Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Trần Phú (tỉnh Hà Tĩnh) hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục. Ảnh: Cẩm Kỳ
Kể từ khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, ở các địa phương ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong điều hành và phục vụ, người dân đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, thái độ làm việc ngày càng chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ, công chức. Tuy vậy, mô hình mới vẫn còn những thách thức cần tiếp tục tháo gỡ để hoạt động ổn định, bền vững.
Ngày thứ Bảy vì dân, ngày thứ Sáu không hẹn
Đều đặn cứ hai ngày thứ Bảy trong một tháng, cán bộ Trung tâm Hành chính công xã Đại Đồng (tỉnh Nghệ An) lại “mở cửa” phục vụ người dân để giải quyết thủ tục hành chính, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Ở nhiều xã, phường của tỉnh Hà Tĩnh, các sáng kiến như “ngày thứ Sáu, thứ Bảy không hẹn” được duy trì thường xuyên, tạo thuận lợi để người dân đến làm thủ tục ngoài giờ hành chính, giảm thời gian chờ đợi.
Tại phường Thành Sen (Hà Tĩnh), nơi có khối lượng hồ sơ hành chính lớn nhất tỉnh, mô hình “Ngày thứ sáu không hẹn” được triển khai từ đầu tháng 10, cho phép tiếp nhận và trả kết quả trong ngày đối với các hồ sơ đầy đủ, hợp lệ thuộc các lĩnh vực như giáo dục, lao động - thương binh và xã hội, tư pháp - hộ tịch.
Từ đầu tháng 7 đến nay, phường Thành Sen tiếp nhận hơn 5.000 hồ sơ, hơn 60% được giải quyết trước hạn, không có hồ sơ quá hạn, tỷ lệ hồ sơ tiếp nhận trực tuyến đạt 100%, thanh toán điện tử 99,84%. Người dân địa phương đánh giá cao sự nhanh nhạy và tận tình của cán bộ phường.
Bà Lê Thị Thanh (60 tuổi, trú tại khối phố 1 Nam Hà, phường Thành Sen), vừa hoàn tất thủ tục cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Theo bà Thanh, trước đây để làm xong một bộ hồ sơ như vậy phải đi lại nhiều lần, qua nhiều bộ phận khác nhau, nhưng nay mọi việc được hướng dẫn và xử lý ngay tại một cửa, thuận tiện hơn rất nhiều. “Giờ đi làm giấy tờ nhanh hơn hẳn, có cán bộ hướng dẫn kỹ lưỡng, thái độ niềm nở, hồ sơ xử lý nhanh chóng. Người dân chúng tôi rất hài lòng”- bà Thanh chia sẻ.
Chị Phan Thị Như Ngọc, cán bộ phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị phường Thành Sen chia sẻ, khối lượng công việc tăng nhiều sau khi vận hành chính quyền hai cấp, chị cùng các đồng nghiệp nhiều khi phải làm cả những ngày thứ Bảy, Chủ nhật để kịp tiến độ. Ai cũng xác định đây là giai đoạn chuyển đổi nên cố gắng hoàn thành sớm, tránh để người dân phải chờ đợi lâu.
Bà Trần Thị Thủy Nga - Phó Chủ tịch UBND phường Thành Sen cho biết, vì dân số đông nhưng biên chế không tăng, cán bộ phường đã chủ động kéo dài giờ làm. Để phục vụ người dân nhanh hơn, cán bộ làm hết việc chứ không hết giờ. “Nhiều hôm xử lý hồ sơ đến 19h, thậm chí làm cả cuối tuần khi có việc gấp” - bà Nga nói.
Trước đây, với người dân vùng nông thôn như ở xã Đại Đồng (tỉnh Nghệ An), việc giải quyết các thủ tục hành chính (TTHC) thường gặp nhiều khó khăn, thời gian làm việc trùng với giờ lao động, khoảng cách xa trung tâm hoặc thiếu kỹ năng sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Thấu hiểu điều đó, chính quyền xã Đại Đồng đã chủ động triển khai sáng kiến “Hành chính gần dân - Vì dân phục vụ”, nhằm giúp người dân có thêm thời gian linh hoạt trong việc giải quyết các thủ tục, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Theo kế hoạch, mỗi tháng Trung tâm Hành chính công xã Đại Đồng sẽ tổ chức hoạt động phục vụ vào thứ Bảy của tuần thứ hai và tuần thứ tư. 100% cán bộ, công chức tình nguyện tham gia, về tận địa bàn dân cư, nhất là những nơi xa trung tâm xã để tiếp nhận và giải quyết hồ sơ cho người dân. Không chỉ tiếp nhận trực tiếp, cán bộ trung tâm còn hướng dẫn người dân nộp hồ sơ trực tuyến, giúp họ từng bước tiếp cận với dịch vụ công điện tử.
Anh Nguyễn Đăng Tuấn, cán bộ Trung tâm Hành chính công xã Đại Đồng cho biết, xã luôn xác định cải cách hành chính không chỉ là làm đúng quy định mà còn phải mang lại sự thuận tiện tối đa cho người dân. Làm việc vào ngày thứ Bảy là cách để cán bộ gần dân hơn, nghe được tâm tư, vướng mắc và tháo gỡ kịp thời.
Ngay trong hoạt động ngày thứ Bảy đầu tiên, không khí tại Trung tâm Hành chính công xã Đại Đồng trở nên rộn ràng hơn bao giờ hết. Người dân đến làm các TTHC như hộ tịch, chứng thực, đất đai, bảo trợ xã hội… đều được hướng dẫn tận tình.
Bà Nguyễn Thị Hoa (xóm 9, xã Đại Đồng) chia sẻ, cả tuần bà phải làm ruộng, đi làm thêm nên không có thời gian đến xã để làm hồ sơ, thủ tục về đất đai. Nay xã có tổ chức làm việc vào ngày thứ Bảy nên bà tranh thủ đến làm. Cán bộ hướng dẫn cẩn thận, tận tình, thái độ thân thiện nên người dân ai cũng vui.
Theo thống kê, chỉ trong tuần thứ hai của tháng 9, Trung tâm Hành chính công xã Đại Đồng đã tiếp nhận 57 hồ sơ, trong đó 100% hồ sơ được nộp trực tuyến. Đặc biệt, có 26 hồ sơ được giải quyết sớm trước hạn, 31 hồ sơ còn lại được chuyển cho các bộ phận chuyên môn xử lý đúng quy định.
Chuyển đổi số mạnh mẽ
Không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận hồ sơ, các buổi làm việc vào ngày thứ Bảy còn là dịp để địa phương tuyên truyền, phổ biến kỹ năng số cộng đồng. Ở Nghệ An, cán bộ Trung tâm Hành chính công xã Đại Đồng hướng dẫn gần 100 lượt người dân cách đăng nhập, nộp hồ sơ trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia, giúp họ tự tin hơn khi sử dụng công nghệ trong đời sống.
Mô hình “Hành chính gần dân - Vì dân phục vụ” không chỉ là kết quả công việc, mà là sự chuyển biến trong nhận thức cả từ phía cán bộ và người dân. Cán bộ không còn bó hẹp mình trong giờ hành chính, còn người dân dần xem cơ quan công quyền như một nơi thân thiện, đáng tin cậy.
Ông Tưởng Đăng Hào - Phó Chủ tịch UBND xã Đại Đồng, Giám đốc Trung tâm Phục vụ Hành chính công xã Đại Đồng cho biết, địa phương luôn xác định, sự hài lòng của người dân là mục tiêu và thước đo cao nhất. Mô hình làm việc thứ Bảy được duy trì trên tinh thần tự nguyện, đồng lòng của đội ngũ, hình thành phong cách phục vụ chuyên nghiệp, tận tâm. Nhờ đó, quy trình được tinh gọn, hồ sơ tồn giảm đáng kể; người dân ở xa không phải đi lại nhiều lần, tiết kiệm thời gian, chi phí.
Còn tại tỉnh Hà Tĩnh, nếu như trước đây, hồ sơ phải qua nhiều tầng nấc nay được xử lý ngay tại xã, phường, giảm chi phí và thời gian đi lại cho người dân. Các lĩnh vực như tư pháp - hộ tịch, chứng thực, đất đai, chính sách xã hội… được giải quyết nhanh gọn nhờ quyền chủ động cao hơn của cấp cơ sở.
Mô hình chính quyền hai cấp giúp bộ máy hành chính Nghệ An vận hành gọn, linh hoạt, gần dân hơn. Ảnh: Điền Bắc.
Tại nhiều địa phương của Hà Tĩnh, hệ thống phần mềm dịch vụ công vận hành ổn định, kết nối trực tuyến 100% với cơ quan cấp tỉnh. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt gần 100%, nhiều xã, phường đạt tỷ lệ thanh toán trực tuyến trên 99%. Đây là nền tảng quan trọng để Hà Tĩnh hướng tới mô hình chính quyền điện tử, minh bạch và phục vụ người dân tốt hơn.
Những vướng mắc cần tháo gỡ
Sau hơn 3 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy ở 69 đơn vị cấp xã của Hà Tĩnh cơ bản hoạt động ổn định, bước đầu phát huy hiệu quả tinh gọn. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt cán bộ chuyên môn vẫn là thách thức lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều hành và phục vụ người dân.
Theo báo cáo của Sở Nội vụ, đầu tháng 10/2025, toàn tỉnh có 2.454 công chức cấp xã đang làm việc, thiếu 14 người so với tổng số 2.468 biên chế được giao. Trong đó, có một số xã, phường thừa 127 biên chế và một số đơn vị khác thiếu 141 biên chế do chênh lệch cơ cấu chuyên môn giữa các địa phương.
Các vị trí còn thiếu tập trung chủ yếu ở các chuyên ngành: công nghệ thông tin, y tế, xây dựng, tài nguyên - môi trường, kế toán, sư phạm hoặc quản lý giáo dục và luật. Nhiều địa phương chưa bố trí được công chức có chuyên môn phù hợp, nhất là các lĩnh vực công nghệ thông tin và y tế cơ sở.
Từ tháng 7/2025 đến nay, UBND tỉnh đã điều động, biệt phái, tiếp nhận tổng cộng 63 trường hợp để bổ sung cho các xã, phường thiếu biên chế, đồng thời tiếp tục chỉ đạo đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, bảo đảm đội ngũ công chức cơ sở đáp ứng yêu cầu của mô hình chính quyền 2 cấp.
Ông Nguyễn Cao Cường - Chủ tịch UBND xã Kỳ Thượng cho biết, khối chính quyền xã hiện còn thiếu 7 biên chế so với định mức, đặc biệt khó khăn ở lĩnh vực công nghệ thông tin khi yêu cầu công việc ngày càng cao. Địa phương phải linh hoạt phân công, vừa làm vừa đào tạo tại chỗ để không ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết thủ tục cho người dân.
Bên cạnh việc khắc phục tình trạng thiếu cán bộ, Hà Tĩnh tiếp tục hoàn thiện quy chế phối hợp giữa các sở, ngành với chính quyền cơ sở, bảo đảm phân cấp, ủy quyền hiệu quả và không chồng chéo. Để hỗ trợ cơ sở, tỉnh triển khai nhiều lớp tập huấn về kỹ năng điều hành, công nghệ thông tin, chuyển đổi số và văn hóa công sở. Đến nay, hơn 80% cán bộ, công chức xã, phường được bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao năng lực thực thi nhiệm vụ trong bối cảnh bộ máy tinh gọn.
Song song với việc tiếp nhận, trả kết quả, Trung tâm tổ chức tập huấn, cầm tay chỉ việc kỹ năng số: tạo tài khoản, nộp hồ sơ trực tuyến, thanh toán không tiền mặt, mỗi người dân đều tự mình thực hiện thủ tục nhanh, đúng hạn, giúp người dân làm chủ dịch vụ công số ngay tại nhà.
Cũng từ hoạt động này, tinh thần cải cách hành chính tại cơ sở được khơi dậy mạnh mẽ. Địa phương đang nghiên cứu thêm nhiều hình thức hỗ trợ trực tuyến, phối hợp với đoàn thanh niên hướng dẫn kỹ năng số cho học sinh, người dân, giúp họ dễ dàng tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4.
Trong bối cảnh chuyển đổi số đang được đẩy mạnh, sự chủ động của chính quyền cơ sở có ý nghĩa quan trọng. Sau 2 tháng triển khai, “Hành chính gần dân – Vì dân phục vụ” đã tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa đến nhiều địa phương khác. Từ những việc tưởng chừng nhỏ như mở cửa thêm hai ngày thứ Bảy mỗi tháng đã góp phần củng cố niềm tin của người dân, tạo nên hình ảnh một chính quyền gần gũi, tận tâm, hiện đại. Đó chính là hình ảnh đẹp của mô hình chính quyền hai cấp sau 3 tháng vận hành.
Ông Võ Trọng Hải – Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được Hà Tĩnh triển khai quyết liệt, nhận được sự đồng thuận cao của nhân dân. Việc tinh gọn bộ máy giúp chính quyền gần dân hơn, phục vụ người dân hiệu quả hơn. Quá trình vận hành cho thấy hiệu quả rõ rệt, thủ tục hành chính được giải quyết nhanh, kỷ luật, với tinh thần trách nhiệm cao. Ở cơ sở, đội ngũ cán bộ xã làm việc không quản ngày đêm, góp phần quan trọng vào kết quả chung của mô hình chính quyền 2 cấp.
(còn nữa)
Điền Bắc - Cẩm Kỳ