Bão chồng bão, lũ chồng lũ liên tiếp
Tại Diễn đàn “Ứng dụng khoa học, công nghệ trong dự báo và cảnh báo sớm thiên tai” do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức chiều 25/11, ông Nguyễn Tôn Quân - Phó Trưởng phòng Quản lý thiên tai cộng đồng và truyền thông (Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai), cho biết thêm từ đầu năm đến nay đã xảy ra 19 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên biển Đông (trong đó có tới 14 cơn bão, 5 cơn áp thấp nhiệt đới).
Số lượng bão, áp thấp nhiệt đới trên chỉ kém kỷ lục năm 2017 là 1 cơn (năm 2017 xuất hiện 20 cơn bão, áp thấp nhiệt đới). Tuy nhiên, số lượng bão, áp thấp nhiệt đới trong năm 2025 có khả năng còn gia tăng, bởi hiện nay - áp thấp nhiệt đới đang hoạt động trên vùng biển Philippines, khả năng đi vào biển Đông và trở thành cơn bão số 15 trong thời gian tới.
Về mưa lũ, ngập lụt, ông Quân cho biết trong thời gian qua, tình hình mưa lớn cực đoan, lũ vượt lịch sử trên 13 tuyến sông khu vực Bắc bộ và Trung bộ, đã gây ngập lụt rất nghiêm trọng tại các đô thị, vùng trũng thấp, nhất là tại thành phố Hà Giang, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hà Nội, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa...
Bão chồng bão, lũ chồng lũ liên tiếp từ miền Bắc đến miền Trung gây thiệt hại vô cùng nặng nề
Đáng chú ý, nhiều khu vực trong thời gian ngắn phải hứng chịu tất cả các đợt thiên tai trên dẫn đến hình thái thiên tai kép bão chồng bão, lũ chồng lũ, lũ quét, sạt lở đất, nhất là tại các tỉnh miền núi, trung du Bắc bộ, Trung bộ, đe dọa nghiêm trọng đến an toàn các công trình phòng, chống thiên tai, cơ sở hạ tầng, đê điều; gây thiệt hại rất nghiêm trọng về người và tài sản.
Chỉ riêng đợt mưa lũ tại khu vực miền Trung từ ngày 16/11-20/11, ông Quân cho biết mưa lũ, sạt lở đất đã làm 102 người chết, mất tích; hơn 200.992 nhà ngập nước; 119 vị trí đường quốc lộ, tỉnh lộ bị ngập, sạt lở gây ách tắc; 82.147 ha lúa, hoa màu, 117.067ha cây trồng khác bị thiệt hại.
"Hiện nay, các địa phương tiếp tục cập nhật tình hình thiệt hại. Ước tính thiệt hại ban đầu lên đến 13.248 tỷ đồng," ông Quân thông tin.
Và từ đầu năm 2025 đến nay, thiên tai diễn ra dồn dập, khốc liệt, trên phạm vi rộng, mang nhiều yếu tố bất thường, đã khiến 409 người chết, mất tích; 727 người bị thương; 337.297 nhà bị sập, đổ, trôi, hư hỏng, tốc mái; 553.417 ha lúa, hoa màu và 376.792 ha cây trồng khác bị ngập úng, thiệt hại... Tổng thiệt hại về kinh tế do thiên tai gây ra ước tính trên 85.099 tỷ đồng.
Ứng dụng công nghệ số, nâng cao chất lượng dự báo
Từ những con số thiệt hại đau xót về người và kinh tế do mưa lũ gây ra liên tiếp được cập nhật từ đầu năm 2025 đến nay, Tiến sỹ Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Cộng đồng Phòng, tránh thiên tai, đề xuất các địa phương chủ động nghiên cứu xây dựng mô phỏng rủi ro ngập lụt và sạt lở theo từng vùng, từng cấp độ, từng bước hoàn thiện để phục vụ cảnh báo chủ động.
Thiên tai trong 11 tháng của năm 2025 gây thiệt hại về kinh tế khoảng 85.000 tỷ đồng
Theo TS Cao Đức Phát, chúng ta không thể thay đổi được thời tiết, không thể thay đổi được thiên tai chúng ta chỉ có thể thay đổi công nghệ cảnh báo, dự báo để từ đó áp dụng vào công tác phòng, tránh thiên tai, giảm tối đa thiệt hại.
“Khi cả nước đang hướng về miền Trung (khu vực Nam Trung bộ) để hỗ trợ đồng bào vượt qua khó khăn, đây cũng là thời điểm cần suy nghĩ sâu hơn về việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng các mô phỏng cảnh báo cụ thể: Mưa 300mm, 500mm hay 700 mm sẽ gây ngập đến đâu; trong tình huống mất điện, mất sóng, cán bộ cơ sở vẫn có thể dựa vào thông tin đầu vào để hướng dẫn người dân chủ động ứng phó?” ông Phát trăn trở.
Theo ông Phát, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, nhất là công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, đang mở ra cơ hội mới để nâng cao hiệu quả dự báo.
Ngoài dữ liệu vệ tinh, nhiều thiết bị tự động đo mưa, radar, cảm biến đo nhiệt độ, gió, mực nước hay dịch chuyển đất đá đang được triển khai, cho phép tích hợp thông tin nhanh hơn, mô phỏng chính xác hơn theo từng địa bàn và truyền tải kịp thời đến người dân.
Tuyết Nhung