Nhưng sự thật là AI không đến để thay thế con người, mà để thay đổi cách doanh nghiệp vận hành. Và chính những doanh nghiệp biết tận dụng sự thay đổi này mới là những đơn vị bứt phá trong giai đoạn mới.
Điều đầu tiên AI tác động mạnh mẽ là sự tái định nghĩa về tốc độ. Trong môi trường truyền thống, việc ra quyết định dựa trên báo cáo chậm trễ, dữ liệu rời rạc khiến doanh nghiệp phản ứng theo kiểu “chữa cháy”. AI cho phép thu thập, phân tích và hiển thị thông tin theo thời gian thực, giúp lãnh đạo nắm bắt xu hướng ngay khi nó xuất hiện. Thay vì chờ đợi và phản ứng, doanh nghiệp có thể chủ động chuẩn bị, dự đoán, thậm chí đi trước một bước. Đây không phải là thay thế con người, mà là trao cho con người công cụ để vận hành ở cấp độ cao hơn.
Thay đổi thứ hai nằm ở cách phối hợp nội bộ. AI giúp loại bỏ nhiều thao tác thủ công, từ nhập liệu, báo cáo, đến quản lý tiến độ. Nhờ vậy, nhân sự không còn phải tiêu tốn năng lượng vào những công việc lặp đi lặp lại, mà có thể tập trung vào sáng tạo, chiến lược và xây dựng mối quan hệ. Một đội ngũ được giải phóng khỏi “gánh nặng vận hành” sẽ có không gian phát triển kỹ năng tư duy, giải quyết vấn đề và tạo ra giá trị khác biệt cho khách hàng. Điều này làm thay đổi vai trò của nhân viên trong tổ chức: từ người thực thi sang người đồng sáng tạo.
AI không chỉ giúp vận hành hiệu quả hơn, mà còn nâng chuẩn lãnh đạo.
AI cũng buộc doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống vận hành minh bạch và nhất quán hơn. Khi dữ liệu trở thành trung tâm, mọi phòng ban đều cần liên kết để chia sẻ thông tin. Sự liên kết này giúp loại bỏ tình trạng “cát cứ” giữa các bộ phận, đồng thời tạo ra một bức tranh toàn cảnh rõ ràng về sức khỏe doanh nghiệp. SME vốn thường gặp khó khăn vì thiếu chuẩn hóa quy trình sẽ nhìn thấy ngay sự khác biệt: hệ thống vận hành không còn dựa trên “ai nắm thông tin”, mà dựa trên dữ liệu được chia sẻ công bằng và dễ kiểm chứng.
Một điểm quan trọng khác là AI không chỉ giúp vận hành hiệu quả hơn, mà còn nâng chuẩn lãnh đạo. Khi công nghệ xử lý khối lượng công việc khổng lồ, vai trò của lãnh đạo không còn là “người giỏi kiểm soát chi tiết”, mà là “người giỏi đặt câu hỏi và định hướng hành động”. Điều này đòi hỏi lãnh đạo SME phải thay đổi tư duy: từ chỗ gánh vác tất cả, sang biết trao quyền, khai thác dữ liệu và dẫn dắt đội ngũ theo tầm nhìn lớn. AI sẽ không làm thay quyết định, nhưng sẽ soi sáng quyết định để nó trở nên đúng đắn hơn.
Cuối cùng, AI mở ra cánh cửa cho SMEs tiếp cận những năng lực mà trước đây chỉ doanh nghiệp lớn mới có. Các công cụ AI giá rẻ, dễ triển khai giúp SMEs có thể tối ưu marketing, quản lý tài chính, chăm sóc khách hàng, thậm chí dự báo rủi ro. Điều này tạo ra sân chơi công bằng hơn, nơi sự linh hoạt của SMEs kết hợp cùng sức mạnh của công nghệ để tạo lợi thế cạnh tranh mới.
AI không thay con người, vì doanh nghiệp vẫn cần cảm xúc, sáng tạo và tầm nhìn để phát triển. Nhưng AI chắc chắn sẽ thay cách doanh nghiệp vận hành, buộc các chủ doanh nghiệp phải bước vào một kỷ nguyên mới: nơi công nghệ và con người không đối lập, mà bổ sung cho nhau. Lựa chọn của lãnh đạo SME không phải là có dùng AI hay không, mà là dùng nó như thế nào để tổ chức vừa tinh gọn, vừa thông minh, vừa nhân văn.
ThS. Trần Gia Thông