Bãi Sậy - Căn cứ lịch sử và cách mạng

3 giờ trướcBài gốc

Di tích chiến khu Bãi Sậy

Theo sử sách địa phương: “Chiến khu Bãi Sậy” nằm ở vị trí phía Tây Nam xã Hà Tiến, huyện Hà Trung (cũ) nay là Tống Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Trước cách mạng tháng Tám năm 1945, vùng đất này lau sậy cỏ hoang rậm rạp, dân bản địa gọi là: Rừng Sậy! Ở vào vị trí địa thế kín đáo hiểm yếu có nhiều đồi núi rừng cây, từ đây theo các triền núi có thể cơ động rất nhanh đến nhiều xã lân cận trong huyện và các vùng căn cứ cách mạng huyện Thạch Thành, Vĩnh Lộc (cũ). Với óc tinh tường, năm 1944 các bậc tiền bối đã chọn nơi này làm vị trí “đắc địa” làm cơ sở hoạt động bí mật, an toàn của lực lượng cách mạng Hà Trung và chiến khu: Hòa - Ninh - Thanh (tỉnh Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa).

Vào đầu năm 1944, làn sóng cách mạng cả nước hừng hực khí thế quyết tâm đánh đuổi thực dân phát xít khỏi bờ cõi. Thực hiện chỉ thị của Trung ương Đảng về “sắm sửa vũ khí đuổi kẻ thù chung”, chỉ thị của Tỉnh bộ Việt Minh Thanh Hóa về việc thành lập các “Đội tự vệ chiến đấu” để hỗ trợ tích cực cho quân chủ lực. Đồng thời, chuẩn bị lực lượng cho nhiệm vụ khởi nghĩa giành chính quyền, Ban cán sự Việt Minh huyện Hà Trung (trước đây) đã khẩn trương thành lập “Đội tự vệ chiến đấu” đầu tiên gồm có 7 chiến sỹ tại khu căn cứ Bãi Sậy, xã Hà Tiến. Căn cứ đặt ở một số nơi như: Làng Tam Quy, vườn trẩu nhà ông Cai Quynh làng Bãi Sậy, vườn Sêu ở làng Cẩm Sơn, đồi Song làng Vỹ Liệt, gò Căng làng Bái Sơn, Bì Bùng thôn Bồng Sơn…Trong số 7 chiến sĩ tự vệ chiến đấu có vũ trang, có 4 người xã Hà Tiến gồm: đồng chí Tạ Văn Thực, Tạ Văn Vợi, Phạm Ngọc Hoàn, Tạ Quang Sông (đồng chí Tạ Quang Dõng được cấp trên chỉ định làm chỉ huy đội tự vệ), một nhà sư chùa Đô Mỹ.

Tháng tư năm 1944, Mặt trận Việt Minh huyện Hà Trung đã bắt mối liên lạc được với Tỉnh ủy Ninh Bình và nhận được chủ trương của Trung ương Đảng về việc thành lập “Chiến khu Hòa - Ninh - Thanh - một trong 5 chiến khu lớn trong nước lúc bấy giờ. Sau khi nhận được chỉ thị của Trung ương Đảng: “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”! Tháng 4/1944, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã tổ chức một cuộc hội nghị quan trọng tại làng Vỹ Liệt, xã Hà Tân để bàn biện pháp triển khai thực hiện. Tại đây, lực lượng tự vệ chiến đấu Hà Trung vừa thành lập tại căn cứ Bãi Sậy đã được giao trọng trách bảo vệ hội nghị đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Ngày 20 tháng 5 năm 1945, chiến khu Quang Trung (Hòa-Ninh-Thanh) chính thức được thành lập. Vùng Ngọc Trạo (huyện Thạch Thành) và khu Bãi Sậy (Hà Trung) được chọn là một trong những trung tâm hoạt động của chiến khu. Từ đó, thực sự trở thành một căn cứ vững chắc và hoạt động rất đáng tin cậy của Đảng và cách mạng Việt Nam.

Được sự lãnh đạo chỉ đạo chặt chẽ của tổ chức Đảng, khu vực Bãi Sậy nhanh chóng trở thành địa điểm luyện tập quân sự của các lực lượng tự vệ chiến đấu nòng cốt trong và ngoài huyện Hà Trung. Để kịp thời cung cấp lực lượng nòng cốt cho phong trào cách mạng, đã có nhiều lớp huấn luyện quân sự, chính trị được mở mau chóng trở về là những hạt nhân cho phong trào cách mạng ở 3 tỉnh Hòa Bình, Ninh Bình và Thanh Hóa. Tờ báo “Khởi nghĩa” của Đảng bộ và Nhân dân Thanh Hóa đã vinh dự trở thành tờ báo quan trọng cần thiết của chiến khu Quang Trung.

Cây keo lá tràm cho giá trị kinh tế cao được nhiều hộ dân làng Bãi Sậy trồng trên các đồi rừng để phát triển kinh tế nâng cao thu nhập

Từ giữa năm 1945 trở đi, các làng Bái Sơn, Động Bồng, Vĩ Liệt… cũng mau chóng trở thành những “làng Đỏ” hoàn toàn, đã vô hiệu hóa bộ máy chính quyền tay sai ở địa phương. Các đồng chí cán bộ cốt cán của chiến khu, của Tỉnh ủy Thanh Hóa và huyện Hà Trung đã hoạt động gần như công khai tại căn cứ Bãi Sậy và ở các “làng Đỏ” Hà Trung và trực tiếp tổ chức nhiều khóa huấn luyện quân sự, tuyên truyền xung phong, gồm các đồng chí Lương Nhân, Tố Hữu, Hoàng Xung Phong, Lê Thế Sơn…Bãi Sậy (trước 1945) được đánh giá là căn cứ cách mạng vững chắc của tỉnh, của huyện, của chiến khu Quang Trung trong thời kỳ chuẩn bị gấp rút để tổng khởi nghĩa giành chính quyền cách mạng về tay Nhân dân…

Ngày 11/1/2003, Sở Văn hóa - Thông tin Thanh Hóa đã ban hành quyết định xếp hạng “Di tích lịch sử - cách mạng Chiến khu Bãi Sậy”, xã Hà Tiến. Cũng từ đây, làng Bượm được mang tên mới - Làng Bãi Sậy. Năm 2004, được cấp ủy chính quyền, ngành văn hóa quan tâm giúp đỡ, di tích được đầu tư xây dựng mới từ nguồn kinh phí đầu tư chống xuống cấp về văn hóa. Để bảo tồn lưu giữ và phát huy giá trị di tích, hàng năm Hội CCB và Đoàn thanh niên xã tổ chức cho cán bộ hội viên, đoàn viên tổng vệ sinh môi trường luôn sạch đẹp, đón nhân dân và khách đến tham quan tìm hiểu trải nghiệm. Mới đây (tháng 5/2025), tỉnh đầu tư hàng tỷ đồng cùng với vốn đối ứng của xã trùng tu tôn tạo giai đoạn tiếp theo.

Nhân dân làng Bãi Sậy thường xuyên tổ chức giao lưu thể thao môn bóng chuyền tại Nhà Văn hóa thôn

Theo lịch sử làng Bãi Sậy, cách đây 45 năm, ngày 20/11/1980 làng Bượm (làng Bãi Sậy bây giờ) được hình thành từ các hộ dân làng Bái Sơn. Ban đầu, làng chỉ với 18 hộ, 70 nhân khẩu, ông Phạm Hồng Trình giữ chức trưởng thôn, bà Mai Thị Bui là bí thư chi bộ. Là khu căn cứ kháng chiến hẻo lánh, nhiều cỏ cây lau sậy rậm rạp, đất đai cằn cỗi cùng nhiều khó khăn thử thách... Sau gần nửa thế kỷ khai phá lập làng và lao động sáng tạo, đến tháng 9/2025 làng Bãi Sậy, xã Tống Sơn có 124 hộ, 531 khẩu. Nhận biết lợi thế tiềm năng 165 ha đất tự nhiên cần được khai phá, cán bộ đảng viên và nhân dân làng Bãi Sậy đã đoàn kết, chung sức chung lòng, đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội. Kết quả, thu nhập từ kinh tế lương thực hàng năm chiếm tỷ trọng lớn. Sản xuất đồi rừng kết hợp chăn nuôi (có 29 hộ) trên diện tích 98 ha, thu nhập đạt 65-70 triệu/ha; b/q lương thực đạt 7tạ/người/năm, thu nhập b/q đầu người 60 triệu/người/năm, hộ khá - giàu chiếm 90%, hộ nghèo đa chiều chỉ còn 3 hộ=0,2%, hộ làm dịch vụ 5,6%...

Ông Tạ Văn Uyên - Bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Bãi Sậy, xã Tống Sơn, tỉnh Thanh Hóa

Ông Tạ Văn Uyên - người có hơn 20 năm làm Bí thư chi bộ, nay kiêm thôn trưởng Bãi Sậy, xã Tống Sơn, chia sẻ: Làng Bãi Sậy đã trở thành làng nông thôn mới, kinh tế phát triển, đời sống nhân dân được nâng cao. Hiện, đường vào thôn qua đập tràn thấp về mùa lũ lụt dễ bị chia cắt. Mong được trên hỗ trợ vốn xây dựng cầu để đi lại được dễ dàng. Đề xuất lấy ngày thành lập khu căn cứ lịch sử cách mạng Bãi Sậy làm ngày truyền thống. Hàng năm tổ chức lễ kỷ niệm tại di tích để giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng cho cán bộ đảng viên và nhân dân. Từ đó, đầy mạnh thi đua hoàn thành thắng lợi nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, thúc đẩy xây dựng nông thôn mới đạt nhiều thành tích mới.

Lê Như Cương

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/bai-say-can-cu-lich-su-va-cach-mang-a30391.html