Ăn gì cho đúng ở tuổi học đường?

10 giờ trướcBài gốc

Khi "ăn no" không còn đồng nghĩa với "ăn đúng"

Trong nhiều gia đình hiện nay, khái niệm "ăn no" vẫn được ưu tiên hơn "ăn đúng". Trẻ được khuyến khích ăn thật nhiều, nhưng ít khi được hướng dẫn cách lựa chọn thực phẩm có lợi cho sức khỏe. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng thừa cân, béo phì và rối loạn dinh dưỡng ngày càng phổ biến ở lứa tuổi học đường.

Thực phẩm lành mạnh là những thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên, ít chất béo bão hòa, ít chất béo chuyển hóa, ít đường tự do và ít muối.

Theo Cẩm nang truyền thông giáo dục dinh dưỡng cho học sinh và trẻ em tuổi vị thành niên do Viện Dinh dưỡng phối hợp với Unicef thực hiện, thực phẩm lành mạnh là những thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên, ít chất béo bão hòa, ít chất béo chuyển hóa, ít đường tự do và ít muối. Không chỉ bản thân thực phẩm, phương pháp chế biến cũng quyết định giá trị dinh dưỡng của món ăn. Những món hấp, luộc, nướng ít dầu mỡ luôn được khuyến khích hơn so với các món chiên ngập dầu, xào nhiều mỡ hay chế biến sẵn.

Theo Th.S Trịnh Hồng Sơn, Viện Dinh dưỡng, thực phẩm lành mạnh không phải là thứ gì đó xa lạ. Đó chính là những món ăn quen thuộc trong bữa cơm gia đình Việt. Nhóm ngũ cốc như gạo, bún, mì, bánh mì, khoai, sắn là nguồn cung cấp năng lượng chính. Tuy nhiên, tài liệu khuyến nghị nên ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt để giữ lại nhiều chất xơ và vi chất.

Rau xanh và củ quả là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng. Việc duy trì thói quen ăn rau trong mỗi bữa ăn giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và phòng tránh nhiều bệnh lý mạn tính.

Trái cây tươi được khuyến khích sử dụng như một món tráng miệng lành mạnh thay cho bánh kẹo đóng gói.

Đạm động vật và thực vật như thịt, cá, trứng, tôm, cua, đậu, lạc, vừng… giúp phát triển chiều cao, cơ bắp và tăng cường miễn dịch cho trẻ trong giai đoạn tăng trưởng.

Sữa và các chế phẩm từ sữa đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp canxi và hỗ trợ phát triển xương.

Trái ngược với thực phẩm lành mạnh là nhóm thực phẩm có nguy cơ cao với sức khỏe học đường. Đó là các loại thức ăn nhanh, đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, mì ăn liền, xúc xích, nem rán, khoai tây chiên, gà rán, các loại bánh kẹo ngọt, nước ngọt có gas và đồ uống nhiều đường. Đây là những thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, đường và muối, nhưng lại nghèo vitamin và khoáng chất

Vấn đề đáng lo ngại là các loại thực phẩm này thường có hình thức bắt mắt, dễ ăn, dễ mua, giá rẻ và được bày bán phổ biến trước cổng trường.

Khi thói quen ăn uống "lệch chuẩn" trở thành nguy cơ

Theo chuyên gia dinh dưỡng, thực phẩm không lành mạnh chỉ thực sự nguy hiểm khi trở thành thói quen. Một chiếc bánh, một cốc nước ngọt không gây hại tức thì. Nhưng việc sử dụng thường xuyên, lặp đi lặp lại mỗi ngày mới là điều đáng lo ngại.

Nhiều học sinh hình thành thói quen bỏ bữa chính nhưng lại ăn rất nhiều đồ ăn vặt. Có những em gần như thay bữa sáng bằng bánh kẹo, nước ngọt, xúc xích, mì ly. Hệ quả là cơ thể bị thiếu hụt vi chất dinh dưỡng nhưng lại thừa năng lượng, dẫn đến tình trạng "thừa cân nhưng thiếu chất".

Lứa tuổi học đường cần bữa ăn đầy đủ dưỡng chất.

Các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hướng dẫn học sinh đọc nhãn thực phẩm trước khi mua và sử dụng. Đọc nhãn giúp nhận biết lượng đường, muối, chất béo, hạn sử dụng và nguồn gốc sản phẩm. Đây không chỉ là kỹ năng dinh dưỡng mà còn là kỹ năng sống quan trọng trong xã hội hiện đại.

Tuy nhiên, hiện nay đa số học sinh chưa có thói quen đọc nhãn thực phẩm. Nhiều em lựa chọn đồ ăn dựa trên quảng cáo, bao bì bắt mắt hoặc theo xu hướng mạng xã hội.

Việc thay đổi thói quen ăn uống không cần quá đột ngột. Quan trọng nhất là duy trì những thay đổi nhỏ nhưng đều đặn. Thay nước ngọt có gas bằng nước lọc. Thay bánh kẹo bằng trái cây. Thay đồ chiên rán bằng món luộc, hấp. Những thay đổi này nếu được duy trì sẽ tạo nên tác động tích cực lâu dài.

Vai trò của gia đình trong việc định hướng thực phẩm. Gia đình là môi trường đầu tiên hình thành thói quen ăn uống. Trẻ em thường ăn theo thói quen của cha mẹ. Nếu trong gia đình thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, trẻ rất khó hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.

Ngược lại, khi cha mẹ quan tâm đến bữa ăn, đa dạng thực phẩm, hạn chế đồ ngọt, đồ chiên rán, trẻ sẽ dễ dàng hình thành thói quen tốt.

Nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục dinh dưỡng cho học sinh. Thông qua các giờ học, hoạt động ngoại khóa, nhà trường giúp học sinh hiểu về thực phẩm lành mạnh, tác hại của thực phẩm không lành mạnh.

Bên cạnh đó, việc quản lý chặt chẽ thực phẩm bán trong căng tin trường học cũng là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe học sinh.

Ăn uống không chỉ là nhu cầu sinh học, mà còn là hành vi cần được giáo dục. Việc lựa chọn đúng thực phẩm ở tuổi học đường chính là nền tảng quan trọng để xây dựng một thế hệ khỏe mạnh cả về thể chất lẫn trí tuệ.

Lan Tường

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/an-gi-cho-dung-o-tuoi-hoc-duong-169251208185935245.htm