Những gương mặt nổi bật của ngành Y
Năm 2025, Hội đồng Giáo sư Nhà nước (HĐGSNN) vừa công bố 900 ứng viên đạt chuẩn chức danh Giáo sư (GS) và Phó giáo sư (PGS), trong đó ngành Y học tiếp tục là một trong 2 lĩnh vực có số lượng ứng viên nhiều nhất: 14 GS và 100 PGS.
Con số này cho thấy sức hút của lĩnh vực y khoa trong hoạt động khoa học và đào tạo, đồng thời, phản ánh nỗ lực nâng cấp đội ngũ giảng viên, nhà nghiên cứu y học, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của Việt Nam về chăm sóc sức khỏe, nghiên cứu quốc tế và đào tạo chất lượng cao.
114 ứng viên của ngành Y đến từ nhiều cơ sở đào tạo và bệnh viện lớn như Trường Đại học Y Hà Nội, Đại học Y Dược TP.HCM, Đại học Y Dược Huế, Học viện Quân y, cùng các bệnh viện trung ương. Sự phân bố đa dạng này phản ánh một mặt bằng đào tạo khá đồng đều và xu hướng tăng cường hợp tác giữa cơ sở đào tạo – bệnh viện – viện nghiên cứu, tạo nên sức bật mới cho y học nước nhà.
Một lễ bổ nhiệm chức danh GS, PGS ở Trường Đại học Y Hà Nội
Trong 14 ứng viên GS được thông qua, PGS.TS Hoàng Anh Tiến, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Trưởng khoa Nội Tim mạch Trường Đại học Y Dược Huế, là người trẻ nhất – sinh năm 1979. Anh là tác giả của hàng chục công trình quốc tế, nhiều đề tài nghiên cứu về bệnh tim mạch ứng dụng trong lâm sàng.
Ứng viên PGS trẻ nhất ngành Y năm nay là BSNT Nguyễn Ngọc Tâm, sinh năm 1987, giảng viên Bộ môn Lão khoa Trường Đại học Y Hà Nội, Phó trưởng khoa Nội tiết - Cơ xương khớp, Bệnh viện Lão khoa Trung ương. Chị đã có 106 bài báo khoa học, trong đó có 35 bài đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín thuộc hệ thống ISI/Scopus, nhiều bài được trích dẫn quốc tế.
Thành tích của 2 ứng viên GS và PGS trẻ này cho thấy xu hướng ngày càng rõ: Các nhà khoa học trẻ trong ngành Y không chỉ giỏi chuyên môn mà còn chủ động hội nhập quốc tế, chuyển hướng nghiên cứu sang thực hành, gắn kết chặt với nhu cầu điều trị của bệnh nhân.
Ở chiều ngược lại, ứng viên lớn tuổi nhất trong lĩnh vực Y học năm nay là PGS.TS Nguyễn Thanh Vân, sinh năm 1957, 68 tuổi, với hơn 40 năm giảng dạy và nghiên cứu. Bà là tác giả của nhiều đầu sách chuyên khảo, đồng thời vẫn tham gia hướng dẫn nghiên cứu sinh, hoàn thiện đề tài cấp cơ sở và viết sách trong nửa cuối năm 2025.
Việc một nhà giáo lớn tuổi vẫn tiếp tục làm việc và nghiên cứu là minh chứng cho sự bền bỉ của những trí thức áo trắng, những người luôn gắn bó với giảng đường và bệnh viện.
Nỗ lực hội nhập và chuẩn mực mới
Việc có tới 114 ứng viên đạt chuẩn là niềm tự hào của ngành y, khi cho thấy bước chuyển mạnh trong “học thuật y khoa” ở Việt Nam, mở ra cơ hội nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, đào tạo và nghiên cứu. Đặc biệt, theo đánh giá của HĐGSNN, chất lượng ứng viên năm 2025 có trình độ ngoại ngữ tiến bộ, có nhiều công bố quốc tế thuộc danh mục ISI/Scopus.
Nhiều ứng viên ngành Y có công trình được đăng tải trên các tạp chí uy tín trong lĩnh vực tim mạch, ung thư, di truyền, y học tái tạo… Một số nhóm nghiên cứu còn tham gia các dự án hợp tác quốc tế lớn, đóng góp vào bản đồ khoa học y sinh toàn cầu.
Điều đó cho thấy, các bác sĩ – nhà giáo y học Việt Nam đang dần bước ra khỏi giới hạn của “giảng đường và bệnh viện trong nước” để tham gia mạnh mẽ hơn vào không gian khoa học toàn cầu. Đây là tín hiệu tích cực, bởi trong bối cảnh hội nhập, năng lực nghiên cứu quốc tế sẽ trở thành thước đo khách quan của chất lượng GS, PGS.
Tuy nhiên, hầu hết ứng viên đến từ bệnh viện lớn, trong khi ở các trường vùng, bệnh viện tuyến dưới, số lượng giảng viên có công trình nghiên cứu quốc tế còn hạn chế. Điều này khiến đội ngũ GS, PGS ngành Y có xu hướng tập trung tại các đô thị lớn, tạo ra sự chênh lệch về nhân lực chất lượng cao.
Những phân tích này từ danh sách các ứng viên có thể giúp ngành y cân nhắc phân bố nguồn nhân lực khoa học-giáo dục một cách công bằng và hiệu quả, bằng việc nâng cao năng lực cho tuyến dưới, không chỉ tập trung ở trung tâm lớn.
Các trường y cũng nên xây dựng “lộ trình trẻ hóa” rõ ràng với việc khuyến khích nhà khoa học trẻ (dưới 40 tuổi) tham gia nghiên cứu, hướng dẫn, công bố quốc tế, để góp phần “đổi mới” mạnh mẽ trong lĩnh vực y tế.
Thanh Hằng