YouTube đang âm thầm sử dụng AI để chỉnh sửa video của các nhà sáng tạo. Ảnh: Serenity Strull.
Trong một động thái gây tranh cãi, YouTube đã âm thầm sử dụng AI để chỉnh sửa video của người dùng mà không thông báo hay xin phép. Việc "làm đẹp" nội dung một cách bí mật này đã làm dấy lên nhiều lo ngại, đặc biệt trong bối cảnh AI đang ngày càng chi phối đời sống con người.
Sự việc bắt đầu khi Rick Beato, một YouTuber nổi tiếng với hơn 5 triệu người đăng ký, nhận thấy điều bất thường trong một video gần đây. "Mái tóc tôi trông lạ lắm", anh chia sẻ. "Khi nhìn kỹ hơn, tôi thấy mặt mình trông như đang trang điểm". Nhà sáng tạo nội dung với gần 2.000 video đã phải tự hỏi: "Phải chăng tôi đang tưởng tượng?".
Thử nghiệm AI
YouTube đã âm thầm sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để cải thiện chất lượng video trên nền tảng của mình, đặc biệt là YouTube Shorts. Vụ việc chỉ được phanh phui khi một số YouTuber có tiếng, trong đó có Rick Beato và Rhett Shull, phát hiện những chi tiết kỳ lạ do AI tạo ra trong chính nội dung của họ.
Ban đầu, Rick Beato chỉ cảm thấy có điều gì đó không ổn với ngoại hình của mình trong video. Anh nhận thấy tóc trông khác lạ và da mặt trở nên mịn màng bất thường, gần giống như được trang điểm. Anh đã băn khoăn liệu mình có đang tưởng tượng hay không, cho đến khi người bạn Rhett Shull, một YouTuber khác, gặp phải những vấn đề tương tự.
Shull bày tỏ sự khó chịu trước những thay đổi không mong muốn này, nói rằng: “Nếu tôi muốn có những hiệu ứng sắc nét này, tôi đã tự làm rồi”. Anh lo lắng rằng diện mạo do AI tạo ra có thể “làm sai lệch” hình ảnh của anh và làm ảnh hưởng đến trải nghiệm của khán giả.
Rick Beato cũng từng làm nhiều video về chủ đề tác động của AI lên ngành âm nhạc. Ảnh: Rick Beato/YouTube.
Những khiếu nại về các chỉnh sửa này bắt đầu xuất hiện từ tháng 6, khi người dùng trên mạng xã hội đặt câu hỏi về ý định của công ty. Sau nhiều tháng đồn đoán, YouTube cuối cùng đã lên tiếng xác nhận.
Rene Ritchie, người đứng đầu bộ phận biên tập và liên lạc với nhà sáng tạo của YouTube, đã đăng trên X rằng công ty đang “chạy một thử nghiệm trên một số video YouTube Shorts được chọn lọc, sử dụng công nghệ học máy truyền thống để làm rõ nét, giảm nhiễu và cải thiện độ rõ ràng của video”.
Tuy nhiên, theoông Samuel Woolley, chuyên gia về thông tin sai lệch tại Đại học Pittsburgh, Mỹ, sự so sánh này là không chính xác. Ông nhấn mạnh rằng người dùng có quyền bật/tắt các tính năng tương tự trên điện thoại, trong khi YouTube lại "thao túng nội dung từ các nhà sáng tạo hàng đầu mà không có sự đồng ý của họ".
Ông Woolley cũng cho rằng việc YouTube dùng thuật ngữ "học máy" (machine learning) là một cách để giảm nhẹ mức độ can thiệp của AI, nhằm xoa dịu lo ngại của dư luận.
Mất niềm tin
Vụ bê bối của YouTube cho thấy một xu hướng đáng báo động: AI đang ngày càng can thiệp sâu vào cuộc sống của con người một cách vô hình. Sự thay đổi tinh vi này, theo các chuyên gia, có thể làm xói mòn nhận thức của chúng ta với thế giới thực.
Hiện tượng này không phải là mới. Những lo ngại tương tự đã từng xuất hiện hàng thập kỷ trước với sự ra đời của Photoshop, tiếp đó là các cuộc tranh luận về việc chỉnh sửa ảnh người mẫu hay dùng bộ lọc làm đẹp (filter) trên mạng xã hội. Tuy nhiên, ông Woolley lập luận rằng AI đã đưa những xu hướng này lên một tầm cao mới, khiến các chỉnh sửa trở nên phổ biến và khó phát hiện hơn rất nhiều.
“AI ngày càng trở thành phương tiện định hình cuộc sống và thực tế của chúng ta”, chuyên gia nhận định.
Vụ việc cho thấy các tập đoàn công nghệ lớn có thể dễ dàng kiểm soát và thao túng những nội dung người dùng đang xem hàng ngày. Ảnh: Decrypt.
Một số bê bối khác trong quá khứ đã cho thấy xu hướng này. Năm 2023, Samsung bị phát hiện dùng AI để "làm giả" ảnh mặt trăng trên các thiết bị mới. Gần đây, Google Pixel giới thiệu tính năng "Best Take", sử dụng AI để ghép các khuôn mặt đẹp nhất từ nhiều ảnh thành một bức ảnh nhóm hoàn hảo - tạo ra một khoảnh khắc chưa từng có thật. Thậm chí, Pixel 10 còn dùng AI tạo sinh để zoom 100x, vượt xa giới hạn vật lý của camera.
Khi các tính năng này trở nên phổ biến, ranh giới giữa thực và ảo ngày càng trở nên mờ nhạt. Để giải quyết, một số công ty đã áp dụng các biện pháp xác thực nội dung mới, như gắn hình mờ kỹ thuật số trên các hình ảnh được chỉnh sửa bằng AI, giúp người dùng nhận biết nội dung bị can thiệp. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi vẫn là sự xói mòn lòng tin.
Ông Woolley cảnh báo, hành động của YouTube cho thấy AI đang trở thành một công cụ định hình cuộc sống và thực tại. Thậm chí, đây còn là một tiền đề cho thấy việc những tập đoàn công nghệ có thể dễ dàng thao túng, thay đổi các nội dung chúng ta xem một cách bí mật nhằm phục vụ mục đích riêng.
“Điều gì sẽ xảy ra nếu công chúng biết rằng các công ty đang tự ý chỉnh sửa nội dung, thậm chí không thông báo cho chính người sáng tạo?", vị chuyên gia đặt câu hỏi.
Mặc dù một số người, như Rick Beato, không quá bận tâm và bày tỏ rằng "YouTube đã thay đổi cuộc đời tôi", nhưng lo ngại vẫn còn đó. Những thay đổi âm thầm này có thể phá vỡ niềm tin vốn rất mong manh giữa các nhà sáng tạo và khán giả.
Việt Anh