Bà Susan Dominus, giáo sư tại Đại học Yale, biên tập viên của Tạp chí New York Times (Mỹ),luôn bị hấp dẫn bởi những gia đình có con cái đạt được thành tựu xuất sắc. Bà đặt câu hỏi những bậc cha mẹ này đã làm gì khác biệt để trao quyền cho con? Các nhà nghiên cứu đã khám phá được điều gì về những phương pháp hỗ trợ giúp trẻ thành công? Để viết cuốn sách The Family Dynamic: A Journey Into the Mystery of Sibling Success, bà Dominus đã trò chuyện với hàng chục phụ huynh có con đạt thành tích cao và phỏng vấn hơn 100 chuyên gia. Dưới đây là những điều bà nhận thấy có sức thuyết phục nhất cho câu hỏi của mình.
1. Lạc quan là chìa khóa: Theo GS Dominus, phụ huynh có thể cung cấp cho con mọi điều kiện tốt nhất, khuyến khích con học thật giỏi, nhưng nếu thiếu đi niềm tin về khả năng, những thế mạnh học thuật ấy sẽ không thể đưa con đi xa. Thực tế, những phụ huynh mà GS Dominus từng trò chuyện luôn khuyến khích con suy nghĩ lớn, nuôi dưỡng hy vọng và giữ thái độ tích cực.
2. Hiểu con để tạo động lực: Cha mẹ nào cũng mong con học tốt, nhưng đôi khi lại lúng túng không biết phải nói gì khi con bày tỏ sự chán nản với các môn học quan trọng. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng vấn đề không phải là con không muốn học, mà là cách cha mẹ truyền động lực chưa thực sự phù hợp.
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành một thử nghiệm thú vị. Họ hướng dẫn cha mẹ điều chỉnh cách tiếp cận dựa trên sở thích của con. Ví dụ, nếu con muốn làm cầu thủ bóng đá, thay vì ép học Toán, cha mẹ có thể nói: "Khi con là vận động viên chuyên nghiệp, con cần biết quản lý tài chính tốt để xử lý mức lương cao của mình". Kết quả cho thấy những đứa trẻ được áp dụng cách này đạt điểm cao hơn. Điều này chứng minh rằng việc khuyên con "học Toán rất tốt" là không đủ. Thay vào đó, cha mẹ nên liên hệ việc học với ước mơ của con, giúp kiến thức trở nên thiết thực và truyền cảm hứng hơn.
3. Trao quyền cho con: Việc học không chỉ gói gọn trong những cuốn sách hay các câu đố. Nó hiện hữu và diễn ra ngay trong từng hoạt động nhỏ bé, hàng ngày. Thực tế, khi cha mẹ lùi lại, để con tự mày mò, trẻ vẫn có thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Ngược lại, khi cha mẹ can thiệp quá nhiều, điều đó có thể làm giảm động lực của con. Thay vì sợ hãi những vấp váp nhỏ nhất, cha mẹ nên trao quyền, khuyến khích sự tự lập ở trẻ.
4. Nuôi dưỡng sự tò mò, ham học: Theo GS Dominus, từ sau đại dịch, các nhà tâm lý học phát triển đang dần chuyển trọng tâm nghiên cứu. Thay vì chỉ tập trung vào cách khuyến khích trẻ chăm chỉ, họ đang tìm hiểu sâu hơn về việc làm thế nào để nuôi dưỡng sự tò mò, ham học ở mỗi cá nhân. Nhiều bậc phụ huynh mà vị chuyên gia đề cập trong cuốn sách của mình tin rằng du lịch là một cách hiệu quả để khơi gợi điều đó, và một số nghiên cứu cũng ủng hộ quan điểm này.
5. Thúc đẩy con bằng tình yêu thương, không phải áp lực: Điểm chung trong cách nuôi dạy con của những phụ huynh được GS Dominus phỏng vấn là họ luôn dùng tình yêu thương và niềm vui để giúp con trưởng thành. Phần lớn, họ ở đó để hỗ trợ con chứ không phê bình hay ép buộc. Diane Paulus, nữ đạo diễn lừng danh của Broadway, là một ví dụ. Cô từng là một vũ công ballet tài năng từ khi còn rất nhỏ. Cách tiếp cận của mẹ cô là "quan sát mà không có ham muốn". Nghĩa là mẹ cô theo dõi quá trình con lớn lên, khám phá đam mê mà không đặt kỳ vọng hay áp lực cá nhân.
Ngọc Bích