6 cựu chiến binh tại phiên tòa sơ thẩm tháng 2/2025.
Dọn dẹp cây bụi hay phá rừng?
Đầu năm 2015, cho rằng rừng sản xuất đã bị lấn chiếm nên Chi hội Cựu chiến binh thôn 6, xã Trường Xuân, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông cũ (nay là xã Trường Xuân, tỉnh Lâm Đồng) thống nhất phát dọn để lấy đất trồng cây keo gây quỹ.
Tháng 1 và tháng 4/2015, các ông Đỗ Mạnh Hùng (63 tuổi), Ngân Xuân Dũng (65 tuổi), Vũ Tất Đắc (72 tuổi), Hoàng Văn Sằn (68 tuổi), Nguyễn Nam Thái (58 tuổi) và Cao Minh Điến (57 tuổi) đã tham gia chặt cây bụi, cây nhỏ, dây leo với diện tích 0,98 ha. Sau đó, các cựu chiến binh bị cáo buộc hủy hoại 0,98 ha rừng, gây thiệt hại hơn 53 triệu đồng.
Tháng 12/2017, trải qua nhiều phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Đắk Nông tuyên 6 cựu chiến binh 6 - 7 tháng tù về tội “Hủy hoại rừng”.
Tháng 5/2020, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh nhận định, kết luận giám định diện tích rừng bị phá không có giá trị pháp lý. Việc xác định mức độ thiệt hại chỉ dựa vào lời khai của cán bộ kiểm lâm mà không dựa trên thực tế là không định lượng được, không khách quan. Ngoài ra, việc xác định thiệt hại về lâm sản và môi trường dựa trên trữ lượng gỗ bình quân/ha là không chính xác, không khách quan, không định lượng được hành vi phạm tội… Vì vậy, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã hủy tất cả các bản án, yêu cầu điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.
Kiến nghị chỉ đạo xử lý dứt điểm
Đến nay, vụ án đã bước sang năm thứ 11. Các bị cáo cũng đã chấp hành xong án phạt tù.
Trong hơn một thập kỷ qua, cuộc sống của nhiều gia đình bị đảo lộn khi người thân vướng vào vòng lao lý. Thậm chí, một bị cáo phải chuyển đến nơi khác, sống nhờ cậy vào con cái sau khi chấp hành án xong. Ông Nguyễn Nam Thái (bị cáo) cho biết, vụ án tác động rất lớn tới sức khỏe, tâm lý của các bị cáo và gia đình, họ hàng những người có liên quan.
“Ngày tôi bị bắt tạm giam và đi chấp hành án, con trai tôi phải nghỉ học để gánh vác việc gia đình. Một bị cáo khác thì qua đời trong quá trình giải quyết vụ án và cho đến nay vẫn mang tiếng là “kẻ phá rừng”, ông Thái kể.
Mặc dù đã chấp hành xong án tù, được xóa án tích và hoàn toàn có thể trở về với cuộc sống bình thường song cả 6 người vẫn kiên quyết “kêu oan”. Mục đích duy nhất là lấy lại danh dự của một cựu chiến binh. “Thực tế, chúng tôi không hủy hoại rừng, không phá rừng vì khu vực này đã không còn rừng. Hơn một thập kỷ qua, chúng tôi luôn cho rằng mình không đáng phải chịu những hình phạt như vậy”, ông Thái nói thêm.
Mới đây, Hội Cựu chiến binh Việt Nam đã có văn bản gửi Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, kiến nghị giải quyết vụ án “Hủy hoại rừng” liên quan đến 6 cựu chiến binh. Hội Cựu chiến binh Việt Nam cho rằng, vụ án đã bước sang năm thứ 11 và vẫn trong quá trình điều tra bổ sung. Nếu quá trình điều tra bổ sung vẫn không thu thập đầy đủ và hợp pháp các chứng cứ buộc tội 6 cựu chiến binh thì cơ quan tố tụng cần áp dụng nguyên tắc “suy đoán vô tội” và điểm b, khoản 1, Điều 230, Bộ luật Tố tụng Hình sự “đã hết thời hạn điều tra vụ án nhưng không chứng minh được các bị can thực hiện tội phạm” để đình chỉ điều tra vụ án, đình chỉ điều tra bị can.
Bên cạnh đó, Hội Cựu chiến binh Việt Nam cũng kiến nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo xử lý dứt điểm vụ án, kịp thời có hướng dẫn bảo đảm việc truy tố khách quan, công bằng, không làm oan sai, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các cựu chiến binh.
Ngày 30/9, TAND khu vực 6 - Lâm Đồng đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử 6 cựu chiến binh bị truy tố về hành vi “Hủy hoại rừng”. Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án và nội dung xét hỏi tại phiên tòa, Hội đồng xét xử quyết định trả hồ sơ, đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp điều tra, làm rõ diện tích, vị trí rừng thiệt hại. Tính từ đầu năm 2025 tới nay, phiên tòa sơ thẩm đã phải hoãn 4 lần vì nhiều lý do khách quan.
Đặng Dương .