Hướng tới mốc 20 tỷ USD
Tại cuộc “Họp thông tin cơ hội kinh doanh và kế hoạch tổ chức chuỗi sự kiện xúc tiến thương mại với thị trường Campuchia”, ngày 12/8, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, trong bối cảnh thị trường Campuchia đang thiếu hụt nguồn cung hàng hóa, đặc biệt là các mặt hàng tiêu dùng và nhu yếu phẩm, cơ hội dành cho doanh nghiệp Việt Nam chưa bao giờ rõ ràng hơn.
Bộ Công Thương phê duyệt đề án “Đẩy mạnh phát triển thương mại biên giới, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Campuchia giai đoạn 2025–2027, hướng tới năm 2030”, đặt mục tiêu kim ngạch song phương đạt 20 tỷ USD trong thời gian tới. Trong đó, xúc tiến thương mại được xác định là một trong những giải pháp chủ lực nhằm hiện thực hóa mục tiêu này.
Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại song phương đã đạt 10,1 tỷ USD, tăng 17,5% so với năm 2023. Thống kê từ Cục Hải quan, trong tháng 7/2025, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Campuchia đạt 489,61 triệu USD, tăng so với mức bình quân tháng của 7 tháng đầu năm. Lũy kế 7 tháng, kim ngạch xuất khẩu đạt 3,24 tỷ USD, bình quân khoảng 462–463 triệu USD/tháng, khẳng định Campuchia tiếp tục là thị trường xuất khẩu ổn định và quan trọng của Việt Nam trong khu vực ASEAN.
Quang cảnh cuộc họp.
Bà Hồ Thị Khánh Linh, chuyên viên Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương, cho biết, dù có nhiều thuận lợi, tuy nhiên thương mại Việt Nam - Campuchia còn gặp một số khó khăn. Trong đó, hệ thống đường bộ và cửa khẩu quốc tế dù đã được quan tâm đầu tư nhưng hạ tầng kho bãi, trung tâm logistics, chợ biên giới còn thiếu và yếu. Phần lớn hoạt động mua bán hàng hóa ở khu vực biên giới đang diễn ra theo hình thức tiểu ngạch, tình trạng này có thể dẫn tới nhiều rủi ro về thất thu thuế, về chất lượng sản phẩm và ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng. Cùng đó, tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại, vi phạm sở hữu trí tuệ dẫn đến diễn biến phức tạp, tập trung ở các mặt hàng như là đường cát, thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử... Điều này không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn gây bóp méo thị trường trong nước và ảnh hưởng tới thương mại hợp pháp.
Mặc dù tiềm năng hợp tác và nhu cầu hàng hóa từ phía Campuchia là rất lớn, song thương mại song phương vẫn đang gặp phải nhiều lực cản đáng kể. Theo bà Hoàng Hoài Hạnh, Phó Trưởng phòng Ngành hàng, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), một số hạn chế về hạ tầng và thông tin đang làm chậm lại bước tiến của doanh nghiệp Việt tại thị trường láng giềng này. Trước hết, tuyến đường kết nối biên giới giữa hai nước – đặc biệt tại các cửa khẩu phụ và lối mở – còn nhiều bất cập. Hệ thống giao thông, kho bãi, trung tâm logistics tại khu vực biên giới chưa được đầu tư đồng bộ, gây khó khăn trong vận chuyển và phân phối hàng hóa. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chi phí logistics mà còn làm giảm tính cạnh tranh của hàng Việt.
Củng cố vị thế hàng Việt tại Campuchia
Từ thực tiễn khó khăn của doanh nghiệp, ông Trần Chí Dũng, Tổng Thư ký Hiệp hội Dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), cho biết, trong thương mại song phương, ngoài mua bán trực tiếp, hoạt động trung chuyển hiện nay vẫn gặp nhiều khó khăn, nhất là thủ tục xin phép. Ví dụ, để xin phép một lô hàng, cần xác định chính xác điểm đi - điểm đến. Tuy nhiên, ở giai đoạn tìm hiểu, hai bên thường chưa chia sẻ đầy đủ thông tin, dẫn đến không chốt được địa điểm, mặt hàng, số lượng, giá cả và hợp đồng. Do đó, ông Trần Chí Dũng đề xuất cần xây dựng một “hành lang sẵn sàng” nhằm giúp rút ngắn thời gian thương thảo, tránh tình trạng đơn hàng bị đình trệ, phải chuyển từ đường biển sang hàng không gây tốn kém hoặc sang đường bộ khó khả thi. Điều này cũng sẽ góp phần giảm đáng kể chi phí logistics. Hơn nữa, nếu áp dụng mô hình logistics số sẽ là bước đột phá, giúp hàng hóa lưu thông liên tục. VLA đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án thương mại điện tử xuyên biên giới (B2B, B2C), tích hợp vận chuyển - thương mại - thanh toán, nhằm thúc đẩy cả hành lang vận tải trên đất liền lẫn hành lang số để thương mại tăng trưởng bền vững.
Doanh nghiệp Việt có nhiều cơ hội cho các mặt hàng như thực phẩm - rau quả tại thị trường Campuchia.
Đồng tình với quan điểm của VLA về đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, thương mại điện tử vào thương mại Việt Nam - Campuchia, đại diện Cục Xuất nhập khẩu cũng đề xuất, tăng cường phối hợp liên ngành giữa các cơ quan chức năng hai nước nhằm cải thiện thủ tục hải quan, kiểm dịch, rút ngắn thời gian thông quan và giảm chi phí giao dịch. Doanh nghiệp Việt cũng cần chú trọng phát triển hàng hóa chế biến sâu, tham gia tuần hàng, hội chợ giao thương tại Campuchia, tận dụng thương mại điện tử xuyên biên giới để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang Campuchia.
“Cục xuất khẩu cam kết sẽ đồng hành cùng các cơ quan, doanh nghiệp và địa phương trong việc tháo gỡ khó khăn, tận dụng cơ hội và xây dựng môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch và thuận lợi”, bà Hạnh bày tỏ.
Theo ông Đỗ Việt Phương – Thương vụ Việt Nam tại Campuchia, để hàng hóa Việt không chỉ “thâm nhập” mà còn “trụ vững” tại thị trường Campuchia, bên cạnh thương mại, đầu tư là một phương thức quan trọng giúp tạo nền tảng vững chắc và lâu dài. Việc các doanh nghiệp Việt mở rộng sự hiện diện tại thị trường này thông qua nhà máy, trung tâm phân phối, hoặc chi nhánh sẽ góp phần chủ động kiểm soát chuỗi cung ứng, nâng cao giá trị thương hiệu và khả năng thích ứng với thị trường bản địa.
Hiện nay, hệ sinh thái tài chính – ngân hàng cũng đang tạo thuận lợi cho doanh nghiệp Việt. Với 5 ngân hàng Việt Nam đang hoạt động tại Campuchia, doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn phục vụ cho thương mại và đầu tư, giảm thiểu rào cản về tài chính khi triển khai dự án mới hoặc mở rộng hoạt động.
Theo ông Đỗ Việt Phương, doanh nghiệp Việt có nhiều cơ hội cho các mặt hàng như thực phẩm - rau quả, vật liệu xây dựng, phân bón. Cụ thể, đối với thực phẩm, rau quả, trứng và sữa là những mặt hàng thị trường Campuchia rất quan tâm, đặc biệt khi quốc gia này đang đẩy mạnh phát triển du lịch nên nguồn cầu thực phẩm càng tăng. Đáng chú ý, các sản phẩm sữa Đà Lạt của Việt Nam đã xuất hiện nhiều trên kệ hàng siêu thị của nước này.
Rau củ ở Campuchia là mặt hàng đắt đỏ nên đây cũng sẽ là tiềm năng để doanh nghiệp Việt tận dụng giá cả và vị trí địa lý để xuất khẩu.
Đối với mặt hàng phân bón, trung bình hàng năm Việt Nam xuất khẩu sang Campuchia 280.000 – 300.000 tấn phân bón. Việt Nam có lợi thế về vị trí địa lý nên khả năng cạnh tranh tốt hơn về mặt hàng này với các thị trường như Trung Quốc.
Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, ông Phương nhấn mạnh rằng chất lượng sản phẩm và sự thấu hiểu thị trường tiêu dùng bản địa là yếu tố tiên quyết. Doanh nghiệp trong nước cần chủ động đầu tư nghiên cứu thị trường Campuchia để có thể thiết kế sản phẩm phù hợp, đáp ứng đúng nhu cầu và thị hiếu của người dân địa phương.
Lưu Hiệp