NỘI DUNG
1. Thịt chế biến
2. Thực phẩm có hàm lượng natri cao
3. Đồ uống có đường và đồ ngọt
4. Người cao tuổi nên hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ
5. Rượu và đồ uống có cồn
6. Carbohydrate tinh chế
7. Trứng và thịt sống hoặc chưa nấu chín
8. Thực phẩm cay hoặc có tính acid
9. Đồ uống có hàm lượng caffeine cao
Ăn uống lành mạnh rất quan trọng ở mọi lứa tuổi nhưng càng trở nên quan trọng hơn với tuổi trung niên và người cao tuổi. Chìa khóa để ăn uống lành mạnh là tập trung vào toàn bộ thực phẩm chế biến tối thiểu mà cơ thể cần khi lão hóa, nghĩa là lựa chọn thực phẩm càng gần với dạng tự nhiên càng tốt.
Người cao tuổi thường có hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch suy giảm, do đó cần đặc biệt chú ý đến chế độ ăn uống. Dưới đây là những loại thực phẩm không được khuyến khích cho người cao tuổi:
1. Thịt chế biến
Thịt chế biến gồm những loại như xúc xích, thịt nguội, thịt xông khói, giăm bông, các loại đồ ăn nhanh... Những loại thịt này có hàm lượng natri và chất bảo quản cao, như nitrat, có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Ở người cao tuổi, quá trình tiêu hóa sẽ diễn ra chậm hơn và thời gian tiêu hóa thức ăn cũng lâu hơn. Một số người cao tuổi cũng có thể thấy khó tiêu hóa khi ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn...
Các loại thịt chế biến sẵn chứa nhiều natri và các chất bảo quản có hại cho sức khỏe.
2. Thực phẩm có hàm lượng natri cao
Những thực phẩm có hàm lượng natri cao như đồ hộp, súp đóng hộp, đồ ăn nhẹ đóng gói, gia vị mặn như nước tương, đồ muối chua, các loại mắm,... thường chứa quá nhiều muối, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng huyết áp cao và làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc bệnh tim. Người cao tuổi nên lựa chọn các lựa chọn thay thế có hàm lượng natri thấp bất cứ khi nào có thể. Hạn chế thức ăn, đồ uống có thêm muối; không thêm muối vào thức ăn khi nấu nướng hoặc trên bàn ăn.
3. Đồ uống có đường và đồ ngọt
Thực phẩm nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt, đồ uống có gas, nước ép trái cây đóng hộp, các món tráng miệng chủ yếu chứa đường và chất béo nhưng lại thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Đây là những loại "calo rỗng" cung cấp nhiều năng lượng (calo) nhưng lại rất ít hoặc không có giá trị dinh dưỡng (vitamin, khoáng chất, chất xơ,...).
Những loại đồ ăn vặt này có hàm lượng đường cao và có thể gây tăng cân, làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường hoặc làm bệnh đái tháo đường trở nên trầm trọng hơn. Tiêu thụ nhiều đường có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến người cao tuổi dễ mắc bệnh nhiễm trùng.
Đường tinh chế có thể làm giảm hấp thụ canxi, dẫn đến loãng xương, một vấn đề phổ biến ở người cao tuổi. Đường là thức ăn của vi khuẩn trong miệng, gây sâu răng và các bệnh về nướu.
4. Người cao tuổi nên hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ
Người cao tuổi cần hạn chế tiêu thụ chất béo không lành mạnh.
Mỡ động vật, da gà, đồ chiên rán làm tăng cholesterol xấu, xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch. Thức ăn nhiều dầu mỡ khó tiêu hóa, có thể gây ra các vấn đề như đầy bụng, khó tiêu, táo bón hoặc tiêu chảy. Ngoài ra, việc hấp thụ chất béo ở người cao tuổi cũng giảm sút, dẫn đến khó tiêu.
Ở người cao tuổi, chức năng gan và mật có thể suy giảm, gây khó khăn trong việc tiêu hóa và hấp thụ chất béo. Thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa có trong đồ ăn nhanh, bánh ngọt tráng miệng chứa nhiều chất béo không lành mạnh, làm tăng mức cholesterol và gây hại cho sức khỏe tim mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
TS. BS Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia:
Người cao tuổi nên hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa như bánh ngọt, thịt chế biến sẵn, bánh mì kẹp, bánh pizza, thực phẩm chiên và các món ăn nhẹ mặn khác… Nên sử dụng vừa phải lượng dầu và các hạt có dầu.
5. Rượu và đồ uống có cồn
Rượu bia có thể ảnh hưởng đến thuốc và làm trầm trọng thêm các tình trạng như huyết áp cao hoặc các vấn đề về gan. Uống nhiều rượu gây tổn thương gan, suy giảm chức năng não bộ và tăng nguy cơ té ngã ở người cao tuổi. Rượu cũng làm tăng nguy cơ mất nước.
Theo TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, nam giới uống không quá 2 đơn vị cồn mỗi ngày; nữ giới không quá một đơn vị cồn mỗi ngày (1 đơn vị cồn tương đương 1 chén rượu mạnh 30ml/100ml rượu vang hoặc 1 lon bia 330ml).
6. Carbohydrate tinh chế
Carbohydrate tinh chế có trong bánh mì trắng, bánh quy, bánh ngọt , mì ống,… Bột tinh chế trong những thực phẩm này gây ra sự tăng đột biến lượng đường trong máu, có hại cho người cao tuổi mắc bệnh đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường. Nên thay thế bằng các lựa chọn ngũ cốc nguyên hạt lành mạnh hơn và cung cấp nhiều chất xơ hơn.
7. Trứng và thịt sống hoặc chưa nấu chín
Người cao tuổi có nhiều nguy cơ mắc bệnh do thực phẩm sống hoặc nấu chưa chín. Thực phẩm sống làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do vi khuẩn, chẳng hạn như Salmonella, có thể gây hậu quả nghiêm trọng ở người lớn tuổi.
8. Thực phẩm cay hoặc có tính acid
Những thực phẩm này gây trào ngược acid hoặc ợ nóng, đây là những vấn đề thường gặp ở người lớn tuổi.
9. Đồ uống có hàm lượng caffeine cao
Đồ uống có hàm lượng caffeine cao như cà phê, trà đặc, đồ uống tăng lực,... Tiêu thụ những loại đồ uống này có thể dẫn đến mất nước, rối loạn giấc ngủ hoặc tăng nhịp tim, tăng huyết áp. Người cao tuổi nên dùng lượng caffeine vừa phải và uống nước lọc hoặc trà thảo mộc để cung cấp đủ nước cho cơ thể.
Thiên Châu