Báo động nạn đói do xung đột và bạo lực

7 giờ trướcBài gốc

Đây là những số liệu từ “Báo cáo về khủng hoảng lương thực toàn cầu 2025” (2025 Global Report on Food Crises) được “Mạng thông tin an ninh lương thực” (FSIN) thực hiện và công bố mới đây. FSIN là một nền tảng hợp tác quốc tế được đồng tài trợ bởi Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực Liên hợp quốc (FAO), Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) và Viện Nghiên cứu chính sách lương thực quốc tế (IFPRI), cung cấp dữ liệu và thông tin về tình hình an ninh lương thực trên toàn cầu.

Theo báo cáo của FSIN, trong năm 2024, khoảng 295,3 triệu người tại 53 trong số 65 quốc gia được phân tích phải sống trong tình trạng mất an ninh lương thực ở “mức độ nghiêm trọng cao”. Năm 2024 là năm thứ 6 liên tiếp chứng kiến xu hướng gia tăng số người rơi vào tình trạng mất an ninh lương thực ở mức độ nghiêm trọng. Trước đó, năm 2023, con số này là 281,6 triệu người.

Gaza chịu ảnh hưởng nặng nề bởi nạn đói do không thể tiếp cận nguồn viện trợ quốc tế. Ảnh Getty Images.

Xung đột dẫn tới nạn đói

Báo cáo xác định, xung đột và bạo lực là nguyên nhân chính gây ra nạn đói nghiêm trọng tại 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, ảnh hưởng đến khoảng 140 triệu người. Trong khi đó, thời tiết cực đoan là yếu tố chính gây ra tình trạng này tại 18 quốc gia, ảnh hưởng đến hơn 96 triệu người, đặc biệt là ở Nam châu Phi, Nam Á và vùng Sừng châu Phi. Ngoài ra, “các cú sốc kinh tế” trong thời gian gần đây là nguyên nhân chính tại 15 nước.

Trong báo cáo, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nói rõ thực trạng hiện nay: “Từ Dải Gaza, Sudan, Yemen đến Mali, nạn đói thảm khốc do xung đột và các yếu tố khác gây ra đang chạm mức kỷ lục, đẩy các hộ gia đình đến bờ vực của nạn đói”. Người đứng đầu Liên hợp quốc cũng đưa ra một thông điệp rất rõ ràng rằng nạn đói và suy dinh dưỡng đang lan rộng với tốc độ nhanh hơn khả năng ứng phó của cộng đồng quốc tế.

Gaza là ví dụ điển hình nhất cho tình trạng xung đột dẫn đến nạn đói. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nguy cơ nạn đói đang gia tăng tại Gaza, địa điểm đang chứng kiến giao tranh ác liệt, do Israel chặn nguồn cung cấp thực phẩm. WHO cho biết, toàn bộ 2,1 triệu dân Gaza đang phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực kéo dài, gần nửa triệu người đối mặt với tình trạng thảm khốc của nạn đói, suy dinh dưỡng cấp tính, bệnh tật. Đây là một trong những cuộc khủng hoảng nạn đói tồi tệ nhất thế giới.

“Chúng ta không cần phải đợi tuyên bố nạn đói ở Gaza để biết rằng người dân tại đây đang chết đói, ốm đau và chết dần chết mòn, trong khi thực phẩm và thuốc men nằm ngay bên kia biên giới. Nếu không được tiếp cận ngay với thực phẩm và nhu yếu phẩm, tình hình sẽ tiếp tục xấu đi, gây ra nhiều ca tử vong hơn và nạn đói là điều không thể tránh khỏi”, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết.

Viện trợ hết hạn, “đắp chiếu” chờ tiêu hủy

Tổng Thư ký Liên hợp quốc cho biết, bất chấp việc nạn đói xảy ra ở nhiều nơi, một phần ba lượng thực phẩm sản xuất toàn cầu vẫn bị thất thoát hoặc lãng phí. Đáng chú ý, một lượng không nhỏ viện trợ đã bị “đắp chiếu” trong thời gian dài và có nguy cơ hư hỏng, dẫn đến lãng phí trong khi không được chuyển đến tay người rất cần những viện trợ đó.

Reuters mới đây đưa tin, hàng chục nghìn tấn thực phẩm của nhiều tổ chức từ thiện đang bị tồn kho do Washington cắt giảm viện trợ, trong đó 500 tấn lương khô sắp hết hạn sử dụng. Các kho nằm ở Djibouti, Nam Phi, Dubai và Mỹ, ước tính chứa khoảng 60.000-66.000 tấn thực phẩm được sản xuất ở Mỹ, gồm lương khô, dầu thực vật, ngũ cốc, tổng trị giá hơn 98 triệu USD. Cơ quan Hỗ trợ Nhân đạo (BHA) thuộc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), là đơn vị quản lý các kho này.

Lượng thực phẩm này đủ nuôi sống hơn một triệu người trong ba tháng, hoặc toàn bộ dân số ở Dải Gaza trong hơn một tháng. Một số nguồn tin cho biết, khoảng 500 tấn lương khô tại nhà kho ở Dubai sẽ hết hạn vào tháng 7, có khả năng bị tiêu hủy hoặc sử dụng làm thức ăn chăn nuôi. Dù chính quyền ông Trump đã miễn trừ cho một số chương trình, trong đó có ở Dải Gaza và Sudan, quyết định hủy hợp đồng và đóng băng nguồn tiền thanh toán cho các nhà cung cấp, đơn vị vận chuyển, đã khiến hàng hóa tồn đọng trong nhiều kho. Bộ Ngoại giao Mỹ, đơn vị giám sát USAID, cho biết đang nỗ lực để đảm bảo các chương trình viện trợ được duy trì liên tục và chuyển giao trước tháng 7 như một phần trong quá trình chấm dứt hoạt động USAID.

Tình hình kém khả quan trong năm 2025

Báo cáo của FSIN cũng đưa ra cảnh báo rằng triển vọng cho năm 2025 không mấy sáng sủa, trong bối cảnh nhiều nước tài trợ lớn đã cắt giảm đáng kể ngân sách dành cho viện trợ nhân đạo. Báo cáo chỉ ra rằng “việc chấm dứt đột ngột” nguồn tài trợ vào năm 2025 đã làm gián đoạn các hoạt động nhân đạo ở Afghanistan, Cộng hòa Dân chủ Congo, Ethiopia, Haiti, Nam Sudan, Sudan và Yemen. Nguồn tài trợ cho các lĩnh vực thực phẩm nhân đạo dự kiến ##sẽ giảm tới 45%.

“Đây không chỉ là sự thất bại hệ thống mà còn là sự thất bại của nhân loại. Nạn đói trong thế kỷ XXI là điều khó có thể bào chữa. Chúng ta không thể xử lý những chiếc bụng đói với đôi bàn tay trắng và sự thờ ơ”, người đứng đầu Liên hợp quốc nhấn mạnh. Đáng lo ngại hơn, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cắt giảm mạnh chi tiêu viện trợ nước ngoài, các quốc gia khác cũng đã giảm đóng góp của họ. Mỹ là nước tài trợ các chương trình viện trợ nhân đạo lớn nhất thế giới, chiếm ít nhất 38% tổng đóng góp được Liên hợp quốc ghi nhận. Năm 2024, Washington đã giải ngân 61 tỷ USD viện trợ nước ngoài, trong đó hơn 1/2 được phân bổ thông qua USAID.

Duy Tiến

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/quoc-te/bao-dong-nan-doi-do-xung-dot-va-bao-luc-i768869/