Bắc Ninh: Áp dụng quy trình tiên tiến sản xuất nho mẫu đơn

4 giờ trướcBài gốc

Đưa giống nho mới vào sản xuất hàng hóa

Nho mẫu đơn có nguồn gốc từ Nhật Bản, được nghiên cứu và trồng trọt theo quy trình khắt khe. Giống nho này nổi tiếng với hương vị ngọt thanh, không hạt, vỏ mỏng và đạt chất lượng cao, phù hợp với thị trường trung và cao cấp. Với nhiều tiềm năng về giá trị kinh tế, dinh dưỡng, thương mại, nho mẫu đơn ngày càng được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng. Từ thực tế đó, các nhà nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và Chuyển giao công nghệ Nông - Lâm nghiệp (Trường Đại học Nông - Lâm Bắc Giang) đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu hoàn thiện quy trình kỹ thuật và xây dựng mô hình trồng thử nghiệm giống nho mẫu đơn tại tỉnh Bắc Giang”. Mục tiêu của đề tài nhằm áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, góp phần hoàn thiện kỹ thuật canh tác bền vững, nâng cao năng suất, chất lượng quả, đồng thời mở ra hướng đi mới cho người dân vùng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thúc đẩy phát triển nông nghiệp hiện đại, an toàn và bền vững.

Du khách tham quan vườn nho sữa tại Trường Đại học Nông - Lâm Bắc Giang.

Mô hình điểm được triển khai đầu năm 2024 tại phường Bích Động (nay là phường Việt Yên) và phường Chũ. Nhóm tác giả đã dày công nghiên cứu và đi đến hoàn thiện hai quy trình kỹ thuật trọng tâm gồm: Quy trình nhân giống nho mẫu đơn bằng giâm cành để thích ứng với điều kiện sinh thái miền Bắc và quy trình trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP. Với quy trình chăm sóc, từ khâu chọn đất, thiết kế giàn, hệ thống tưới nhỏ giọt đến quản lý sâu bệnh và bảo vệ quả đều thực hiện trên cơ sở tính toán khoa học bảo đảm tiết kiệm chi phí và gia tăng giá trị. Kết quả cho thấy, tỷ lệ cây sống đạt trên 90%, rễ phát triển trung bình 20 cm, cây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh. Trong sản xuất, công thức bón phân NPK 20-20-15 (350 g/lần tưới) cho hiệu quả vượt trội về năng suất và chất lượng quả.

Đặc biệt, nhóm nghiên cứu xác định thời điểm dùng túi bảo vệ quả tối ưu là sau 30 ngày đậu trái. Quả nho có độ ngọt thanh (brix đạt 19,2%), tỷ lệ thịt quả cao 82%, vỏ mỏng, màu xanh sáng, đạt yêu cầu thương phẩm. So với nho trồng đại trà không bảo vệ quả, phương pháp này giúp giảm 30-40% tỷ lệ thối cuống, kéo dài thời gian bảo quản và tăng giá trị thương mại. Điểm nhấn tại hai mô hình điểm đó là nho được canh tác bằng hệ thống tưới nhỏ giọt kết hợp bón phân tự động, hạn chế tối đa sử dụng thuốc hóa học. Các chỉ tiêu về đất, nước, dư lượng kim loại nặng, vi sinh vật đều được kiểm soát chặt chẽ theo quy chuẩn VietGAP. Sau hai vụ (2024-2025), năng suất trung bình đạt hơn 14 tấn/ha, doanh thu cao gấp 2-2,5 lần so với các loại cây trồng truyền thống cùng diện tích; thời gian thu hồi vốn nhanh, giúp người trồng nhanh chóng ổn định sản xuất.

Từ sự hỗ trợ kỹ thuật của các nhà khoa học, hơn hai năm qua, khu vườn tạp của gia đình chị Đỗ Thu Thùy, tổ dân phố Trung Nghĩa, phường Chũ đã được chuyển đổi sang trồng nho mẫu đơn. Nhờ áp dụng đúng quy trình, kỹ thuật chăm sóc, 880 gốc nho trồng trên diện tích 2.200 m² phát triển tốt, quả đều, mã đẹp, vị ngọt. Năm nay, gia đình chị Thùy có vụ thu hoạch đầu tiên đạt hơn 1,6 tấn quả, giá bán 110-200 nghìn đồng/kg, trừ chi phí lãi hơn 200 triệu đồng. Thạc sĩ Đỗ Thị Thảo, chủ nhiệm đề tài chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ hướng tới tạo ra sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao mà còn mong giúp người dân nắm vững quy trình trồng chuẩn, an toàn và hiệu quả lâu dài. Khi nông dân hiểu kỹ thuật và có đầu ra ổn định, cây nho mẫu đơn sẽ thực sự trở thành cây trồng mang lại thu nhập bền vững”.

Mở rộng vùng trồng, khẳng định thương hiệu

Trước đây, Trường Đại học Nông- Lâm Bắc Giang đã gặt hái thành công lớn với việc lai tạo, nhân giống cây nho hạ đen trên đồng đất Bắc Ninh và nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Từ nền tảng đó, đơn vị tiếp tục nghiên cứu, nhân rộng các giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao. Với nho mẫu đơn, thành công không chỉ nằm ở năng suất mà còn ở khả năng nhân rộng và đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật. Trong thời gian triển khai, nhóm đề tài đã đào tạo 10 kỹ thuật viên chuyên về nhân giống, canh tác nho mẫu đơn và tổ chức nhiều lớp tập huấn, hội nghị đầu bờ. Nhờ đó, hàng trăm nông dân trong tỉnh đã được chuyển giao kỹ thuật, thực hành trực tiếp tại vườn, từ cắt cành, giâm hom, tạo tán, đến phòng trừ sâu bệnh và thu hoạch. Nhiều hộ dân sau khi tham gia tập huấn đã mở rộng diện tích, bước đầu hình thành vùng trồng chuyên canh tại phường Việt Yên và phường Chũ.

Kết quả của đề tài đã chứng minh tính khả thi khi đưa nho mẫu đơn, giống cây ôn đới xuất xứ từ các quốc gia xa xôi có khả năng thích ứng với điều kiện khí hậu miền Bắc. Việc ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, bón phân tự động, giám sát sâu bệnh bằng cảm biến và quản lý sản xuất theo VietGAP không chỉ giúp tăng năng suất mà còn tiết kiệm nước, giảm nhân công và bảo vệ môi trường.

Theo ông Phùng Duy Hiếu, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và Chuyển giao công nghệ Nông - Lâm nghiệp: “Mô hình nho mẫu đơn VietGAP không chỉ mang ý nghĩa khoa học và công nghệ mà còn tạo ra giá trị xã hội, kinh tế rõ rệt, phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp xanh của tỉnh Bắc Ninh”.

Thực tế, tại các mô hình trồng nho mẫu đơn, Trung tâm còn lồng ghép tổ chức đón khách tham quan, trải nghiệm, tạo thêm giá trị dịch vụ và thu hút du lịch địa phương. Song song với hiệu quả kỹ thuật, nhóm nghiên cứu chú trọng xây dựng chuỗi liên kết “4 nhà” : Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp và Nông dân. Nhờ đó, các hợp đồng thu mua giữa hộ sản xuất và đơn vị tiêu thụ được ký kết, đồng thời hỗ trợ đăng ký chứng nhận VietGAP, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Một số doanh nghiệp, siêu thị và cửa hàng thực phẩm sạch tại tỉnh đã tiêu thụ nho mẫu đơn với giá thu mua ổn định, bước đầu đặt nền móng cho việc xây dựng thương hiệu “Nho mẫu đơn Bắc Ninh” trong tương lai.

Từ kết quả đạt được, Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và Chuyển giao công nghệ Nông - Lâm nghiệp đang phối hợp mở rộng vùng trồng nho mẫu đơn tại Bắc Ninh, Thái Nguyên, Tuyên Quang, hướng tới xây dựng vùng sản xuất tập trung gắn với chế biến và tiêu thụ ổn định. Từng được xem là cây trồng khó thích nghi ở miền Bắc, nay nho mẫu đơn đã khẳng định hiệu quả rõ rệt về khoa học và kinh tế, với giá bán cao và thị trường tiêu thụ ổn định. Thành công này không chỉ mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp công nghệ cao, xanh, an toàn và bền vững, tiến tới hình thành chuỗi giá trị nông nghiệp với sự đồng hành của nhà khoa học, chính quyền và doanh nghiệp.

Bài, ảnh: Mai Toan

Nguồn Bắc Ninh : https://baobacninhtv.vn/bac-ninh-ap-dung-quy-trinh-tien-tien-san-xuat-nho-mau-don-postid430794.bbg