Báo cáo quốc tế: Tự do học thuật tại Mỹ đang bị đe dọa

6 giờ trướcBài gốc

Kể từ khi ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ hai, chính phủ liên bang đã nỗ lực kiểm soát tuyển sinh, nhân sự, nghiên cứu, giảng dạy và cả quy trình kỷ luật của đại học Mỹ. Ảnh: Bloomberg

“Mỹ đang trở thành hình mẫu phá bỏ tự do học thuật”

Một báo cáo mới công bố của tổ chức Scholars at Risk (SAR) – mạng lưới quốc tế chuyên bảo vệ quyền tự do học thuật – đã đưa ra những cảnh báo mạnh mẽ về tình trạng tự do học thuật tại Mỹ.

Các vụ việc được ghi nhận bao gồm việc chính phủ liên bang rút lại nguồn tài trợ nghiên cứu, giam giữ và tìm cách trục xuất các học giả nước ngoài vì quan điểm chính trị, cũng như ban hành hàng loạt sắc lệnh và dự luật nhằm vào các chương trình về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI).

Giám đốc điều hành SAR, ông Robert Quinn cho rằng, tình hình hiện nay là “chưa từng có trong lịch sử”. Ông nhận định: “Một quốc gia từng dẫn đầu thế giới về giáo dục và nghiên cứu lại đang tự phá bỏ chính lợi thế của mình. Mỹ đang trở thành hình mẫu cho cách thức dỡ bỏ quyền tự do học thuật”.

Sự thay đổi sau khi ông Donald Trump tái đắc cử

Theo SAR, trước khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025, hầu hết các sức ép lên môi trường đại học xuất phát từ chính quyền bang và địa phương. Tuy nhiên, kể từ đầu nhiệm kỳ hai của Tổng thống Trump, xu hướng này đã chuyển thành áp lực trực tiếp từ chính phủ liên bang.

Các chính sách của chính quyền Tổng thống Donald Trump đang làm gia tăng sức ép lên các trường đại học, giảng viên và sinh viên tại Mỹ. Ảnh: Salon

Chỉ trong 75 ngày đầu nhiệm kỳ, chính quyền của Tổng thống Trump đã đưa ra hơn 30 dự luật liên quan đến giáo dục đại học, ban hành sắc lệnh bãi bỏ các chương trình đa dạng và bình đẳng giới, tiến hành điều tra hơn 60 trường đại học với cáo buộc bài Do Thái mà không tuân thủ quy trình chuẩn mực, đồng thời đóng băng hàng tỷ USD quỹ nghiên cứu liên bang. Các biện pháp siết chặt vay nợ sinh viên và thu hẹp đối tượng được hưởng trợ cấp cũng đã được triển khai.

Báo cáo còn chỉ rõ những tác động toàn cầu, khi chính quyền Mỹ hủy hàng loạt thị thực của sinh viên quốc tế, áp đặt các hạn chế mới đối với ứng viên nước ngoài và cắt giảm ngân sách Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID). Những quyết định này đã ảnh hưởng nặng nề đến nhiều chương trình giáo dục và nghiên cứu tại châu Phi, Afghanistan và các khu vực khác.

Bức tranh toàn cầu ảm đạm

Không chỉ tại Mỹ, trong giai đoạn từ giữa năm 2024 đến giữa năm 2025, SAR thống kê tổng cộng 395 vụ tấn công nhằm vào lãnh đạo, giảng viên, nhân viên và sinh viên tại 49 quốc gia. Các hình thức tấn công trải rộng từ ám sát, mất tích, bắt giữ, truy tố, cho tới sa thải, hạn chế đi lại và những biện pháp hành chính khác.

Ngoài Mỹ, báo cáo nêu bật các diễn biến đáng lo ngại ở Bangladesh, nơi phong trào sinh viên chống chính phủ bị đàn áp dẫn đến cái chết của khoảng 1.400 người; và ở Serbia, nơi chính quyền đe dọa cắt ngân sách đại học công lập và ngừng trả lương cho giảng viên tham gia phong trào chống tham nhũng.

SAR kết luận: “Không gian cho tự do học thuật trên toàn cầu đã bị thu hẹp với tốc độ ngày càng nhanh trong thập kỷ qua. Ngay cả trong các nền dân chủ ổn định, những chính trị gia mang xu hướng độc đoán đang sử dụng cả công cụ dân chủ và biện pháp ngoài pháp luật để làm suy yếu các thể chế, trong đó có trường đại học”.

Báo cáo của SAR cho thấy bức tranh toàn cầu về tự do học thuật ngày càng u ám. Trong bối cảnh đó, những diễn biến tại Mỹ – một quốc gia vốn được coi là biểu tượng của tự do học thuật – đặc biệt gây lo ngại. Các chuyên gia cảnh báo, nếu xu hướng này tiếp tục, không chỉ nền giáo dục Mỹ mà cả hệ thống giáo dục quốc tế sẽ phải đối mặt với những hệ lụy sâu rộng.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/bao-cao-quoc-te-tu-do-hoc-thuat-tai-my-dang-bi-de-doa-10389270.html