Zealandia có phải là lục địa thứ 8?

3 giờ trướcBài gốc

Các lục địa trên thế giới, trong đó có Zealandia

Cách đây 30 triệu năm, nơi này từng là vùng đất rộng lớn xanh tươi với nhiều núi lửa và tràn ngập sự sống.

Khám phá quan trọng

Nghiên cứu chính thức về Zealandia bắt đầu trong những năm gần đây dẫn đến việc đề xuất vùng đất chìm dưới biển này là lục địa thứ 8 trên thế giới.

Năm 1995, nhà địa vật lý và hải dương học người Mỹ Bruce Luyendyk lần đầu tiên phát hiện ra Zealandia khi đang nghiên cứu Gondwana - một phần của siêu lục địa Pangea mà các nhà địa chất cho rằng đã tách ra khoảng 180 triệu năm trước để tạo thành Nam Mỹ, châu Phi, Ấn Độ, Úc và Nam Cực ngày nay.

Ông đã nghiên cứu khu vực này từ những năm 1980, cố gắng đối chiếu các đặc điểm địa chất của Nam Cực với những vùng rìa của New Zealand rồi tìm cách ghép các mảnh lại với nhau.

Công trình trên đã hướng Luyendyk và các đồng nghiệp quan sát kỹ hơn đáy biển xung quanh New Zealand và những gì phát hiện khiến họ kinh ngạc: Đá bên dưới quốc đảo này có thể cấu thành một lục địa theo đúng nghĩa của nó.

Luyendyk gọi khu vực này là Zealandia khi ông nhận ra New Zealand và các đảo xa xôi thực ra không tách biệt. Không lâu sau, các nhà nghiên cứu khác đã tiếp cận vấn đề và chỉ ra tất cả những đặc điểm khiến Zealandia về cơ bản giống với các lục địa khác, chỉ có điều là phần lớn nằm dưới nước.

Nó được hình thành và định hình bởi hoạt động núi lửa, nhiệt độ, áp suất và xói mòn, giống như các lục địa khác. Một số nhà khoa học lưu ý rằng khối đá bên dưới New Zealand lớn gấp sáu lần so với ngay cả tiểu lục địa lớn nhất được công nhận là Madagascar.

Năm 2017, đoàn thám hiểm bắt đầu khoan vào khối đá ngầm của Zealandia trong một dự án khá phức tạp. Lục địa này bị chìm hơn 1.000m dưới nước. Để lấy được nhiều mẫu vật, các nhà nghiên cứu phải khoan sâu 1.210 mét xuống lớp trầm tích trong chín tuần và mang lại kết quả khả quan.

Qua đó, các nhà địa chất tin rằng Zealandia tách khỏi Nam Cực vào khoảng 85 đến 130 triệu năm trước, rồi tách khỏi Australia cách đây từ 60 đến 85 triệu năm. Trong quá trình này, lớp vỏ của nó kéo dài và mỏng dần cho đến khi chìm xuống đáy đại dương.

Chưa từng có người nào nhìn thấy lục địa này trên mặt nước, nhưng các nhà nghiên cứu đã tìm thấy vô số hóa thạch, vỏ sò vụn và mẩu phấn hoa, cho thấy Zealandia đã trải qua thời gian dài hơn so với ước tính trước đây của các nhà khoa học.

Điều này có nghĩa là, trong một thời gian dài, động vật dễ dàng di chuyển giữa các điểm cao nhất của lục địa và thực vật đã bao phủ các đỉnh núi. Nó vẽ nên bức tranh đầy hấp dẫn về Zealandia như một khu rừng xanh tươi đầy ắp sự sống thời tiền sử, không chỉ giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về quá khứ, mà còn giúp họ dự đoán tốt hơn những thay đổi khí hậu trong tương lai.

Vị trí của Zealandia chìm sâu dưới nước.

Lập bản đồ lục địa

Kể từ khi Zealandia được đề xuất công nhận là một lục địa vào năm 2017, các nhà khoa học của Đại học Queensland, Australia và Viện Schmidt, Mỹ đã nỗ lực lập bản đồ ranh giới của nó.

Tuy nhiên, họ không phải là nhóm duy nhất đang cố gắng làm điều này. Năm 2023, các thành viên của Viện Khoa học Địa chất và Hạt nhân của New Zealand đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí Tectonics về phương pháp định vị lục địa ẩn giấu của họ.

Sử dụng phương pháp xác định niên đại đá bằng cách đo độ phân rã phóng xạ và phân tích những dị thường từ trường, các nhà nghiên cứu đã có thể lập bản đồ ranh giới và xác định các loại đá tạo nên Zealandia.

Trước khi tiến hành phân tích, họ thu thập mẫu đá từ lục địa và tìm thấy bằng chứng về đá sa thạch, đá cuội núi lửa, dung nham bazan có niên đại từ 40 đến 145 triệu năm. Họ phân tích và giải thích những dị thường từ tính trong đá để xác định các mô hình liên quan đến hoạt động núi lửa.

Điều này cho phép họ xác định chính xác ranh giới và hoàn thành việc lập bản đồ địa chất ngoài khơi của toàn bộ lục địa Zealandia. Nghiên cứu cũng tiết lộ quá trình lớp vỏ của Zealandia kéo dài theo thời gian, tạo ra các vết nứt khiến nước tràn vào đất liền và dẫn đến số phận chìm dưới nước của lục địa thứ tám này.

Hiện, các nhà khoa học vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Họ có thể đã thành công trong việc tạo ra một bản đồ địa chất của khối lục địa này, nhưng Zealandia vẫn còn rất nhiều điều để khám phá.

Châu lục và lục địa là hai khái niệm khác nhau, mặc dù có liên quan. Lục địa là một khối đất liền lớn, trong khi châu lục là một vùng địa lý, bao gồm lục địa và các đảo, quần đảo xung quanh, có tính đến các yếu tố lịch sử, chính trị và văn hóa.

Theo quy ước, Trái đất có 7 lục địa bao gồm Á, Phi, Nam Mỹ, Bắc Mỹ, Âu, Úc và Nam Cực. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu năm 2017 do Hiệp hội Địa chất Hoa Kỳ công bố, các chuyên gia đưa ra giả thuyết chỉ có sáu lục địa, vì Âu và Á có thể được coi là một. Do đó, Zealandia được xem là lục địa thứ 7 hay thứ 8 vẫn còn đang tranh cãi.

Theo Allthatsinteresting

Lê Du

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/zealandia-co-phai-la-luc-dia-thu-8-post746188.html