45 năm thơ Nguyên tiêu Phú Yên

4 giờ trướcBài gốc

Lung linh đêm thơ Nguyên tiêu bên tháp Nhạn. Ảnh: TRẦN QUỚI

Những viên gạch đầu tiên

Cụ Ái Dân (Nguyễn Thái Vĩnh) - CCB nam chinh bắc chiến mang đến một chai rượu quý mời thi hữu thưởng thức theo phong cách thi tiên Lý Bạch: “Nhân sinh đắc ý tu tận hoan/ Mạc sử kim tôn không đối nguyệt” (Đời đang đắc ý vui tới tận cùng/ Đừng để chén vàng trơ trọi dưới vầng trăng).

Bảy vị thi nhân có mặt trong đêm thơ mùa xuân Canh Thân 45 năm trước, gồm: Ái Dân, Trần Sĩ Huệ (đại diện Phòng Văn hóa Thông tin TX Tuy Hòa), Đặng Như Mai (Giám đốc Thư viện Hải Phú), Dương Thái Nhơn (cán bộ thư viện), Đoàn Anh (Phạm Tu), Nguyễn Hữu Bình (giảng viên văn học Trường trung cấp Sư phạm Phú Khánh), Triệu Lam Châu (giảng viên Trường trung cấp Địa chất Tuy Hòa - nay là Trường cao đẳng Công Thương miền Trung), đã đặt những viên gạch đầu tiên xây dựng nền móng truyền thống đêm thơ Nguyên tiêu trên vùng đất Phú Yên.

Đêm thơ Nguyên tiêu được ủng hộ nhiệt thành của các lãnh đạo Thị ủy, UBND TX Tuy Hòa, một hoạt động mừng Đảng mừng xuân đầy ý nghĩa. Hội những người yêu sách Thư viện Hải Phú nồng nhiệt tham gia đêm thơ tạo sự lan tỏa diệu kỳ của đêm thơ Nguyên tiêu đầu tiên.

Những mùa xuân nối tiếp thập niên 80 của thế kỷ trước, các vị lão thành cách mạng và CCB như: Cửu Long, Nguyễn Ngọc Cảnh, Ngô Sao Kim, Trần Khắc Huỳnh, Nguyễn Công Hoan, Quang Ngự… hăng hái tham gia sáng lập CLB Thơ Diên Hồng và tổ chức thường xuyên các “Hội thơ đêm rằm”, trở thành những tín đồ thơ vô cùng đáng quý, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần một thời khó khăn gay gắt. Các văn nghệ sĩ tên tuổi ở Tuy Hòa đều hội tụ về đêm thơ Nguyên tiêu, cùng góp sức thổi hồn vào những đêm thơ Nguyên tiêu ngày một chất lượng và sâu lắng.

Nhà thơ Văn Công (Cao Xuân Thiêm), Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Phú Khánh đã cổ vũ, khích lệ duy trì phát triển đêm thơ Nguyên tiêu TX Tuy Hòa. Các vị lãnh đạo chủ chốt TX Tuy Hòa, như: Bí thư Thị ủy Nguyễn Văn Trúc, Phó Bí thư trực Nguyễn Cao Khoa, Chủ tịch UBND thị xã Đặng Hồng Đức hào phóng hỗ trợ tổ chức đêm thơ và đầu tư xuất bản thường kỳ tập san văn nghệ Núi Nhạn để đăng tải, giới thiệu những sáng tác có giá trị của văn nghệ sĩ.

Sau ngày tái lập tỉnh (1/7/1989), hào khí xây dựng vóc dáng tỉnh Phú Yên mới đã chắp cánh cho đêm thơ Nguyên tiêu vươn lên tầm cao mới: là bữa tiệc văn hóa độc đáo với những đêm thơ sang trọng ở vườn hoa Diên Hồng và sau đó “thượng sơn” lên núi Nhạn, thu hút những người yêu thơ trong và ngoài tỉnh đến với đêm thơ Nguyên tiêu như đi trẩy hội.

Lung linh Nguyên tiêu núi Nhạn

Bắt nguồn từ mùa xuân Kỷ Mão (1999), Đài Truyền hình Việt Nam giao Đài Truyền hình Phú Yên thực hiện điểm cầu đón giao thừa tại núi Nhạn. Những di sản văn hóa đặc trưng của Phú Yên như: Đàn đá, kèn đá, hò bả trạo, trống đôi - cồng ba - chiêng năm, tạo dấu ấn vô cùng hấp dẫn, ấn tượng.

Điểm cầu giao thừa núi Nhạn Phú Yên đã tạo sự cộng hưởng diệu kỳ cho đêm thơ Nguyên tiêu mùa xuân Kỷ Mão. Anh Vũ Văn Thoại, Giám đốc Sở Văn hóa - Thông tin, thời điểm ấy, phấn khích, hào hứng tổ chức đêm thơ dưới chân tháp cổ nghìn năm tuổi.

Đêm thơ Nguyên tiêu núi Nhạn đã lan tỏa sức sống về các địa phương trong tỉnh, hình thành các điểm thơ của các huyện thị trong toàn tỉnh vào ngày mùng 6, mùng 7 tết hằng năm. Hơn thế, đêm thơ Nguyên tiêu nhanh chóng phát triển xuống các phường, xã, cơ quan, trường học.

Không chỉ tổ chức đọc thơ, ngâm thơ, bình thơ, các địa phương còn xuất bản nhiều ấn phẩm để tôn vinh thơ, lưu giữ và lan tỏa thơ trong cộng đồng, tạo một nét đẹp văn hóa lung linh, trong hào khí thẳng tiến vào thế kỷ XXI. Phong trào yêu thơ làm sáng thêm động lực và mục tiêu của văn hóa hướng đến nguyện ước đất Phú trời Yên.

Thơ và những người yêu thơ Phú Yên có sức hút diệu kỳ với bạn bè văn chương trong cả nước và quốc tế (đoàn văn nghệ sĩ tỉnh Chungcheongbuk - Hàn Quốc - kết nghĩa với tỉnh Phú Yên). Nhà thơ Nguyễn Gia Nùng đúc kết trong bài thơ nổi tiếng “Luận án thơ từ núi Nhạn” đầy xúc cảm, lay động đất trời:

“…Cả người làm thơ, người yêu thơ đều phải vượt tầm cao

Từ bốn phương trời tụ về bên tháp cổ

Vầng trăng xuân chưa bao giờ tròn thế

Sông Đà Rằng dào dạt giọng thơ ngâm”

Đêm thơ Nguyên tiêu Phú Yên là hiện tượng độc đáo giữa thời cơ chế thị trường mà chẳng cần phải giải mã cao siêu, bởi thơ có sức sống trường tồn riêng. Thơ Nguyên tiêu Phú Yên đã thắp ngọn lửa đầu tiên, tạo cảm hứng mãnh liệt để đất nước hình thành Ngày Thơ Việt Nam đầu thế kỷ XXI.

Mùa xuân năm 2010, kỷ niệm ngàn năm Thăng Long - Hà Nội và tiến tới kỷ niệm 400 năm Phú Yên có tên trên bản đồ Tổ quốc, Hội Văn học Nghệ thuật Phú Yên tuyển chọn xuất bản “30 năm thơ Nguyên tiêu Phú Yên”, giới thiệu những bài thơ tự chọn đặc sắc nhất của các tác giả tham gia đêm thơ trong 3 thập kỷ. Và từ ấy đến nay, hằng năm đều có các tuyển tập thơ Nguyên tiêu để quảng bá và lưu giữ cho hậu thế.

Từ mùa xuân Nhâm Thìn 2012, Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Ngọc Quang, có sáng kiến tổ chức cuộc thi “Người đẹp Nguyên tiêu qua ảnh”, giới thiệu hương sắc độc đáo cho một thương hiệu văn hóa vang danh. Các nghệ sĩ nhiếp ảnh như Dương Thanh Xuân, Lê Châu Đạo, Trần Quỳ, Lê Ngọc Minh, Huỳnh Lê Viễn Duy, Lê Trọng Cường, Huỳnh Siêu Tiến… đã đóng góp nhiều công sức cho cuộc thi ảnh, góp phần tạo nên thành công mỹ mãn cho đêm thơ Núi Nhạn!

Thay lời kết

70 mùa xuân trước, trong bài thơ “Tuy Hòa mến yêu” được sáng tác trong hoàn cảnh bi thương núi sông chia cắt, nhà thơ Văn Công cảm thán:

Ta lặn lội giữa trời bùng khói lửa

Tháp Chàm ơi mây quyện gió

hoang vu.

…Chóp Chài mây phủ màu tang

Nhìn Nhạn Tháp sương mù hay nước mắt…

Giữa bời bời khói lửa chiến tranh ly loạn, nhà thơ Văn công mơ ước:

Tuy Hòa ơi! Ngày mai sẽ đến

Bụi mù tan chim bướm

nhởn nhơ bay

Đỉnh Nhạn Tháp ánh trăng

lồng ánh điện

Cửa Sông Đà buồm giong cánh

về đây!

45 năm đêm thơ Nguyên tiêu đã thắp sáng hiện thực ước mơ của bậc lão thành nặng lòng với với quê hương Phú Yên và có nhiều bài thơ sống mãi cùng năm tháng.

Nhà thơ Huỳnh Văn Quốc, Phó Chủ tịch điều hành Hội Văn học Nghệ thuật Phú Yên, đắm mình trong hồn thơ Nguyên tiêu 45 năm, đúc kết: “Đêm thơ Nguyên tiêu 45 năm mừng xuân Ất Tỵ năm 2025 sẽ càng có sự phát triển vượt bậc về chất, càng tôn vinh giá trị hội thơ truyền thống. Thơ và những tấm lòng yêu thơ Phú Yên đã nâng vầng trăng Nguyên tiêu lung linh hơn, nối tiếp những mùa trăng đất nước trong kỷ nguyên mới vươn mình của dân tộc”.

Đêm thơ Nguyên tiêu lần thứ 45, chắc chắn là một tiệc thơ sang trọng, lay động đất trời, lòng người, một dấu ấn văn hóa phi vật thể đầy ấn tượng của con người đất Phú trời Yên, đang viết tiếp bài ca lao động dựng xây quê hương “Yên định trong Phú cường”!

Tại hội nghị Văn học miền Trung lần thứ 2 tổ chức ở Sầm Sơn, Thanh Hóa tháng 9/2002, tham luận “Luận án thơ từ núi Nhạn” của nhà thơ Nguyễn Gia Nùng gây ngạc nhiên và thích thú cho những người tham dự như cảm xúc của nhà thơ Bình Nguyên Chương:

“...Một mai kia ai trở lại Tuy Hòa/ Sẽ hiểu được bóng trăng chờ cổ tháp/ Sẽ hiểu được cơn sóng triều dào dạt/ Trong mắt người từ thuở có mùa xuân...”

. Nhạc sĩ Trần Hoàn - Trưởng ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương và nhà thơ Hữu Thỉnh thống nhất lấy mô hình độc đáo của Phú Yên nhân rộng ra tổ chức Ngày Thơ Việt Nam trong toàn quốc. Ngày thơ quốc gia tổ chức lần đầu tiên vào rằm Nguyên tiêu xuân Quý Mùi - 2003, tại Văn miếu - Quốc Tử Giám.

PHAN THANH - TRẦN QUỚI

Nguồn Phú Yên : https://baophuyen.vn/93/325849/45-nam-tho-nguyen-tieu-phu-yen.html