An toàn giao thông cho trẻ em: Nền tảng bắt đầu từ gia đình

11 giờ trướcBài gốc

Khi hành vi của cha mẹ trở thành khuôn mẫu cho con

Theo Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, mỗi năm Việt Nam ghi nhận gần 2.000 trẻ em tử vong vì tai nạn giao thông. Dù tỷ lệ này đã giảm so với trước nhưng vẫn ở mức đáng báo động và cao hơn nhiều quốc gia phát triển. Đằng sau con số ấy là một thực tế đáng lo ngại: An toàn giao thông cho trẻ em vẫn cần được quan tâm đúng mức, nhất là trong hành vi của người lớn.

Khảo sát mới nhất cho thấy, chỉ khoảng 52% trẻ em được đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông. Cùng với đó, tỷ lệ sử dụng ghế an toàn trên ô tô dành cho trẻ chỉ đạt mức 1,3% trên toàn quốc, tại TP.HCM chỉ 1,1%, Hà Nội nhỉnh hơn với 2,6%... Những con số thấp đến khó tin này phản ánh rõ ràng nhận thức còn hạn chế trong việc bảo vệ trẻ trước các nguy cơ tai nạn.

Trên thực tế, hình ảnh trẻ em ngồi xe máy không đội mũ, hoặc ngồi trong ô tô không có ghế an toàn, hoặc băng qua đường một mình không có người lớn dẫn dắt... đã trở nên quá quen thuộc. Nhiều phụ huynh vẫn viện lý do đi gần, hoặc trẻ không thích đội mũ, hoặc "không ai kiểm tra" để biện minh cho sự cẩu thả. Nhưng chính những hành vi nhỏ nhặt và lặp đi lặp lại ấy lại tạo ra những rủi ro lớn cả về thể chất lẫn nhận thức của trẻ.

Khi người lớn quên làm gương, hậu quả không chỉ là nguy cơ tai nạn – mà còn là sự méo mó trong cách trẻ nhìn nhận đúng sai. Ảnh minh họa

Theo các chuyên gia, trẻ em trong độ tuổi từ 4 đến 12 là giai đoạn hình thành nền tảng về ý thức và hành vi. Khi hằng ngày chứng kiến cha mẹ vượt đèn đỏ, không đội mũ bảo hiểm hay lấn làn xe, trẻ không chỉ tiếp thu bằng mắt mà còn ghi nhớ như một khuôn mẫu. Sự vi phạm của người lớn vì thế không chỉ gây nguy hiểm tức thì, mà còn gieo mầm cho một thế hệ xem thường luật lệ, tái diễn vòng lặp vi phạm trong tương lai.

Vấn đề không chỉ nằm ở hạ tầng hay thiết bị, mà ở chính cách người lớn hành xử và dạy dỗ con trẻ. Khi người lớn còn xem nhẹ vai trò nêu gương, thì mọi nỗ lực giáo dục trong nhà trường hay từ chính sách đều có nguy cơ “lệch pha” với thực tế. Điều đó khiến trẻ em - nhóm dễ bị tổn thương nhất trở thành đối tượng bị bỏ rơi trên chính hành trình đi tìm một văn hóa giao thông an toàn và văn minh.

Giải pháp bắt đầu từ người lớn

Một đứa trẻ có thể được dạy trong lớp rằng đội mũ bảo hiểm là bắt buộc hay đi đúng làn đường mới an toàn. Nhưng nếu mỗi sáng vẫn chứng kiến cha mẹ phóng xe không mũ, đón con giữa đường, vượt đèn đỏ hoặc lạng lách né tắc, thì những bài học ấy chỉ còn là lý thuyết suông, không đủ sức chống chọi với thực tế đầy mâu thuẫn trên đường.

Hiện nay, nhiều phụ huynh vẫn mặc nhiên xem việc dạy con tuân thủ luật giao thông là trách nhiệm của nhà trường. Tuy nhiên, thực tế cho thấy thời gian trẻ ở lớp chỉ chiếm chưa đầy 1/3 ngày, còn lại là ở nhà và trên đường - nơi cha mẹ mới chính là người gần gũi, tác động mạnh mẽ nhất đến nhận thức và hành vi. Nếu thiếu sự gương mẫu từ người lớn, mọi chiến dịch truyền thông, mọi chương trình giáo dục sẽ không thể đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Trong những năm qua, không ít chương trình phát mũ bảo hiểm miễn phí, tổ chức sự kiện tuyên truyền về an toàn giao thông cho trẻ em đã được thực hiện. Thế nhưng, hiệu quả vẫn hạn chế bởi một nghịch lý đơn giản: Người lớn vẫn vi phạm. Khi cha mẹ - những người có ảnh hưởng trực tiếp nhất đến trẻ vẫn xem nhẹ Luật, thì mọi tờ rơi, khẩu hiệu chỉ còn là hình thức.

Người lớn dừng xe đúng nơi, đội mũ bảo hiểm đầy đủ, chấp hành luật nghiêm túc – đó chính là bài học sống động, mạnh mẽ và hiệu quả nhất dành cho con trẻ. Ảnh minh họa

Để lấp đầy khoảng trống trong giáo dục an toàn giao thông cho trẻ, cần bắt đầu từ những thay đổi mang tính thực chất trong nhận thức và hành vi của người lớn, đặc biệt là các bậc phụ huynh. Trẻ em không học qua lời nói suông, mà qua những hành động thường nhật. Khi cha mẹ đội mũ bảo hiểm đầy đủ, dừng xe đúng nơi quy định, chấp hành luật giao thông một cách tự nhiên, những điều đó dần trở thành chuẩn mực ngầm mà trẻ tiếp nhận.

Việc nâng cao ý thức chấp hành các quy định về an toàn giao thông cần được tích hợp ngay trong các hoạt động của nhà trường. Chỉ một vài phút đầu giờ họp phụ huynh, một tờ thông báo nhỏ nhấn mạnh trách nhiệm nêu gương… đôi khi lại hiệu quả hơn cả những buổi tuyên truyền rầm rộ. Bên cạnh đó, nếu các hành vi vi phạm như chở trẻ không đội mũ hay dừng đỗ tràn lan trước cổng trường bị xử lý nghiêm minh, cha mẹ sẽ buộc phải tự điều chỉnh, không chỉ vì tuân thủ luật, mà vì ý thức về sự an toàn của chính con mình.

Ở góc độ cộng đồng, cần tạo ra cơ chế giám sát và lan tỏa hành vi tích cực. Việc nhà trường và chính quyền địa phương phối hợp để ghi nhận, biểu dương những phụ huynh chấp hành tốt luật giao thông, đồng thời góp ý với những người vi phạm, sẽ giúp hình thành một áp lực xã hội mang tính xây dựng. Thay vì cảm giác bị phê phán, phụ huynh sẽ thấy việc thay đổi hành vi là điều cần thiết để giữ gìn hình ảnh bản thân trước mắt con và cộng đồng.

Bên cạnh đó, không thể thiếu vai trò của công nghệ trong công tác giám sát. Những camera tại cổng trường, nếu được tích hợp chức năng ghi nhận và phản hồi, không chỉ giúp phát hiện vi phạm mà còn trở thành công cụ giáo dục hiệu quả. Những hình ảnh thực tế sẽ khiến các bậc cha mẹ nhận ra rằng từng hành vi nhỏ cũng có thể tạo ra hệ quả lớn.

Mặt khác, hành lang pháp lý cũng cần được hoàn thiện hơn nữa. Dù Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 đã đặt nền móng quan trọng cho việc bảo vệ an toàn giao thông cho trẻ em, nhưng vẫn cần thêm các quy định cụ thể và chế tài rõ ràng về thiết bị an toàn bắt buộc, trách nhiệm của người lớn khi chở trẻ em, cũng như cơ chế giám sát và xử phạt minh bạch.

Xây dựng ý thức tuân thủ luật giao thông cần bắt đầu từ chính gia đình. Cha mẹ không chỉ là người lái xe, mà còn là người đầu tiên dạy con về sự an toàn, trách nhiệm và tôn trọng cộng đồng. Nếu không muốn thế hệ tương lai lặp lại những sai lầm cũ, ngay từ hôm nay, người lớn cần làm gương từ những hành động nhỏ nhất trên đường phố.

Hoài Anh

Nguồn Công Lý : https://congly.vn/an-toan-giao-thong-cho-tre-em-nen-tang-bat-dau-tu-gia-dinh-498657.html