Thể chế - tháo gỡ điểm nghẽn, mở đường cho vận động mới
Trong hành trình phát triển, TP.HCM luôn là nơi tiên phong thử nghiệm những mô hình và chính sách mới. Tuy nhiên, sau nhiều năm, không ít dự án vẫn còn dở dang vì vướng mắc pháp lý hoặc quy định chồng chéo. Việc Đại hội xác định nhiệm vụ đầu tiên là xử lý dứt điểm những tồn đọng kéo dài cho thấy quyết tâm tạo chuyển biến thực chất trong công tác quản lý. Khi những rào cản ấy được gỡ bỏ, nguồn lực xã hội sẽ được giải phóng, không chỉ cho đầu tư hạ tầng mà cả cho niềm tin của doanh nghiệp và người dân.
Thành phố cũng chủ động rà soát, đề xuất điều chỉnh một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 để phù hợp hơn với thực tiễn. Đây không phải là động thái “xin thêm quyền”, mà là cách TPHCM hoàn thiện cơ chế đặc thù của mình theo hướng linh hoạt, hiệu quả và sát thực tế hơn. Cách tiếp cận này cho thấy tư duy quản trị đổi mới, dựa trên tinh thần cầu thị và năng lực tự điều chỉnh trong quá trình phát triển.
Hạ tầng giao thông là một trong những nền móng để TP.HCM chuyển mình
Một điểm nhấn đáng chú ý là chủ trương thí điểm mô hình đô thị tự chủ, với quyền tự chủ cao trong quy hoạch, quản lý và điều hành đô thị thông minh. Khi quyền được phân cấp sâu hơn, cũng là lúc bộ máy phải chứng minh năng lực điều hành minh bạch, hiệu quả và có trách nhiệm. Đây là bước thử lớn, nhưng cũng là cơ hội để Thành phố khẳng định năng lực quản trị của mình, hướng đến mô hình đô thị hiện đại, năng động và thực chất.
Hạ tầng - nền móng của sự chuyển mình
Sức sống của một đô thị được phản chiếu qua chất lượng hạ tầng. Với TP.HCM, đây không chỉ là câu chuyện của giao thông hay đầu tư công mà còn là vấn đề của tầm nhìn và cấu trúc phát triển. Đại hội lần này đề ra 7 định hướng lớn cho hạ tầng, cho thấy cách tiếp cận tổng thể và dài hạn.
Liên kết vùng được đặt lên hàng đầu. Từ các tuyến đường vành đai, cao tốc, quốc lộ đến những cây cầu lớn, tuyến ven biển, ven sông – tất cả đều nằm trong một cấu trúc liên hoàn. Khi kết nối với Đồng Nai, Tây Ninh, Đồng Tháp, Lâm Đồng được mở rộng, TPHCM không còn đứng một mình mà trở thành “trái tim kinh tế” của vùng Nam Bộ mở rộng. Mỗi tuyến đường mới không chỉ rút ngắn khoảng cách địa lý, mà còn thu hẹp khoảng cách phát triển.
Thành phố cũng định hướng phát triển hệ thống đường sắt đô thị, cùng với các tuyến vận tải hàng hóa kết hợp hành khách. Đây là lựa chọn chiến lược nhằm giảm tải cho đường bộ, tiết kiệm năng lượng và nâng cao hiệu quả logistics. Hạ tầng đường thủy và hàng hải được chú trọng với các dự án phát triển cảng biển Cái Mép Hạ, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cảng hành khách quốc tế Vũng Tàu và cảng du lịch sông Sài Gòn. Việc đồng bộ giữa cảng biển, sân bay và logistics không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn mở ra không gian phát triển hướng biển, hướng mà TP.HCM có nhiều lợi thế tự nhiên lẫn kinh tế.
Cùng với mở rộng giao thông, Thành phố tập trung đầu tư hạ tầng đô thị xanh và thích ứng khí hậu bằng việc nạo vét, cải tạo hệ thống kênh rạch, kiểm soát triều, xây dựng cống thoát nước, hệ thống thu gom và xử lý nước thải. Đây là bước chuyển từ “phát triển bằng xây dựng” sang “phát triển bằng quản trị”, đặt chất lượng sống của người dân làm trung tâm. Khi giao thông được vận hành bằng dữ liệu lớn, khi dòng sông trở lại với vai trò sinh thái, Thành phố sẽ thật sự tái tạo được không gian sống cân bằng và bền vững.
Một nền hạ tầng hiện đại là nền tảng vật chất của niềm tin. Khi Thành phố đầu tư bài bản, có tầm nhìn, người dân và doanh nghiệp sẽ nhìn thấy tương lai của mình trong đó. Và khi hạ tầng kết nối được vùng, TP.HCM không chỉ là đô thị trung tâm, mà là “đầu kéo” của cả miền Nam.
Nhân lực là trụ cột để phát triển TP.HCM
Nguồn nhân lực - sức mạnh nội sinh của đô thị sáng tạo
Mọi chiến lược phát triển đều quy về con người. Với TP.HCM, phát triển nguồn nhân lực là trụ cột thể hiện rõ nhất tầm nhìn dài hạn, bởi không có con người chất lượng cao thì không thể có đô thị hiện đại.
Thành phố định hướng đổi mới toàn diện hệ thống giáo dục - đào tạo theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và phương pháp giáo dục STEAM được đưa vào giảng dạy rộng rãi, cùng với việc phổ cập năng lực tiếng Anh để thế hệ trẻ sẵn sàng hội nhập. Mục tiêu bảo đảm ít nhất 300 phòng học cho mỗi 10.000 dân trong độ tuổi 3 - 18, hướng tới 100% trẻ em trong độ tuổi được đến trường, là minh chứng cho tư duy phát triển bền vững, bởi đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai.
Song song với đó, TP.HCM triển khai cơ chế đặc thù để thu hút, đãi ngộ và giữ chân nhân tài trong các lĩnh vực then chốt; xây dựng hệ sinh thái đào tạo - nghiên cứu - khởi nghiệp đạt chuẩn quốc tế, gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường, viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Đó là môi trường nuôi dưỡng sáng tạo và năng lực thực hành, là điều kiện cần để Thành phố trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của cả nước.
TP.HCM cũng đang chuyển đổi mạnh mẽ trong quản lý công vụ. Mô hình KPI công vụ, luân chuyển cán bộ, đánh giá theo kết quả đầu ra được xem là công cụ để tạo động lực và minh bạch hóa trách nhiệm. Một chính quyền đô thị hiện đại không thể vận hành bằng cơ chế cũ, và Thành phố đang dũng cảm làm điều cần thiết - đổi mới chính từ bên trong bộ máy.
Nguồn nhân lực không chỉ là lực lượng lao động mà là sức mạnh sáng tạo. Khi giáo dục, khoa học và khởi nghiệp cùng nằm trong một hệ sinh thái, Thành phố sẽ không chỉ có người làm việc, mà có người dám mơ, dám sáng tạo. Đó mới là nội lực thật sự của một đô thị vươn tầm toàn cầu.
Ba chương trình đột phá mà Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I đề ra không phải là ba mảng riêng lẻ. Chúng bổ trợ và thúc đẩy lẫn nhau, trong đó, thể chế tạo hành lang, hạ tầng tạo không gian, con người tạo sức mạnh. Khi ba trụ cột này được triển khai đồng bộ, Thành phố sẽ có nền tảng vững chắc để bước vào giai đoạn phát triển mới, tự tin, bền vững và có bản sắc.
Hơn nửa thế kỷ qua, TP.HCM luôn là nơi khởi nguồn của đổi mới. Lần này cũng vậy. Đại hội là lời khẳng định về ý chí và khát vọng về việc xây dựng một Thành phố tự chủ, sáng tạo, vững vàng trong quản trị và nhân văn trong phát triển, một đô thị có tầm vóc của khu vực nhưng giữ được tinh thần Sài Gòn: năng động, nhân ái và không ngừng tiến bước.
Thanh Ngân