Áp thuế tiêu thụ đặc biệt không nhằm tăng thu mà để điều tiết hành vi tiêu dùng

2 ngày trướcBài gốc

Cân nhắc lộ trình áp thuế một số mặt hàng

Sáng 26/3, Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) hoạt động chuyên trách đã cho ý kiến về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Xăng, điều hòa nhiệt độ, rượu bia, thuốc lá và nước giải khát có đường tiếp tục là những mặt hàng trong diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được nhiều đại biểu quan tâm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.

Nhiều ý kiến đều nhất trí với việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng rượu, bia. Cùng với đó, mức tăng bao nhiêu, lộ trình, thời điểm áp dụng như thế nào thì cần được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, nhất là về những tác động khi áp mức thuế mới.

Có ý kiến đề nghị tiếp tục áp dụng thuế suất 65% đối với bia trong khoảng 2 năm và tăng thuế từ năm 2027 hoặc năm 2028 bắt đầu tăng lên 70%, lộ trình tăng 5%/năm. Có ý kiến đề nghị thống nhất một mức thuế đối với rượu, không chia theo nồng độ cồn và cũng áp thuế suất như đối với bia. Có ý kiến đề nghị áp thuế đối với rượu, bia theo nồng độ cồn, quy định thuế suất của rượu thấp hơn bia là chưa phù hợp,…

Để hài hòa lợi ích doanh nghiệp, nhà nước và người tiêu dùng, đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) cho rằng, cần áp dụng phương án tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng rượu, bia theo phương án 1 như dự thảo Luật. Như vậy sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp, thị trường, người tiêu dùng có thời gian chấp nhận và thích nghi với việc tăng thuế mới, đồng thời bảo đảm mục tiêu quản lý nhà nước, điều tiết tiêu dùng, hài hòa lợi ích sức khỏe cộng đồng…

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Trường (đoàn Đắk Nông), đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đề nghị không áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng và điều hòa nhiệt độ vì đây là những hàng hóa thiết yếu.

Đại biểu Đỗ Thị Lan (đoàn Quảng Ninh) đề nghị không quy định các loại thuốc lá khác, thuốc lá mới, nhất là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và bỏ Điều 12 tại dự thảo Luật (giao Chính phủ quy định việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt cụ thể đối với từng loại sản phẩm thuốc lá mới trong trường hợp được phép nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam).

Đại biểu Hoàng Văn Cường phát biểu

Sẽ có giới hạn, lộ trình cho một số mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho rằng, đúng như ý kiến đại biểu, máy điều hòa nhiệt độ hiện nay không còn là hàng xa xỉ như trước. Tuy nhiên, việc chịu thuế là để điều tiết hành vi tiêu dùng. Tiếp thu ý kiến đại biểu, các cơ quan đang rà soát để có phương án tiếp thu đối với loại máy điều hòa thông dụng có công suất từ trên 18.000 BTU đến dưới 90.000 BTU.

Đối với mặt hàng xăng, Thứ trưởng nêu rõ Việt Nam đã áp thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này 30 năm. Kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy, rất nhiều nước thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, bên cạnh thuế bảo vệ môi trường.

Hơn nữa, để khuyến khích sử dụng xăng sinh học, các loại xăng sinh học E5, E10 đang được áp mức thuế là 8% và 7%, thấp hơn với xăng thông thường 10%. Nếu bỏ việc áp thuế thì sẽ không còn tính chất khuyến khích với xăng sinh học.

Với nhóm mặt hàng rượu bia, thuốc lá, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn một lần nữa khẳng định việc đánh thuế trước hết không phải để tăng thu mà để điều chỉnh hành vi tiêu dùng. Đồng thời, cũng là để thực hiện Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và Luật Phòng, chống tác hại rượu bia. Điều này tương tự việc chúng ta thực hiện nghiêm quy định cấm uống rượu bia khi lái xe, dù ảnh hưởng sản lượng tiêu thụ, nhưng sức khỏe con người cần đặt lên trên hết, ông nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quochoi.vn

Ở nhóm mặt hàng thuốc lá, Chính phủ đang đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt theo hình thức hỗn hợp, gồm cả mức tuyệt đối và tỷ lệ tương đối. Lý do là bởi đánh thuế theo tỷ lệ tương đối thì các loại thuốc lá giá rẻ có mức điều chỉnh không lớn, nên không đảm bảo việc điều chỉnh hành vi tiêu dùng. Còn đối với thuốc lá ngoại, giá cao, việc đánh thuế theo tỷ lệ tương đối là phù hợp. Hai phương án về mức thuế hỗn hợp sẽ được Chính phủ trình để xin ý kiến đại biểu Quốc hội.

Về ý kiến đề nghị áp thuế bia theo nồng độ cồn, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho hay, điều này không phù hợp thông lệ quốc tế, theo cam kết WTO. Do đó Việt Nam đã bỏ quy định này từ năm 2005.

Đặc biệt, trong dự thảo lần này, mặt hàng lần đầu tiên được đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là nước giải khát có hàm lượng đường 5g/100ml. Trước một số ý kiến băn khoăn về tác động, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho biết việc này Chính phủ đã đề xuất nhiều lần nhưng không lần nào được thông qua. Riêng lần này dự thảo đã được cơ bản đồng thuận, đặc biệt là Bộ Y tế, các hiệp hội bảo vệ sức khỏe rất ủng hộ. Vì lần đầu áp dụng nên mức thuế cũng ở mức rất vừa phải (10%) so với kiến nghị của một số tổ chức. Việc này sẽ từng bước điều chỉnh thói quen tiêu dùng, giảm những ảnh hưởng có hại cho sức khỏe người dân.

Tương tự với xe pick up cabin kép, Thứ trưởng Bộ Tài chính làm rõ đây là loại xe tương tự xe ô tô con. Trong quy định về giao thông thì loại xe này được đối xử như với xe con, với mức lệ phí trước bạ tương đương. Có ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, nếu điều chỉnh thuế ngay lên mức 60% là đột ngột. Với ý kiến này, các cơ quan đang thảo luận về lộ trình áp dụng.

Theo đó, nếu được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chấp thuận, phương án đưa ra là tăng dần thuế trong 3 năm, bằng 50% - 55% - 60% thuế suất của xe con, tương ứng từng loại. Cụ thể, với loại từ 1.500cc trở xuống, xe pick-up hiện đang có mức thuế 15%, xe con là 35%, thì năm đầu tiên thực hiện với xe pick-up sẽ là 17,5%, năm thứ 2 là 19,25% và năm thứ 3 là 21%.

Ngoài ra, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cũng làm rõ về quy định tại Điều 12. Có ý kiến đại biểu đề nghị bỏ quy định này vì không phù hợp với Nghị quyết 173 của Quốc hội, trong đó đã cấm sản xuất, kinh doanh, vận chuyển, nhập khẩu, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng…

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng, quy định ở dự thảo là thuốc lá thế hệ mới, tức là có nhiều loại chúng ta chưa biết, chưa hình dung hết, ngoài loại đã nêu ở Nghị quyết 173. Nếu cho phép nhập khẩu các loại thuốc lá thế hệ mới, thì không có căn cứ để thu, gây thất thu và tạo khoảng trống pháp lý.

Điều 12 dự thảo quy định, trường hợp các sản phẩm thuốc lá mới được phép nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hoặc văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành, các sản phẩm thuốc lá mới sẽ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt như với mặt hàng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác dùng để hút, hít, nhai, ngửi, ngậm. Giao Chính phủ quy định việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt cụ thể đối với từng loại sản phẩm thuốc lá mới trong trường hợp được phép nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam.

Hoàng Yến

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/ap-thue-tieu-thu-dac-biet-khong-nham-tang-thu-ma-de-dieu-tiet-hanh-vi-tieu-dung-173242.html