Theo Sở Tài chính TP.HCM, trong 9 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị vốn đầu tư nước ngoài, tính chung cấp mới, vốn đầu tư tăng thêm và góp vốn, mua cổ phần, mua lại phần vốn góp của TP.HCM (sau hợp nhất) đạt 7,127 tỷ USD (tăng 10,6% số lượt đầu tư nước ngoài và tăng 37,43% tổng vốn đầu tư so với cùng kỳ năm 2024).
Một doanh nghiệp FDI đang hoạt động tại TP.HCM - Ảnh: minh họa
Cụ thể, tổng số dự án có vốn đầu tư nước ngoài được cấp mới giấy chứng nhận đăng ký đầu tư là 1.395 dự án đầu tư mới với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt hơn 1,389 tỷ USD
Trong số các dự án được điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư, giấy phép đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, có 350 lượt dự án được cấp phép từ các năm trước thực hiện điều chỉnh vốn đầu tư (bao gồm các dự án tăng và giảm vốn) ghi nhận tăng 2,457 tỷ USD.
Có 1.830 trường hợp nhà đầu tư nước ngoài thực hiện thủ tục để được góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của doanh nghiệp trong nước, với vốn góp đăng ký tương đương 3,280 tỷ USD.
Trong khi đó, theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tính đến ngày 30.9, tổng vốn FDI thực hiện trên cả nước ước đạt khoảng 18,80 tỷ USD, trên tổng vốn đăng ký khoảng 28,54 tỷ USD, tương ứng tỷ lệ giải ngân khoảng 65%.
Tổng giá trị vốn đầu tư nước ngoài đăng ký của TP.HCM (bao gồm các đơn vị hành chính sau khi sắp xếp) đạt khoảng 7,127 tỷ USD. Trên cơ sở đó, dự ước vốn FDI thực hiện tại TP đạt khoảng 4,63 tỷ USD (tương ứng tỷ lệ giải ngân khoảng 65% - tương ứng với tỷ lệ giải ngân chung của cả nước).
Như vậy, có thể thấy, trong 9 tháng qua, TP cấp mới 1.395 dự án FDI, điều chỉnh vốn cho 350 dự án, và ghi nhận hơn 1.830 thương vụ góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư ngoại. Những con số này khiến TP.HCM tiếp tục dẫn đầu cả nước về số lượng dự án còn hiệu lực với hơn 19.840 dự án, tổng vốn lũy kế lên tới 141,2 tỷ USD.
Tuy nhiên, tỷ lệ giải ngân vẫn “dậm chân tại chỗ” ở mức 65%, tương đương mức trung bình cả nước. Nói cách khác, cứ 3 USD vốn FDI đăng ký thì chỉ có 2 USD thật sự chảy vào nền kinh tế.
Một chuyên gia kinh tế nhận định: “Số lượng dự án tăng không đồng nghĩa với hiệu quả. Nhiều nhà đầu tư đăng ký lớn để ‘giữ chỗ’, nhưng tiến độ thực hiện lại chậm hoặc kéo dài nhiều năm, dẫn đến nguồn vốn thực tế không được đưa vào sản xuất – kinh doanh đúng kỳ vọng”.
Đáng chú ý, phần lớn vốn tăng thêm đến từ các dự án mở rộng quy mô – chiếm 2,457 tỷ USD, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư hiện hữu. Tuy nhiên, vốn góp mua cổ phần chiếm tới 3,28 tỷ USD, cao hơn cả vốn dự án mới (1,389 tỷ USD), cho thấy dòng vốn đang thiên về mua bán – sáp nhập (M&A) thay vì đầu tư mới.
Theo các chuyên gia, điều này có thể tạo ra sự “lệch pha”, nền kinh tế hưởng lợi từ chuyển nhượng doanh nghiệp, nhưng thiếu dòng vốn tươi để mở rộng sản xuất, tạo thêm việc làm và công nghệ mới.
Trong năm 2025 này, TP.HCM đặt mục tiêu thu hút vốn FDI là 10,44 tỷ USD và 11,5 tỷ USD năm 2026, tức tăng trưởng khoảng 10–11%. Tuy nhiên, để hiện thực hóa, điều kiện tiên quyết là tăng tốc giải ngân — khâu được xem là “điểm nghẽn vàng” nhiều năm nay.
Sở Tài chính TP.HCM cho rằng, TP không chỉ cần thu hút dự án mới, mà còn phải thúc đẩy dòng vốn đã cam kết sớm đi vào thực tế. Giải ngân nhanh nghĩa là tạo thêm việc làm, thu ngân sách và lan tỏa công nghệ.
Theo các chuyên gia kinh tế để “hút” được dòng vốn thật, TP.HCM đang đẩy mạnh cải cách thủ tục đầu tư, rút ngắn thời gian cấp phép, triển khai các khu công nghiệp mới và cải thiện hạ tầng logistics.
Tuy nhiên, chuyên gia cảnh báo, nếu không kiểm soát chặt các dự án đăng ký ảo, dòng vốn FDI có thể “phình to” trên giấy nhưng rỗng ruột trong thực tế.
Các doanh nghiệp ngoại cũng mong chính quyền thành phố cải thiện tốc độ giải phóng mặt bằng, hỗ trợ thủ tục đất đai – những yếu tố thường khiến dự án chậm triển khai.
Hồ Quang