Ẩm thực thấm đẫm hồn quê của miền đất xứ Thanh

4 giờ trướcBài gốc

Du khách thưởng thức gỏi nhệch. Ảnh: Thịnh Kiên

Từ biển đến bàn ăn - hành trình của hương vị

Từ sớm tinh mơ, khi ánh nắng đầu ngày còn vương trên bãi bồi, những con nhệch tươi rói được đưa về, qua bàn tay khéo léo mà hóa thành những lát thịt vàng mỡ gà, cuốn tròn trong lá thơm, chấm thứ chẻo vàng sánh - linh hồn của món ăn. Chỉ một miếng thôi, bạn sẽ cảm nhận được trọn vẹn vị ngọt của biển, vị bùi của gạo rang, vị nồng của mắm tôm, tất cả quyện lại như câu chuyện tình giữa thiên nhiên và con người Nga Sơn. Không chỉ là món ăn, gỏi nhệch chính là lời mời gọi thực khách bước vào hành trình khám phá hương vị, văn hóa và tình đất, tình người nơi miền biển này.

Mỗi buổi sáng, khi mặt trời vừa nhô lên khỏi đường chân trời, bãi bồi ven biển Nga Sơn lấp lánh như tấm gương khổng lồ phản chiếu ánh bình minh. Những chiếc thuyền gỗ của ngư dân rẽ sóng ra khơi, hướng về vùng nước nông nơi cá nhệch sinh sống. Bắt nhệch là một công việc vừa đòi hỏi sức lực, vừa cần sự khéo léo và kiên nhẫn. Con nhệch trơn bóng, nhanh nhẹn, thường ẩn mình trong những đám cỏ mặn hoặc bùn lầy, buộc người bắt phải nín thở, chờ đúng thời khắc mới có thể “xúc” được.

Những con nhệch được đưa về bến vẫn còn nguyên sức sống, ánh lên sắc nâu vàng óng ả. Ngư dân dùng vôi bột để làm sạch nhớt và khử mùi tanh, rồi rửa sạch lột da, lọc thịt, thái lát mỏng. Thịt nhệch sau đó được trộn với thính gạo rang vàng - thứ nguyên liệu tạo nên hương thơm đặc trưng khó lẫn. Nếu thịt cá là phần “xác” của món gỏi, thì chẻo chính là phần “hồn”. Đây là loại nước chấm sánh vàng, béo ngậy, được chế biến công phu từ xương và thịt cá nhệch, kết hợp với tôm, lòng đỏ trứng gà, mỡ lợn, mẻ, mật mía và nhiều gia vị khác. Mỗi gia đình, mỗi nhà hàng đều có bí quyết riêng, nhưng điểm chung là phải nấu sao cho chẻo dẻo mịn, thơm nồng, có độ sánh, khi chấm vào gỏi thì hương vị hòa quyện, nâng tầm món ăn.

Khi gỏi được bày ra, thịt cá vàng óng trong lớp thính, cuốn kèm các loại rau như lá sung, lá mơ, đinh lăng, vọng cách, cúc tần, húng dũi, cùng lát khế chua, ớt, gừng, riềng, sả và vài hạt muối biển... Nhỏ vào thìa cafe chẻo và chút mắm tôm đánh bông, thực khách sẽ cảm nhận được vị mặn mòi của biển, vị ngọt thanh của cá, vị chua nhẹ, bùi ngậy, cay nồng xen lẫn hương thơm bùi của thính - tất cả hòa quyện thành “bản giao hưởng vị giác”.

Gỏi nhệch không chỉ xuất hiện trong những nhà hàng nổi tiếng như Thịnh Lịch, Vũ Bảo ở xã Hồ Vương, mà còn là món không thể thiếu trong những dịp lễ tết, cưới hỏi, hay khi tiếp đón khách quý tại các xã ven biển Nga Sơn như Hồ Vương, Tân Tiến, Nga An. Điều đó cho thấy gỏi nhệch không chỉ là một món ăn, mà còn là một phần ký ức, một biểu tượng văn hóa ẩm thực của vùng đất này. Ngày nay, gỏi nhệch đã bước ra khỏi phạm vi làng chài, trở thành món đặc sản được nhiều du khách tìm kiếm. Trong các tour du lịch về Nga Sơn, thưởng thức gỏi nhệch thường được xem là điểm nhấn ẩm thực, mang đến trải nghiệm vừa mộc mạc, vừa cao cấp. Món ăn này phù hợp với cả thực khách muốn khám phá hương vị đồng quê, lẫn những người tìm kiếm sự tinh tế và tươi ngon trong ẩm thực.

Đĩa gỏi nhệch hấp dẫn chính là lời mời gọi thực khách khám phá phong vị của người Nga Sơn. Ảnh: Thịnh Kiên

Giá trị văn hóa từ một món ăn

Ẩm thực không chỉ đơn thuần là chuyện ăn uống, mà còn là tấm gương phản chiếu đời sống, tập quán và tâm hồn của con người. Gỏi nhệch Nga Sơn hội tụ đủ yếu tố để trở thành một “đại sứ văn hóa” của vùng đất: nguyên liệu từ biển cả quê hương, kỹ thuật chế biến truyền thống, sự tinh tế trong cách phối hợp gia vị và cách ăn cuốn - chấm đặc trưng của người Việt. Là hình ảnh buổi sáng theo thuyền ra bãi bồi, là tiếng dao lách tách trong căn bếp thơm mùi thính, là nụ cười đôn hậu của người dân biển khi tự tay gói gỏi, mời khách ăn miếng đầu tiên.

Nếu một ngày bạn đặt chân đến Thanh Hóa, hãy bắt đầu hành trình của mình về xã Ba Đình nghe câu chuyện về chiến khu xưa, rồi qua động Từ Thức mờ sương, ghé thăm đền Mai An Tiêm, sau đó ra biển Nga Sơn. Ở đó, bạn sẽ được ngồi trên mạn thuyền, để gió và sóng vuốt ve làn da, để hương mặn của biển len vào từng hơi thở. Và khi món gỏi nhệch được bày ra, hãy cuốn một miếng thật đầy, chan vào chẻo sánh vàng, để cảm nhận trọn vẹn tinh hoa ẩm thực không chỉ bởi vị ngon, mà bởi câu chuyện và giá trị văn hóa mà nó mang trong mình.

Thịnh Kiên

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/am-thuc-tham-dam-hon-que-cua-mien-dat-xu-thanh-post494539.html