Khi được hỏi về cái tên đáng mong đợi nhất cuối năm 2025, Avatar: Fire and Ash hẳn là lựa chọn chung của người mộ điệu điện ảnh toàn cầu.
Không đơn thuần là phim bom tấn kinh phí lớn, đứa con tinh thần của “phù thủy” James Cameron được coi là một sự kiện điện ảnh. Mà sự xuất hiện của nó đánh dấu bước ngoặt vượt sức tưởng tượng của công nghệ hình ảnh, kỹ xảo, thứ chứng minh trải nghiệm tại rạp chiếu vĩnh viễn không thể thay thế.
Sau hai phần phim thành công vang dội được khán giả toàn cầu biết tới, Fire and Ash ra mắt trong kỳ vọng, cũng đối diện áp lực rất lớn khi phải vượt qua cái bóng của những phần tiền truyện. Vẫn là câu chuyện về hành tinh quen thuộc Pandora, nhưng điều đáng mong chờ là Cameron còn “phép màu” gì ở phần phim thứ 3 này, ngoài những những thước phim viễn tưởng hoàn mỹ đến mức tưởng khiến người ta muốn lạc khỏi thực tại.
Cuộc giằng co khốc liệt tại Pandora
Diễn ra sau các sự kiện của The Way of Water, Fire and Ash viết tiếp câu chuyện về hành trình của gia đình Jake Sully và Neytiri. Trải qua biến cố mất cậu con cả Neteyam, Neytiri chìm trong đau khổ và tuyệt vọng, trong khi Jake dù đau đớn vẫn phải dằn lòng, lèo lái cả gia đình trước giông tố chiến tranh.
Họ không có thời gian để chữa lành, khi đội quân của “người trời” tiếp tục ập đến cho một cuộc truy bắt Tulkun quy mô lớn nhất từng thực hiện. Trong khi Đại tá Miles Quaritch vẫn đau đáu kế hoạch lùng sục Jake, trả mối hận phản bội đồng loại khi xưa. Đáng sợ hơn, gã bắt tay với Người Tro, một tộc Na’vi bản địa hung hăng, giận dữ và hiếu chiến.
Và lần này, gia đình Jake không thể tiếp tục trốn chạy.
Fire and Ash có thời lượng kỷ lục, lên tới 3 giờ 17 phút - con số mà dù ở thể loại khoa học viễn tưởng vẫn được cho là rất dài. James Cameron tự đặt bản thân vào thế khó, bởi giữ chân người xem suốt khoảng thời gian đó là bài toán hóc búa với bất kỳ nhà làm phim nào.
Thế nhưng, Fire and Ash đã không làm khán giả thất vọng.
Phim giới thiệu tộc Người Tro mới.
Không còn là cảm giác choáng ngợp của lần đầu tiên khám phá Pandora, hành trình Fire and Ash giống như một cuộc tái ngộ đầy suy tư, khi vẻ đẹp choáng ngợp của hành tinh xanh này nay còn được phủ lên với những dấu vết tang thương từ sự tàn phá, mất mát và nỗi đau. Bi kịch chiến tranh thuộc địa hiện lên tựa một tiếng thở dài, nơi những trăn trở tình thân, trách nhiệm sống và lựa chọn sinh tồn không đơn thuần là câu chuyện của riêng nhân vật, mà trở thành thông điệp đáng suy ngẫm gửi gắm khán giả.
Việc trao quyền kể chuyện cho thế hệ trẻ, từ góc nhìn của người con thứ Lo'ak, là một lựa chọn có tính toán từ phía đạo diễn. Thay vì tiếp tục để Jake dẫn dắt, Fire and Ash nhìn thế giới Pandora qua đôi mắt của một thiếu niên giàu hoài bão, can đảm nhưng cũng nhiều tổn thương, không khỏi ngờ vực chính mình trong hành trình trưởng thành, tìm kiếm sự công nhận của cha. Cũng giống như mẹ, Lo'ak chưa được cơn ác mộng của việc mất anh trai buông tha. Cậu mang theo sang chấn và ám ảnh kéo dài với suy nghĩ vì mình mà Neteyam thiệt mạng oan uổng.
Biên kịch đào sâu hơn các mối quan hệ, thay vì chỉ dựng lên những motif nhân vật dễ đoán. Gia đình Jake như một khối cảm xúc phức tạp: Jake trĩu nặng trách nhiệm đến mức đôi khi trở thành kẻ sống bằng nỗi lo hơn là bằng tình yêu. Neytiri chìm giữa ám ảnh mất mát và sự căm hận vẫn âm ỉ, khiến tình yêu của cô trở nên sắc nhọn, vừa làm đau chính mình lại cũng dễ tổn thương người khác.
Nửa đầu phim, Fire and Ash dành thời lượng để người xem khám phá môi trường sống, mở rộng không gian nội tâm của các nhân vật gia đình Jake Sully sau biến cố mất người thân. Mối quan hệ gia đình vẫn được đặt ở vị trí trung tâm với loạt mâu thuẫn, khúc mắc cần giải quyết bên cạnh cuộc chiến với “người trời”. Mà tại đó, sự xuất hiện của cậu bé Spider trở thành phép thử nhân tính với gia đình Jake.
Spider vừa là con ruột của kẻ thù không đội trời chung, vừa là người bạn thân thiết của các con, là đứa con nuôi mà Jake và Neytiri từng hết mực yêu thương. Nay, sự hiện diện của cậu bé vừa khiến vết thương lòng của họ rỉ máu, vừa trở thành mối đe dọa khiến gia đình Jake lộ vị trí, có thể gặp nguy hiểm bất kỳ lúc nào.
Kinh phí phim theo ước tính vượt 400 triệu USD.
Tham vọng mở rộng vũ trụ Avatar của James Cameron còn hiện rõ qua cách ông phát triển tuyến truyện về mối liên kết đặc biệt giữa Kiri với Eywa. Một điểm thú vị là Cameron không tiếp tục thần thánh hóa Pandora hay người Na’vi. Sự xuất hiện của tộc Người Tro và thủ lĩnh Varang khiến thế giới này đa diện hơn hẳn.
Pandora không còn là thiên đường nguyên sơ, mà là một hành tinh đã trải qua lịch sử, có đổ vỡ, có định kiến, có những lựa chọn tàn nhẫn vì sinh tồn. Người Na’vi không chỉ là biểu tượng thơ mộng của sự hòa hợp với thiên nhiên, mà cũng có những góc tối riêng, có nỗi sợ, sự cực đoan và những vết thương chưa thể khép miệng. Nhờ thế, câu chuyện không còn là trận chiến giữa “thiện” và “ác”, mà là xung đột giữa các quan điểm tồn tại khác nhau.
Cũng trải qua đau thương và mất mát từ việc quê hương bị tàn phá, niềm tin Eywa trong Người Tro lụi tàn, thay vào đó là những hận thù sinh ra từ đau khổ, mất mát. Bức tranh Pandora nay trở nên sâu sắc hơn, khi không chỉ có hòa bình, an lạc, mà còn có cả những xung đột, rạn nứt từ trước cả khi “người trời” tới. Ở góc nhìn khác, Varang và tộc Người Tro tương tự gia đình Neytiri. Nhưng cách lựa chọn con đường để đi sau bi kịch khiến họ trở nên khác biệt.
Lúc này đây, hành tinh giả tưởng xa xôi trở thành trận địa phơi bày loạt vấn đề của xã hội loài người, từ cuộc khủng hoảng niềm tin vào tâm linh; chiến tranh; mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên cho tới bản sắc cá nhân và tình cảm gia đình…
Pandora đẹp đến ngạt thở
Nhưng cũng chính vì ôm đồm nhiều vấn đề và tuyến nhân vật, phần 3 Avatar đôi khi mang lại cảm giác dàn trải, đặc biệt ở hồi giữa. Chuyện phim không có quá nhiều bất ngờ hay nhân tố “wow”, những cú plot-twist giật gân khiến người xem cảm thấy phấn khích. Cameron vẫn trung thành với ngôn ngữ kể chuyện quen thuộc, nơi ông nhấn mạnh chiến tranh là thứ tàn nhẫn nhất, còn gia đình là nơi trú ẩn cuối cùng.
Khác biệt thú vị ở chỗ, sự đối lập thế hệ nay được khắc họa rõ. Người lớn mang nặng ký ức chiến tranh, kéo theo cảm giác day dứt nặng nề và vô tình khép mình lại. Trong khi thế hệ trẻ dám nghĩ, dám nói, dám đi con đường riêng và sẵn sàng trả giá.
Giao điểm của cả hai tạo ra mâu thuẫn, song cũng là nơi niềm hy vọng bắt đầu được thắp lên.
Điểm đáng khen của vũ trụ Avatar nằm ở chỗ: dù lớp kỹ xảo CGI bao phủ gần như toàn bộ nhân vật, cảm xúc con người là thứ vẫn có thể nhìn thấy rất rõ. Sam Worthington lột tả sinh động một Jake mệt mỏi, dằn vặt nhưng không hề yếu đuối. Zoe Saldanã thực sự tỏa sáng trong vai diễn Neytiri giằng xé, khắc khoải với những đấu tranh nội tâm dữ dội nhất từ trước tới nay.
Trong khi những Lo'ak, Kiri hay Spider mang đến nguồn năng lượng tươi mới, đầy sức sống của tuổi trẻ. Thế hệ mới mang trong mình kết nối mạnh mẽ giữa tinh thần với thiên nhiên, một điều gì đó vượt lên trên cả lý trí.
Phim được kỳ vọng vượt thành tích doanh thu của phần tiền truyện.
Hình dung về Fire and Ash, “mê hoặc” không đủ để diễn tả vẻ đẹp kỳ diệu trong những thước phim viễn tưởng James Cameron chiêu đãi người xem.
Một lần, đạo diễn chứng minh rằng ông không chạy theo công nghệ để khoe khoang “Tôi làm phim đắt tiền”, mà thực sự biết cách biến hình ảnh, kỹ xảo thành nghệ thuật lay động thị giác.
Pandora đẹp đến ngạt thở ở mỗi khung hình. Từng cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ cho tới quần thể sinh vật kỳ diệu dệt nên bức tranh mỹ miều của hành tinh xa xôi. Chỉ có điều, Pandora nay còn có thêm gam màu khô nóng của lửa, của tro bụi. Vẫn rộng lớn, kỳ vĩ và choáng ngợp như lần đầu ra mắt, nhưng đã không còn thuần khiết mà bất an, dữ dội, gai góc hơn.
Với công nghệ 3D và định dạng HFR “lai” giữa 24fps và 48fps, từng thước phim của Fire and Ash sống động, mượt mà đến mức vượt xa trải nghiệm xem phim thông thường. Đây cũng là điều khiến đứa con tinh thần của Cameron trở thành minh chứng sống cho việc rạp chiếu phim là lựa chọn không thể thay thế. Trải nghiệm với định dạng 3D khiến người ta có cảm giác như lạc khỏi thực tại, bước sang chiều không gian nơi những trận giằng co căng thẳng của Fire and Ash diễn ra ngay trước mắt.
Các cú máy toàn phô diễn trọn vẹn vẻ đẹp lộng lẫy của Pandora. Ở những trường đoạn hành động căng thẳng, góc máy biến hóa linh động, bám sát từng chuyển động của nhân vật. Trong khi âm nhạc lại là linh hồn của cuộc chiến khắc nghiệt. Những nền nhạc mang hơi thở thiên nhiên, pha trộn giai điệu cổ xưa tạo cảm giác đậm tính sử thi.
Fire and Ash mang đến trải nghiệm không thể thay thế tại rạp.
Có lúc âm nhạc bay bổng như lời cầu nguyện, có lúc dội xuống như tiếng trống chiến trận, cùng với đó là không ít khoảnh khắc chỉ còn lại những thinh lặng của mất mát, để người xem có thêm không gian cảm nhận.
Hơn 3 tiếng thời lượng của Fire and Ash trong mắt của người hâm mộ vì vậy mà hấp dẫn đến từng phút, khi cảm xúc liên tục nâng lên hạ xuống, lôi cuốn theo từng bước chân của hành trình phim.
Tống Khang
Ảnh: ĐPCC