Cú hích cho dòng vốn tư nhân vào công nghệ chiến lược
Ngày 14/10, Chính phủ ban hành Nghị định 264 về Quỹ Đầu tư mạo hiểm quốc gia và Quỹ Đầu tư mạo hiểm của địa phương, đánh dấu bước ngoặt trong việc hình thành hành lang pháp lý đầu tiên cho hoạt động đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam.
Thông tin tại Họp báo thường kỳ tháng 10 của Bộ KH&CN tổ chức ngày 31/10, ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ KH&CN), cho biết: “Đây là lần đầu tiên Việt Nam có hành lang pháp lý cho quỹ đầu tư mạo hiểm”. Nghị định hướng đến tạo cơ chế đột phá huy động vốn tư nhân vào các dự án nghiên cứu, phát triển có rủi ro cao nhưng tiềm năng lớn, thay vì chỉ dựa vào nguồn vốn ngân sách.
Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ KH&CN), trả lời phóng viên về Nghị quyết 264. Ảnh: Bộ KH&CN
Theo đó, hai triết lý cơ bản của mô hình gồm: “đầu tư công, quản trị tư” và “dùng đầu tư công để dẫn dắt đầu tư tư”.
Chẳng hạn, với bài toán , sẽ thu hút nguồn lực đầu tư xã hội khá lớn cho các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các dự án khởi nghiệp gắn với các lĩnh vực công nghệ chiến lược của quốc gia.
Một số địa phương như Hà Nội đã ban hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân hướng dẫn chi tiết về đầu tư mạo hiểm trên địa bàn.
Theo ông Phạm Đức Nghiệm, khác với các mô hình đồng tài trợ nhiệm vụ khoa học công nghệ trước đây, lần đầu tiên về hành lang pháp lý, Nghị định 264 cho phép các chủ thể tư nhân, quỹ đầu tư tư nhân, nhà đầu tư thiên thần được cùng góp vốn với Nhà nước trong các dự án. "Các quỹ cũng có thể thuê đơn vị quản lý quỹ chuyên nghiệp có giấy phép (license) theo điều kiện, tiêu chí của Nhà nước để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả vận hành", ông bổ sung.
Trước đó, tại hội thảo ngày 22/10 trao đổi kinh nghiệm vận hành quỹ đầu tư mạo hiểm có sử dụng ngân sách nhà nước, ông Bùi Thành Đô – nhà sáng lập kiêm Chủ tịch quỹ ThinkZone Ventures giới thiệu mô hình Fund of Fund của Hàn Quốc. Tính đến năm 2022, KVIC quản lý tổng tài sản trị giá 6,8 tỷ USD, rót vốn vào 1.125 quỹ con, hình thành 31,2 tỷ USD dòng vốn đầu tư cho hơn 9.000 doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Con số cho thấy hiệu quả của việc sử dụng vốn nhà nước làm “vốn mồi”.
Tổ chức quỹ đầu tư mạo hiểm dưới hình thức doanh nghiệp
Tại họp báo, ông Lương Văn Thường, Trưởng phòng Khởi nghiệp sáng tạo, Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ KH&CN) trình bày những nội dung chính của Nghị định 264.
Cụ thể, Quỹ Đầu tư mạo hiểm quốc gia và Quỹ Đầu tư mạo hiểm của địa phương được tổ chức dưới hình thức doanh nghiệp, có thể là công ty TNHH hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần. Cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại Quỹ quốc gia là Bộ KH&CN, còn tại quỹ địa phương là UBND cấp tỉnh.
Nguồn vốn hình thành quỹ đến từ hai phần: ngân sách Nhà nước và huy động từ khu vực tư nhân. Cụ thể, Quỹ Quốc gia có vốn góp ban đầu 500 tỷ đồng, dự kiến đạt 2.000 tỷ đồng trong 5 năm đầu. Quỹ địa phương không bị ràng buộc mức vốn cố định, giao quyền quyết định cho từng tỉnh.
Ông Lương Văn Thường, Trưởng phòng Khởi nghiệp sáng tạo, Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ KH&CN) chia sẻ những điểm chính trong Nghị định 264. Ảnh: Bộ KH&CN
Nghị định 264 quy định rõ giới hạn rủi ro và cơ chế đánh giá hiệu quả đầu tư. Tổng mức tổn thất phát sinh từ các khoản đầu tư sử dụng vốn điều lệ không được vượt quá 50% vốn điều lệ và không yêu cầu bảo toàn vốn cho từng dự án riêng lẻ. Thay vào đó, hiệu quả được đánh giá theo danh mục đầu tư tổng thể trong chu kỳ tối đa 10 năm, hoặc 15 năm đối với dự án công nghệ gắn với dân sự, quốc phòng và các lĩnh vực chiến lược.
Cơ chế miễn trừ trách nhiệm hành chính và nhân sự được áp dụng cho các tổ chức, cá nhân điều hành quỹ nếu đáp ứng 3 điều kiện: tổn thất phát sinh do yếu tố khách quan (bão lụt, thiên tai, dịch bệnh hoặc thay đổi về chính sách); tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc về đầu tư, các quy định nội bộ quỹ và các nghĩa vụ về minh bạch, trung thực trong quá trình ra quyết định đầu tư; thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thẩm định, báo cáo, minh bạch thông tin và xin ý kiến đầu tư theo quy định của điều lệ quỹ.
Ông Lương Văn Thường thông tin, trong giai đoạn tới, Bộ KH&CN sẽ làm đầu mối lựa chọn các thành viên sáng lập có năng lực để thành lập Quỹ Đầu tư mạo hiểm Quốc gia, đồng thời làm việc với các tỉnh, thành có nhu cầu như Hải Phòng, TPHCM, Cần Thơ để hướng dẫn thành lập Quỹ địa phương.
Song song, Bộ dự kiến xây dựng các văn bản vận hành chi tiết như điều lệ, quy chế đầu tư, tổ chức hội thảo phổ biến Nghị định và làm việc với các quỹ đầu tư quốc tế để thu hút hợp tác và vốn ngoại.
 Du Lam