Âm vang Cách mạng Tháng Tám qua thơ và nhạc

5 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa: Internet

Có thể nói, trong hào khí thiêng liêng của Cách mạng Tháng Tám thì hình ảnh nổi bật nhất, hùng tráng nhất và lôi cuốn phơi phới nhất là lá cờ đỏ có ngôi sao vàng năm cánh. Với dân tộc Việt Nam, lá cờ luôn là biểu tượng thiêng liêng, thể hiện ý chí và nguồn động lực vô biên trong quá trình đấu tranh giành độc lập, tự do và thống nhất đất nước. Trong niềm hứng khởi đó, nhà thơ Tố Hữu viết: “Gió gió ơi! Hãy làm giông làm tố/ Cuốn tung lên cờ đỏ máu thơm tươi/ Vàng vàng bay, đẹp quá, sao sao ơi!”. Các cụm từ, điệp từ láy như vẽ lên trước mắt chúng ta cả một biển người trào dâng sóng dậy, rực đỏ một màu cờ sao.

Đặc biệt là trường ca “Ngọn quốc kỳ” của nhà thơ Xuân Diệu, như một tráng ca hào hùng qua biểu tượng ngọn quốc kỳ đã nói lên được cả một không khí, hào khí, hào hùng của Cách mạng Tháng Tám. Lá quốc kỳ là hồn của Tổ quốc, là sức mạnh tinh thần của dân tộc, là hùng khí thiêng liêng của núi sông, là máu đào của bao anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống, là sáng bừng ý chí, là tập hợp kết đoàn, là sức mạnh nội sinh. Với giọng thơ hào sảng, chan chứa bao niềm tin, nhà thơ đã viết: “Tổ quốc ở bên ta/ Cờ đứng lên chiêu tập sức muôn nhà/ Cờ giữ đất, quyết tranh từ mỗi bước”.

Hào khí Cách mạng Tháng Tám gắn với hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các nhà thơ Việt Nam đã tiếp nhận một nhân sinh quan mới, một quan niệm nghệ thuật mới, một nội dung tư tưởng mới, một thăng hoa tâm hồn mới. Hình tượng Bác Hồ là một nguồn cảm xúc mới. Viết về Bác Hồ cũng chính là viết về linh hồn của cuộc cách mạng. Nhà thơ Tế Hanh, với lòng tôn kính, ngưỡng mộ đã viết: “Hồ Chí Minh, chỉ là người có thể/ Đưa con thuyền Tổ quốc đến vinh quang”. Nếu như thi ca là tiếng lòng hướng nội thì âm hưởng những ca khúc viết trong những mùa thu Cách mạng Tháng Tám đã tạo nên khúc hòa âm hùng tráng, thể hiện nồng nhiệt nhất hào khí cách mạng thật hồ hởi, thật tươi mới, với một tinh thần lạc quan quật khởi, góp phần vào khí thế làn sóng trào dâng của nhịp hoan ca say đắm lòng người. Trước hết, đó là bài hát “Tiến quân ca” (sau này được chọn làm Quốc ca) của nhạc sĩ Văn Cao. Dù viết trước ngày Cách mạng Tháng Tám, nhưng đây là một bài hát cùng với lá cờ đỏ sao vàng được chọn làm tâm điểm cho biển người vùng lên cướp chính quyền. “Tiến quân ca” được hát vang bởi giai điệu, ca từ như là lời kêu gọi thúc giục, là sự cổ vũ, ngợi ca những đoàn quân cách mạng đang thực hiện sứ mệnh lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc: “Đoàn quân Việt Nam đi/ Chung lòng cứu quốc/ Bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa/ Cờ in máu chiến thắng mang hồn nước/ Súng ngoài xa chen khúc quân hành ca/ Đường vinh quang xây xác quân thù/ Thắng gian lao cùng nhau lập chiến khu”.

Đến nay, ca khúc “Mười chín tháng Tám” của nhạc sĩ Xuân Oanh được coi là “dấu mốc âm nhạc” về tổng khởi nghĩa: “Toàn dân Việt Nam đứng đều lên góp sức một ngày/ Thề đem xương máu quyết lòng chiến đấu cho tương lai/ Mười chín tháng Tám khi quốc dân căm hờn kêu thét/ Đứng lên cùng hô: Mau diệt tan hết quân thù chung”. Nhịp điệu, tiết tấu âm nhạc như một hồi kèn hiệu lệnh vang xa vừa dõng dạc, trang nghiêm, vừa rạo rực hào khí cách mạng, thức tỉnh mọi người cùng nhất tề đứng lên: “Mười chín tháng Tám ánh sao tự do đưa tới/ Cờ bay muôn nơi tung ánh sao vàng/ Máu pha tươi hồng trên lá cờ đi khắp chốn giang sơn”.

Hòa chung khí thế hừng hực ca khúc “Diệt phát xít” của Nguyễn Đình Thi mang đậm tinh thần đoàn kết kêu gọi mọi tầng lớp nhất tề đứng lên chống kẻ thù chung: “Đồng bào tuốt gươm vùng lên/ Đã đến ngày trả mối thù chung”. Ở Nam Bộ, góp vào với khí thế cả nước, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã viết bài hát “Đoàn vệ quốc quân” với nhịp bước hành khúc rắn rỏi: “Đoàn vệ quốc quân một lần ra đi/ Dù có gian nguy nhưng lòng không nề”. Và luôn giục giã: “Ra đi, ra đi bảo tồn sông núi/ Ra đi, ra đi thà chết chớ lui”. Những nhịp hành khúc này cũng là điệu kèn xung trận có sức mạnh tiếp thêm hòa vào sức mạnh. Đây là những bản “ký sự bằng âm nhạc” đã “đi cùng năm tháng”, nắm bắt thể hiện trọn vẹn khí thế cách mạng ở những thời khắc lịch sử thiêng liêng.

Hà Huy

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/am-vang-cach-mang-thang-tam-qua-tho-va-nhac-post493486.html