Xin bác sĩ cho biết, béo phì có mối liên quan như thế nào với các bệnh lý thận, đặc biệt là bệnh thận mạn tính? Hoàng Thị Phượng (phường Bồ Đề, Hà Nội)
Đáp: Trên thực tế, béo phì không chỉ là yếu tố nguy cơ mà còn trực tiếp tham gia vào cơ chế gây tổn thương thận. Khi cơ thể dư thừa cân nặng, thận phải làm việc nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu chuyển hóa, dẫn đến tăng mức lọc cầu thận và gia tăng áp lực lên hệ mao mạch cầu thận. Sự quá tải kéo dài gây tổn thương các tế bào có chân, khiến chức năng thận suy giảm dần, tiến tới bệnh thận mạn tính, thậm chí là suy thận giai đoạn cuối.
Đối với những người đã mắc bệnh thận mạn nhưng chưa cần lọc máu, thừa cân là yếu tố khiến bệnh tiến triển nhanh hơn. Trong giai đoạn điều trị thay thế thận, béo phì tiếp tục gây ra nhiều bất lợi. Ở bệnh nhân lọc máu chu kỳ, tình trạng viêm mạn tính thường gặp ở người béo phì, khiến kết quả điều trị kém hơn và tỉ lệ sống sót thấp hơn so với bệnh nhân có cân nặng bình thường. Đối với phương pháp lọc màng bụng, béo phì được xem là một chống chỉ định quan trọng. Chỉ số khối cơ thể càng cao, nguy cơ biến chứng càng lớn do áp lực trong ổ bụng tăng, dễ gây rò rỉ dịch và làm gia tăng nguy cơ viêm phúc mạc. Hệ quả là chức năng thận còn lại và thể tích nước tiểu suy giảm nhanh hơn.
Béo phì cũng là yếu tố chống chỉ định tương đối trong ghép thận, áp dụng cho cả người nhận và người hiến. Người béo phì thường gặp nhiều khó khăn trong quá trình phẫu thuật, thời gian mổ kéo dài, vết thương chậm lành, đồng thời có nguy cơ cao hơn về huyết khối tĩnh mạch và các biến cố tim mạch...
Từ những phân tích trên có thể thấy, béo phì vừa là yếu tố khởi phát vừa là yếu tố thúc đẩy tiến triển bệnh thận mạn. Việc giảm cân và quản lý cân nặng hợp lý không chỉ giúp giảm gánh nặng cho thận mà còn làm chậm diễn tiến bệnh, giảm biến cố tim mạch và nguy cơ tử vong do nhiều nguyên nhân.
BSCK I Mạch Thị Chúc Linh
(khoa Nội thận - Lọc máu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thành phố Hồ Chí Minh)
BSCK I Mạch Thị Chúc Linh