Ban hành bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

8 giờ trướcBài gốc

Đây là bộ tiêu chí đầu tiên của Việt Nam được xây dựng theo hướng đo lường tổng hợp và định lượng, nhằm theo dõi, đánh giá mức độ đóng góp thực chất của khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) đối với sự phát triển kinh tế - xã hội quốc gia.

Bộ tiêu chí được áp dụng cho các cơ quan quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cùng các cơ quan chuyên ngành có liên quan. Mục tiêu của bộ tiêu chí là chuẩn hóa công tác đánh giá hiệu quả hoạt động KHCN, ĐMST và CĐS, làm căn cứ để hoạch định chính sách, phân bổ nguồn lực và định hướng đầu tư hiệu quả hơn trong lĩnh vực này. Bộ tiêu chí gồm 46 tiêu chí, chia thành 4 nhóm chính, được sử dụng để đánh giá mức độ đóng góp của hoạt động khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đối với phát triển kinh tế - xã hội ở cấp quốc gia.

Nhóm thứ nhất là nhóm tiêu chí đầu vào, gồm hai tiêu chí đánh giá về nguồn nhân lực và mức đầu tư cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là những yếu tố cơ bản quyết định năng lực phát triển và khả năng triển khai các hoạt động KHCN - CĐS trong dài hạn.

Ảnh minh họa

Nhóm thứ hai là nhóm tiêu chí kết quả, gồm 10 tiêu chí, phản ánh kết quả nghiên cứu, phát minh và hoạt động chuyển giao công nghệ. Sáu tiêu chí đầu tiên đánh giá hiệu quả nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo, như số lượng bài báo công bố quốc tế, số lượng đơn đăng ký và bằng độc quyền sáng chế, giải pháp hữu ích, bảo hộ giống cây trồng - vật nuôi - thủy sản, cùng số lượng nhân lực được đào tạo qua các nhiệm vụ khoa học. 4 tiêu chí còn lại đánh giá hiệu quả ứng dụng và chuyển giao công nghệ, bao gồm tỷ lệ sáng chế, giải pháp hữu ích và giống cây trồng được ứng dụng thực tế; giá trị các hợp đồng chuyển giao công nghệ đã đăng ký và cấp phép.

Nhóm thứ ba là nhóm tiêu chí hiệu quả, gồm năm tiêu chí nhằm đánh giá tác động kinh tế và tác động trong doanh nghiệp. Ba tiêu chí về hiệu quả kinh tế đo lường tỷ trọng đóng góp của KHCN và CĐS trong GDP, tỷ lệ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và tốc độ tăng năng suất lao động. Hai tiêu chí còn lại đánh giá hiệu quả đối với doanh nghiệp thông qua tỷ trọng doanh thu từ sản phẩm mới và tỷ lệ chi phí quản lý, vận hành giảm nhờ ứng dụng công nghệ số.

Nhóm cuối cùng là nhóm tiêu chí tác động, chiếm tỷ trọng lớn nhất với 29 tiêu chí, phản ánh tác động của KHCN và CĐS đến các lĩnh vực kinh tế, xã hội, môi trường và quản trị công. Về tác động kinh tế, bộ tiêu chí đề cập đến tỷ trọng kinh tế số trong GDP, giá trị gia tăng của các ngành công nghệ cao, tổng doanh thu của các khu công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, và tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa công nghệ cao trong tổng kim ngạch xuất khẩu.

Về tác động xã hội và môi trường, tiêu chí đo lường mức độ lan tỏa của đổi mới sáng tạo đến đời sống người dân, như tỷ lệ lao động trong lĩnh vực công nghệ, tỷ lệ học tập suốt đời, mức độ số hóa tài nguyên văn hóa, tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo hay tỷ lệ giao dịch không tiền mặt.

Về tác động quản trị và dịch vụ công, bộ tiêu chí đánh giá khả năng số hóa của bộ máy hành chính qua tỷ lệ kích hoạt định danh điện tử, tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến, mức độ hài lòng của người dân và số lượng giao dịch trên Nền tảng chia sẻ dữ liệu quốc gia. Cuối cùng, 4 tiêu chí tổng hợp phản ánh vị thế quốc tế của Việt Nam qua các chỉ số như Chính phủ điện tử, An toàn thông tin mạng toàn cầu, Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) và Phát triển con người (HDI).

Theo Quyết định 2244/QĐ-TTg, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) là cơ quan chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các tỉnh, thành phố để thu thập, tổng hợp thông tin, dữ liệu phục vụ tính toán và đánh giá hiệu quả. Kết quả đánh giá sẽ được báo cáo Thủ tướng Chính phủ hằng năm hoặc khi có yêu cầu đột xuất.

Các bộ, ngành và địa phương căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình để thu thập, tổng hợp dữ liệu liên quan đến các tiêu chí, gửi về Bộ KH&CN trước ngày 15/4 hằng năm. Đồng thời, các địa phương và ngành cũng được khuyến khích vận dụng Bộ tiêu chí này để xây dựng hệ thống đánh giá riêng, phù hợp với đặc thù phát triển của từng khu vực hoặc lĩnh vực.

Việc ban hành Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả KHCN, ĐMST và CĐS là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước, giúp chuẩn hóa hoạt động giám sát và đo lường tác động của khoa học, công nghệ đối với phát triển kinh tế - xã hội.

Hệ thống tiêu chí này cho phép các cơ quan quản lý đánh giá khách quan, toàn diện về hiệu quả đầu tư, từ đó đưa ra chính sách phù hợp, tối ưu hóa nguồn lực công và tư trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Bộ tiêu chí không chỉ là công cụ quản lý, mà còn là thước đo năng lực đổi mới quốc gia, phản ánh vị thế của Việt Nam trong tiến trình chuyển đổi số toàn cầu. Nó góp phần nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả đầu tư cho nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đồng thời hỗ trợ việc định hướng chiến lược phát triển kinh tế tri thức và chính phủ số đến năm 2030.

Quyết định số 2244/QĐ-TTg có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký ban hành (13/10/2025).

Sang Nguyễn

Nguồn DNSG : https://doanhnhansaigon.vn/ban-hanh-bo-tieu-chi-danh-gia-hieu-qua-khoa-hoc-cong-nghe-doi-moi-sang-tao-va-chuyen-doi-so-326501.html