sĩ còn “thổi hồn” vào những khái niệm khô khan, biến chúng thành những trang sách sinh động, dễ hiểu và gần gũi với học sinh. Việc tập hợp được một tập thể giàu kinh nghiệm, tận tâm và làm việc nghiêm túc là yếu tố then chốt giúp mỗi bản thảo đạt chất lượng cao nhất, vừa đáp ứng yêu cầu chuyên môn vừa phù hợp với kỳ vọng đổi mới.

Mỗi bản thảo được rà soát cẩn trọng qua nhiều vòng, có khi chỉnh sửa hàng chục lần. Ngay cả khi sách đã phát hành, nhóm biên soạn vẫn tiếp tục theo dõi, lắng nghe và tiếp nhận phản hồi từ dư luận và truyền thông để kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện.

"Các bộ sách giáo khoa như Chân trời sáng tạo và Kết nối tri thức với cuộc sống tiếp tục nhận được sự đánh giá cao của giáo viên và chuyên gia nhờ nhiều ưu điểm nổi bật. Nội dung được trình bày cơ bản, cô đọng, dễ hiểu, phù hợp với năng lực nhận thức của học sinh và không quá nặng về lý thuyết mà chú trọng khả năng tiếp thu thực chất.

Thiết kế sách hấp dẫn, trực quan, với hình ảnh minh họa sinh động, cân đối giữa kênh chữ và kênh hình, tạo hứng thú và giúp học sinh dễ ghi nhớ, đặc biệt trong các môn Khoa học tự nhiên, Hóa học, Sinh học, Vật lý.

Quan trọng hơn, sách được biên soạn theo hướng phát huy năng lực và phẩm chất người học, chuyển từ việc truyền thụ kiến thức sang tổ chức các hoạt động học tập, gắn với giải quyết vấn đề thực tiễn, khuyến khích học sinh chủ động tìm tòi, sáng tạo và rèn luyện kỹ năng cần thiết.

Bên cạnh đó, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam còn cung cấp hệ thống tài liệu hỗ trợ đa dạng cho giáo viên như sách hướng dẫn giảng dạy, tài liệu tập huấn, ngân hàng đề thi và tài liệu bổ trợ, giúp quá trình chuẩn bị bài giảng và tổ chức hoạt động dạy học trở nên thuận lợi và hiệu quả hơn" - thầy Giác chia sẻ.

Giờ dạy thực nghiệm sách giáo khoa bộ sách Chân trời sáng tạo, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Ảnh: NVCC.

Là một giáo viên tiếng Anh, cô Nguyễn Thanh Ngọc - công tác tại Trường Trung học phổ thông Gia Lộc (tỉnh Hải Dương cũ) đánh giá bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, đặc biệt là bộ sách tiếng Anh Global Success khá toàn diện, là phiên bản tinh giản về kiến thức và cập nhật về chủ đề của sách giáo khoa tiếng Anh theo chương trình thí điểm trước đây.

So với những bộ sách giáo khoa tiếng Anh trước đây chủ yếu chú trọng truyền thụ kiến thức, sách giáo khoa hiện hành đặt trọng tâm vào rèn luyện kỹ năng sử dụng ngôn ngữ. Ngay từ khi được tập huấn, giáo viên tiếng Anh đã được quán triệt rõ định hướng này. Chương trình mới có tính ứng dụng cao hơn, yêu cầu học sinh biết vận dụng và thực hành ngoại ngữ ngay trong quá trình học tập, với phần thực hành nói hoặc viết được lồng ghép sau mỗi bài học.

Theo cô Ngọc, sách được thiết kế logic, có sự liên kết chặt chẽ, giúp học sinh dễ dàng chuyển hóa kiến thức về từ vựng, ngữ pháp, phát âm vào các hoạt động kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Bên cạnh đó, bộ sách Global Success cũng đặc biệt chú trọng phát triển nhóm kỹ năng 4Cs, gồm Tư duy phản biện, Sáng tạo, Giao tiếp và Hợp tác, được xem là những năng lực thiết yếu mà mỗi học sinh cần trang bị trong thời đại mới.

Do vậy, cô Ngọc rất mong muốn có thể tiếp tục sử dụng bộ sách này trong tương lai, bởi theo cô, đây không chỉ là tài liệu dạy học hiệu quả mà còn là công cụ giúp giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy và khơi gợi hứng thú học tập cho học sinh.

Thống nhất sách giáo khoa theo hướng kế thừa bộ sách cũ

Bàn luận về vấn đề thống nhất sách giáo khoa, Tiến sĩ Ngô Tự Lập - Chủ tịch Hội đồng Khoa học của Viện nghiên cứu phát triển văn hóa, ngôn ngữ và giáo dục (CLEF) cho rằng, quyết định của Bộ Chính trị về việc “bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh” là một quyết định rất kịp thời và sáng suốt.

Điều này giải quyết những khó khăn không cần thiết cho thầy cô và gia đình học sinh, mà còn là tiền đề để chúng ta có một bộ sách giáo khoa thực sự tốt, xứng đáng với kỳ vọng của nhân dân, giúp nền giáo dục phổ thông hoàn thành những sứ mệnh cốt lõi của mình.

Tiến sĩ Ngô Tự Lập - Chủ tịch Hội đồng Khoa học của Viện nghiên cứu phát triển văn hóa, ngôn ngữ và giáo dục (CLEF). Ảnh: Website Viện CLEF.

"Có hai vấn đề được đặt ra. Thứ nhất, liệu việc dùng chung một bộ sách giáo khoa có khiến người học bị trở thành “đồng phục tư duy” hay không, và riêng đối với môn văn, có khiến “văn mẫu” trở lại hay không? Câu trả lời của tôi là “Không”.

Bởi vì sách giáo khoa chỉ là học liệu, việc sử dụng nó phụ thuộc vào người dạy và người học. Dù muốn hay không thì cùng một bài thơ vẫn được mười giáo viên dạy theo mười cách, và một ngàn học sinh tiếp nhận theo một ngàn cách khác nhau.

Thứ hai, cần xử lý ra sao đối với những bộ sách giáo khoa đang dùng? Câu trả lời của tôi là cần có quyết định cụ thể cho từng trường hợp cụ thể.

Đối với các môn khoa học tự nhiên, chúng ta có thể chọn một trong những bộ đang dùng để làm bộ chuẩn, nếu cần thiết thì chỉnh lý; những bộ còn lại dùng để tham khảo.

Với những môn học hiện nay chỉ có một bộ sách duy nhất như tiếng Pháp, tiếng Nhật, tiếng Hàn..., vì các bộ sách đều đã được thẩm định, chúng ta có thể tiếp tục sử dụng và chỉnh lý lại nếu thực sự cần thiết.

Đối với các môn khoa học xã hội, đa số sách giáo khoa đều cần phải sửa đổi ít nhiều sau khi sáp nhập tỉnh và thay đổi mô hình quản lý nhà nước" - Tiến sĩ cho biết.

Trần Trang

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/yeu-cau-mot-bo-sgk-thong-nhat-nen-ke-thua-bo-sach-hien-hanh-de-giam-xao-tron-voi-hoc-sinh-post254589.gd