Tuần qua, tờ The Wall Street Journal (WSJ) đưa tin rằng chính phủ Mỹ đã yêu cầu chín trường ĐH ở Mỹ chấp thuận một loạt yêu cầu để được hưởng “quyền tiếp cận ưu tiên” với các quỹ liên bang.
Theo WSJ, các trường ĐH trên đã nhận được một bản ghi nhớ yêu cầu cắt giảm số lượng sinh viên nước ngoài và siết chặt kiểm soát các khoa “xem nhẹ” tư tưởng bảo thủ nếu muốn được cấp kinh phí.
Nhà Trắng chưa công bố công khai bản ghi nhớ này và cũng chưa giải thích vì sao 9 trường ĐH trên lại nhận được bản ghi nhớ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: WHITE HOUSE
Có gì trong bản ghi nhớ Nhà Trắng gửi các trường ĐH?
WSJ dẫn thông tin từ các trường ĐH rằng bản ghi nhớ gồm nhiều điểm, có tiêu đề “Thỏa thuận về Xuất sắc Học thuật trong Giáo dục Đại học”.
Theo nội dung thỏa thuận được nêu trong bản ghi nhớ, các trường ĐH phải đảm bảo rằng quy trình tuyển sinh và cấp hỗ trợ tài chính không tính đến yếu tố chủng tộc và giới tính khi xét tuyển sinh viên, tuyển dụng giảng viên và nhân viên.
Các trường phải công khai dữ liệu tuyển sinh, bao gồm điểm trung bình (GPA) và điểm thi, được phân loại theo chủng tộc, nguồn gốc quốc gia và giới tính.
Tất cả các thí sinh nộp đơn vào ĐH đều bắt buộc phải tham dự một kỳ thi chuẩn hóa, chẳng hạn như SAT, trước khi được nhận.
Sinh viên quốc tế không được chiếm quá 15% tổng số sinh viên bậc ĐH.
Các trường ĐH phải bảo đảm duy trì “một môi trường trao đổi ý tưởng cởi mở trong trường học”, không để một tư tưởng chính trị nào chiếm ưu thế.
Các trường phải giải thể những khoa “cố tình trừng phạt, xem thường hoặc thậm chí kích động bạo lực chống lại các quan điểm bảo thủ”.
Các trường không được tăng học phí trong vòng 5 năm tới, cắt giảm chi phí hành chính và công khai thu nhập của sinh viên tốt nghiệp theo từng chương trình đào tạo.
Nếu một trường ĐH có quỹ tài trợ rất lớn - cụ thể là trên 2 triệu USD cho mỗi sinh viên bậc ĐH - thì trường đó bắt buộc phải miễn học phí cho sinh viên học các ngành khoa học tự nhiên.
Các trường không tuân thủ những tiêu chuẩn được nêu có thể mất các quyền lợi từ chính phủ liên bang, trong khi các trường tham gia và chấp hành sẽ được thêm quyền lợi.
Phản ứng của các trường ĐH Mỹ
Các trường nhận được thông báo bao gồm: ĐH Arizona (bang Arizona), Đại học Brown (bang Rhode Island); ĐH Dartmouth (bang New Hampshire), Viện Công nghệ Massachusetts (MIT, bang Massachusetts); ĐH Pennsylvania (bang Pennsylvania), ĐH nam California (bang California); ĐH Texas (bang Texas), ĐH Virginia (bang Virginia) và ĐH Vanderbilt (bang Tennessee).
Khuôn viên ĐH nam California (bang California). Ảnh: Gary Coronado / LOS ANGELES TIMES
Theo kênh Al Jazeera, hầu hết các trường cho biết vẫn đang xem xét nội dung bản ghi nhớ.
Các hãng tin địa phương ở bang Arizona đưa tin rằng người phát ngôn của ĐH Arizona - ông Mitch Zak ra thông cáo cho biết trường “chỉ mới biết đến điều khoản này khi nhận được bản ghi nhớ vào ngày 1-10”.
“Chúng tôi đang xem xét kỹ lưỡng” - ông Zak lưu ý.
Ông Kevin P. Eltife - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Hệ thống ĐH Texas ngày 2-10 ra thông cáo: “Hệ thống ĐH Texas vinh dự khi trường đầu tàu của chúng tôi - ĐH Texas tại TP Austin - được chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump chọn là 1 trong 9 cơ sở hiếm hoi tại Mỹ có khả năng được hưởng lợi về tài chính theo Thỏa thuận Mới về Xuất sắc Học thuật trong Giáo dục Đại học”.
“Chúng tôi rất mong được làm việc với các lãnh đạo của trường và sẽ xem xét bản thỏa thuận ngay lập tức” - ông Eltife cho biết thêm.
Cũng trong ngày 2-10, ĐH Brown thông báo sẽ thành lập Ủy ban Đặc biệt về Đa dạng và Hòa nhập nhằm xây dựng các khuyến nghị cùng bản dự thảo kế hoạch hành động để duy trì và tăng cường tính đa dạng, hòa nhập trong khuôn viên trường trong thập niên tới.
Liên đoàn Giáo viên Mỹ (AFT) - công đoàn giáo viên lớn thứ hai cả nước - ngày 2-10 đã ra tuyên bố phản đối các yêu cầu của chính quyền Mỹ.
“Đề nghị của chính quyền ông Trump nhằm ưu ái các trường ĐH lấy lòng chính phủ mang mùi vị của chủ nghĩa thân hữu” - tuyên bố viết.
AFT nhận được sự ủng hộ của Hiệp hội các Giáo sư Đại học Mỹ (AAUP) - tổ chức lâu nay vẫn phản đối sự can thiệp của Nhà Trắng vào giáo dục ĐH tại Mỹ.
“Có vẻ như chính quyền đang chuyển sang cách tiếp cận ‘cây cà rốt’, nhưng trong cây cà rốt lại ẩn sẵn cây gậy” - ông Todd Wolfson, Chủ tịch AAUP, nói với hãng tin Reuters.
Các giảng viên tại những trường ĐH nằm trong danh sách cũng bày tỏ lo ngại.
“Bản ghi nhớ này dường như cho rằng có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến bạo lực chính trị. Trong đó, các trường ĐH bị xem là nơi khiến sinh viên trở nên cực đoan vì những vấn đề liên quan chủng tộc và giới tính” - GS Kermit Roosevelt của Trường Luật Carey, ĐH Pennsylvania, nói với tờ The Daily Pennsylvanian.
Lý giải động thái của chính quyền Mỹ
Bản ghi nhớ đánh dấu bước đi mới nhất của chính quyền Tổng thống Trump trong nỗ lực thay đổi bức tranh chính trị của các cơ sở giáo dục ĐH tại Mỹ.
Ngay sau khi nhậm chức vào tháng 1, ông Trump đã bắt đầu siết chặt kiểm soát đối với các sinh viên Mỹ từng tham gia biểu tình phản đối cuộc chiến của Israel ở Gaza.
Chính quyền cáo buộc những sinh viên này truyền bá tư tưởng bài Do Thái và ủng hộ Hamas trong khuôn viên trường. Ông Trump cũng cho rằng các trường ĐH đang “phân biệt đối xử bất hợp pháp và vô đạo đức” thông qua các chương trình đa dạng, bình đẳng và hòa nhập (DEI).
Ngày 29-1, ông Trump ký sắc lệnh yêu cầu các cơ quan liên bang phải báo cáo trong vòng 60 ngày về mọi biện pháp đã thực hiện để chống lại hành vi bài Do Thái trong khuôn viên trường.
Một ngày sau đó, Nhà Trắng công bố bản tóm tắt, trong đó trích lời ông Trump: “Gửi đến tất cả những người nước ngoài ở Mỹ tham gia các cuộc biểu tình ủng hộ thánh chiến: chúng tôi sẽ tìm ra các bạn và trục xuất. Tôi cũng sẽ nhanh chóng hủy visa sinh viên của tất cả những người ủng hộ Hamas”.
ĐH Columbia từng là tâm điểm của phong trào cắm trại ủng hộ Palestine tại các trường ở Mỹ năm ngoái, khi sinh viên chiếm giữ tòa nhà Hamilton Hall và đổi tên thành Hind Hall, để tưởng nhớ bé gái Hind Rajab, 6 tuổi, thiệt mạng cùng gia đình do xung đột.
Tháng 2, ông Trump thu hồi 400 triệu USD tiền tài trợ liên bang cho ĐH Columbia, viện lý do “không bảo vệ được sinh viên Do Thái khỏi hành vi quấy rối bài Do Thái”.
Đến tháng 3, chính quyền Mỹ gửi thư cho ĐH Columbia nêu rõ các điều kiện để đàm phán khôi phục nguồn tài trợ. Vài ngày sau, ĐH Columbia phản hồi, chấp nhận các yêu cầu của chính phủ.
Tháng 4, ông Trump đóng băng tài trợ liên bang cho ĐH Harvard.
Ngày 30-9, ông Trump cho biết chính quyền của ông sắp đạt được thỏa thuận với Harvard sau nhiều tháng thương lượng về chính sách của trường. Dù không tiết lộ chi tiết, ông nói Harvard sẽ phải chi khoảng 500 triệu USD cho một mục đích chưa được nêu rõ.
THẢO VY