Ấn Độ 'đi trên dây' giữa dầu Nga và sức ép Mỹ

3 giờ trướcBài gốc

Đứng giữa hai sức ép

Ấn Độ đang đối mặt một bài toán địa chính trị phức tạp bậc nhất trong nhiều năm qua: duy trì nguồn dầu giá rẻ từ Nga - nhân tố giúp ổn định lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng trong khi tránh làm ảnh hưởng các cuộc đàm phán thương mại then chốt với Mỹ. Với vị thế cường quốc đang lên và nhu cầu năng lượng tăng nhanh, New Delhi buộc phải chọn con đường cân bằng tinh tế, vừa giữ lợi ích kinh tế, vừa không đánh mất không gian ngoại giao với các đối tác chiến lược.

Ấn Độ đang phải “đi trên dây” khi vừa hưởng lợi từ dầu Nga giá rẻ, vừa chịu sức ép ngày càng lớn từ Mỹ.

Chuyến thăm New Delhi của Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 5/12 và hàng loạt động thái mới từ Washington đã đẩy thế “đi trên dây” này lên cao trào. Trong cuộc gặp Thủ tướng Narendra Modi, ông Putin khẳng định Nga sẵn sàng bảo đảm “nguồn cung cấp nhiên liệu liên tục và không bị gián đoạn” cho Ấn Độ. Đây là lời nhắc nhở rõ ràng rằng Moscow vẫn coi New Delhi là thị trường chiến lược hàng đầu trong bối cảnh phương Tây áp đặt ngày càng nhiều biện pháp trừng phạt lên năng lượng Nga.

“Mỹ vẫn đang mua nhiên liệu hạt nhân của chúng tôi để phục vụ cho các nhà máy điện hạt nhân của họ. Đó cũng là nhiên liệu. Nếu Mỹ có quyền mua nhiên liệu của chúng tôi, tại sao Ấn Độ lại không có quyền tương tự?”, ông Putin đặt câu hỏi. Theo Reuters, Ấn Độ đang phải "đi trên dây" vì có quan hệ chặt chẽ với Mỹ, đồng thời phụ thuộc vào Nga về nhiên liệu và tiếp cận thiết bị quân sự. The Guardian cho rằng nền kinh tế Nam Á ở thế khó cân bằng, khi vừa tìm cách duy trì quan hệ quốc phòng và chính trị lâu đời với Nga, vừa tránh làm Washington nổi giận và phá hỏng thỏa thuận thương mại sắp hình thành.

Tại thời điểm đỉnh cao vào tháng 6, Ấn Độ nhập khẩu tới 2,1 triệu thùng dầu Nga mỗi ngày, chiếm 45% tổng lượng dầu thô nước này mua từ thị trường quốc tế. Dầu Nga có mức chiết khấu sâu, giúp các nhà máy lọc dầu Ấn Độ nâng biên lợi nhuận trong khi vẫn giữ được giá nhiên liệu trong nước ổn định - yếu tố quan trọng với mục tiêu tăng trưởng và kiểm soát chi phí sinh hoạt.

Tuy nhiên, lợi thế này nhanh chóng bị thu hẹp khi Mỹ tăng cường áp lực lên New Delhi. Từ tháng 8, Washington áp thuế 25-50% lên nhiều mặt hàng của Ấn Độ vì cho rằng việc New Delhi tiếp tục mua dầu Nga là “gián tiếp hỗ trợ” chiến dịch quân sự của Moscow. New Delhi lập tức phản ứng, gọi đây là biện pháp “vô lý”, đồng thời chỉ ra rằng Mỹ và châu Âu vẫn đang nhập khẩu hàng tỷ USD khí LNG, uranium đã làm giàu, phân bón và kim loại chiến lược từ Nga.

Nhưng chính yêu cầu từ Washington đã khiến New Delhi phải dè chừng. Một số doanh nghiệp quốc doanh như Mangalore Refinery hay HPCL-Mittal Energy tạm dừng mua dầu Nga. Các tập đoàn lớn như Indian Oil và Bharat Petroleum chỉ đặt hàng nhỏ giọt cho tháng 1/2026 và yêu cầu nguồn cung không thuộc diện trừng phạt. Theo giới chức Ấn Độ, quyết định của doanh nghiệp phản ánh “động lực thị trường thay đổi”, trong đó rủi ro pháp lý và biến động giá do trừng phạt là yếu tố quan trọng.

Khó khăn chồng chất khi tháng 10, Washington đưa Rosneft và Lukoil - hai nhà cung cấp lớn nhất của Ấn Độ vào danh sách trừng phạt. Tác động lập tức được thể hiện rõ khi nhập khẩu dầu Nga của Ấn Độ giảm từ mức 2,1 triệu thùng/ngày xuống 1,2 triệu thùng/ngày trong tháng này và được dự báo chỉ còn khoảng 600.000 thùng/ngày trong tháng 1/2026, thấp nhất kể từ 2022.

Dòng chảy dầu Nga giảm buộc New Delhi phải xoay trục chiến lược trong ngắn hạn. Các nhà máy lọc dầu tăng mua từ Trung Đông với giá cao hơn, đồng thời mở rộng nhập khẩu từ Mỹ để duy trì thiện chí trong đàm phán thương mại. Một số doanh nghiệp tìm kiếm thêm nguồn từ Brazil và Guyana nhằm giảm phụ thuộc vào Nga. Tháng trước, Ấn Độ ký thỏa thuận nhập khẩu 2,2 triệu tấn khí LNG từ Mỹ - được xem là tín hiệu quan trọng cho thấy New Delhi đang cố gắng tránh tạo ấn tượng “ngả về Nga”.

Buộc phải cân bằng

Dù vậy, Nga khẳng định quan hệ thương mại song phương vẫn vững vàng. Tổng thống Putin thừa nhận kim ngạch hai chiều giảm nhẹ trong 9 tháng đầu năm nhưng cho rằng đây “chỉ là dao động nhỏ” và hoạt động mua bán năng lượng “vẫn vận hành trơn tru”.

Giới phân tích đánh giá khả năng New Delhi cắt giảm mạnh dầu Nga chỉ mang tính tạm thời, bởi nhu cầu năng lượng của Ấn Độ vẫn tăng nhanh và giá dầu toàn cầu khó duy trì ở mức thấp. Đáng chú ý, trong các báo cáo cảng biển vài tuần gần đây, nhiều công ty trung gian mới như Eastimplex Stream FZE, Grewale Hub FZE hay Tyndale Solutions FZE xuất hiện như những mắt xích quan trọng vận chuyển dầu Nga vào cảng Vadinar. Điều này cho thấy Moscow và các đối tác sẵn sàng thiết lập “kênh linh hoạt” để đảm bảo dòng chảy vẫn tiếp tục, bất chấp các hạn chế.

Ông Bineet Banka của Nomura cho rằng các nhà máy lọc dầu Ấn Độ có thể sẽ sớm chuyển sang giao dịch với các công ty Nga không bị trừng phạt, sử dụng “đội tàu bóng tối” - đội tàu hoạt động kín đáo, phổ biến trong thương mại dầu Nga để duy trì lợi ích kinh tế mà vẫn hạn chế rủi ro. Trong khi đó, bà June Goh của Sparta Commodities nhận định việc thỏa thuận thương mại Mỹ - Ấn chưa được ký chính thức mang đến cho New Delhi thêm không gian tính toán.

Thực tế cho thấy Ấn Độ khó thể từ chối nguồn dầu Nga ổn định và giá rẻ, nhưng cũng không thể xem nhẹ sức ép chiến lược từ Mỹ - đối tác thương mại lớn và là đối trọng quan trọng trước sự trỗi dậy của Trung Quốc. Thế lưỡng nan này buộc New Delhi phải tính toán thận trọng để không nghiêng hẳn về bất kỳ bên nào.

Kim Ngân

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/su-kien-binh-luan-antg/an-do-di-tren-day-giua-dau-nga-va-suc-ep-my-i791114/