Trong ngành giáo dục, việc giáo viên dự giờ đồng nghiệp dù bắt buộc, hay không bắt buộc thì hoạt động này cũng rất cần thiết, nhất là với những giáo viên mới vào nghề, hoặc những giáo viên còn hạn chế về phương pháp giảng dạy, về chuyên môn nghiệp vụ.
Việc dự giờ đồng nghiệp, nhất là những tiết thao giảng chuyên đề của tổ chuyên môn hoặc hội đồng cốt cán xây dựng sẽ giúp cho giáo viên học hỏi được nhiều kinh nghiệm. Thông qua những tiết dự giờ, giáo viên dạy và giáo viên dự giờ có thể trao đổi, chia sẻ những thuận lợi, khó khăn với nhau. Từ đó, thống nhất được những điểm chung và lược bỏ những hoạt động, những thao tác không cần thiết trong giảng dạy.
Tuy nhiên, một số trường học hiện đưa ra những quy định không phù hợp với văn bản hướng dẫn của Bộ, ấn định bắt buộc số tiết dự giờ của giáo viên/ năm học. Vậy nên, hoạt động dự giờ của một số trường học trở nên hình thức, thậm chí giáo viên tìm cách đối phó để có phiếu dự giờ làm minh chứng khi ban giám hiệu kiểm tra.
Ảnh minh họa: giaoduc.net.vn
Không phải giáo viên cấp học nào cũng bắt buộc phải dự giờ đồng nghiệp
Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những hướng dẫn khá cụ thể về các hoạt động chuyên môn, trong đó có công tác dự giờ của giáo viên phổ thông. Cụ thể, theo quy định tại điểm b khoản 2 điều 21 Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm theo Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT thì giáo viên tiểu học phải có tiết dự giờ và phải sử dụng sổ dự giờ.
Theo quy định, hồ sơ quản lý hoạt động của giáo viên sẽ bao gồm: Kế hoạch bài dạy; Sổ ghi chép sinh hoạt chuyên môn, dự giờ và theo dõi đánh giá kết quả học tập của học sinh; Sổ chủ nhiệm (đối với giáo viên chủ nhiệm); Sổ công tác Đội (đối với Tổng phụ trách Đội).
Các văn bản liên quan đến vấn đề giáo dục đều không có quy định nào về số tiết dự giờ cụ thể của giáo viên tiểu học. Tại Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT chỉ quy định giáo viên tiểu học phải thực hiện việc dự giờ, thăm lớp, ngoài ra không có quy định rõ về số tiết dự giờ của mỗi giáo viên.
Vì thế, số tiết dự giờ của mỗi giáo viên tiểu học sẽ tùy thuộc vào từng nhà trường, từng điều kiện dạy học cũng như sự cần thiết của việc dự giờ. Hiện nay, chỉ có giáo viên cấp tiểu học bắt buộc phải dự giờ và có sổ dự giờ theo quy định đã được hướng dẫn tại Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT.
Trái ngược với giáo viên tiểu học, việc dự giờ của giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông hiện nay không còn bắt buộc như trước đây nữa.
Cụ thể, theo hướng dẫn của Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT về Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường trung học phổ thông có nhiều cấp học không còn đề cập đến vấn đề dự giờ và sử dụng sổ ghi chép hoạt động dự giờ như trước đây.
Theo đó, hồ sơ quản lý hoạt động của giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông bao gồm: Kế hoạch giáo dục của giáo viên (theo năm học); Kế hoạch bài dạy (giáo án); Sổ theo dõi và đánh giá học sinh; Sổ chủ nhiệm (đối với giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp).
Như vậy, kể từ khi Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT có hiệu lực, giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông không còn phải dự giờ bắt buộc như trước. Tuy nhiên, Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT quy định: “Giáo viên chủ nhiệm có quyền được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của học sinh lớp do mình làm chủ nhiệm”.
Vì thế, giáo viên chủ nhiệm trung học cơ sở, trung học phổ thông có quyền được tham gia dự giờ với mà mình làm chủ nhiệm- nếu như cảm thấy cần thiết. Còn ở phương diện giáo viên bộ môn, không có văn bản nào yêu cầu giáo viên phải dự giờ đồng nghiệp và cũng không yêu cầu có sổ dự giờ.
Ban giám hiệu các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông ấn định số tiết dự giờ cho giáo viên là chưa đúng quy định?
Thực tế, các văn bản hướng dẫn hiện hành và đang có hiệu lực đối với giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông không bắt buộc giáo viên dự giờ (trừ giáo viên chủ nhiệm có quyền dự giờ khi cần thiết). Tuy nhiên, các hoạt động dạy và học vẫn cần dự giờ.
Đó là, trong mỗi năm học thì tổ chuyên môn nào cũng tiến hành xây dựng một số tiết thao giảng chuyên đề để sinh hoạt chuyên môn. Đặc biệt, những năm qua thì hội đồng cốt cán từng môn học ở cấp tỉnh, cấp huyện, hoặc cụm cũng đều xây dựng các tiết thao giảng chuyên đề cho từng đối tượng cụ thể ở các khối lớp trong địa bàn tham dự.
Ngoài ra, cấp trường cũng tổ chức một số tiết thao giảng chuyên đề cho giáo viên ở các tổ tham dự và rút kinh nghiệm.
Vì thế, mặc dù trung học cơ sở, trung học phổ thông không bắt buộc giáo viên dự giờ nhưng việc dự các tiết thao giảng chuyên đề là rất cần thiết cho giáo viên bởi đây là những tiết dạy được xây dựng công phu, gắn liền với chuyên đề cụ thể.
Hơn nữa, trong bối cảnh toàn ngành đang triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 vẫn còn những bỡ ngỡ thì những tiết thao giảng như vậy giúp cho giáo viên tháo gỡ được nhiều khó khăn. Những thắc mắc của giáo viên sẽ được tổ trưởng, hội đồng cốt cán trả lời, sẻ chia thấu đáo vì đó là trách nhiệm của họ.
Vì thế, những tiết dự giờ thao giảng chuyên đề là cần thiết cho giáo viên và tất nhiên là giáo viên tham dự không có ý kiến gì.
Điều đáng nói là có những trường học bắt buộc giáo viên phải dự giờ đồng nghiệp mỗi năm từ 6-12 tiết (tùy từng trường) nhưng lại quy định tréo ngoe là không tính những tiết dự thao giảng chuyên đề.
Vậy nên, hàng tháng khi xây dựng kế hoạch tháng, tổ trưởng chuyên môn phải lên kế hoạch dự giờ giáo viên trong tổ. Những tổ ít giáo viên phải dự đi, dự lại nhiều lẫn nhau trong năm học mới đủ số tiết quy định.
Việc dự giờ qua lại nhiều lần trong năm như vậy khiến cho giáo viên dạy cũng chán, giáo viên dự cũng miễn cưỡng. Vì thế, nhiều giáo viên thống nhất với nhau dự giờ… “từ xa”. Nghĩa là, giáo viên dạy gửi giáo án cho giáo viên dự chép vào sổ dự giờ rồi ký tên. Việc dự giờ “từ xa” này không hiếm trong nhiều trường học.
Thực tế, căn cứ vào hướng dẫn của Bộ, ban giám hiệu nhà trường chỉ cần yêu cầu giáo viên dự các tiết thao giảng chuyên đề do các cấp tổ chức là phù hợp. Cộng thêm một số tiết chấm thi giáo viên giỏi cấp trường nữa thì mỗi giáo viên cũng đã dự đồng nghiệp trên dưới 10 tiết/ năm học.
Ngoài ra, nếu giáo viên mới ra trường, những giáo viên còn hạn chế về chuyên môn, phương pháp và tự nguyện dự giờ đồng nghiệp để học hỏi, trau dồi kinh nghiệm, kiến thức nhằm giúp cho việc dạy học của mình tốt hơn thì đó là việc riêng của mỗi giáo viên. Họ có thể tự liên hệ và dự giờ của đồng nghiệp.
Ban giám hiệu không cần thiết phải cứng nhắc quy định số tiết dự giờ bắt buộc cho giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông bởi không phải là nhiệm vụ bắt buộc theo hướng dẫn của ngành. Đừng để việc dự giờ đồng nghiệp trong mỗi năm học trở thành áp lực của giáo viên dẫn đến một bộ phận tìm cách đối phó.
Thực tế, việc giáo viên ngày nay tiếp cận các văn bản rất thuận lợi nên họ nắm được những chỉ đạo của ngành nên ngay từ đầu năm học một số trường học trung học cơ sở, trung học phổ thông đã quy định số tiết dự giờ bắt buộc khiến cho giáo viên không đồng tình.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
HƯƠNG MAI