Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng báo cáo tại phiên họp.
Tiếp tục phiên họp thứ 49, chiều 22/9 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, Dự thảo gồm 8 chương, 44 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 28 điều; bổ sung mới 7 điều; bãi bỏ 2 điều; giữ nguyên 9 điều.
Đề cập nội dung cơ bản, bà Hồng nêu, Dự thảo bổ sung quyền, nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi (BHTG) thực hiện kiểm kiểm tra tổ chức tham gia BHTG theo kế hoạch, nội dung do NHNN giao; vay đặc biệt từ NHNN; tham gia vào quá trình xử lý tổ chức tham gia BHTG. Như, cử người đủ tiêu chuẩn, điều kiện để giữ chức danh quản lý, điều hành, thành viên Ban kiểm soát tại quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo yêu cầu của NHNN; tham gia đánh giá tính khả thi phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt theo pháp luật về TCTD; mua trái phiếu dài hạn của TCTD nhận chuyển giao bắt buộc, cho vay đặc biệt tổ chức tham gia BHTG.
Nội dung đáng chú ý được Thống đốc đề cập là quy định bảo hiểm tiền gửi tham gia xử lý TCTD được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt; tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của tổ chức tín dụng.
Theo đó, Dự thảo Luật quy định tổ chức BHTG thực hiện cho vay đặc biệt tổ chức tham gia BHTG khi tổ chức tham gia BHTG được can thiệp sớm, được kiểm soát đặc biệt và bị rút tiền hàng loạt; để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc. Tổ chức BHTG tự quyết định việc cho vay đặc biệt, bao gồm cả việc cho vay có/không có tài sản bảo đảm, có/không có lãi suất.
Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về chi trả trong trường hợp đặc biệt. Theo quy định tại khoản 4 Điều 162 Luật các TCTD, NHNN báo cáo Chính phủ quyết định việc yêu cầu tổ chức BHTG chi trả trong trường hợp TCTD được kiểm soát đặc biệt bị mất hoặc có nguy cơ mất khả năng chi trả. Tổ chức BHTG được NHNN cho vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm trong trường hợp số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để chi trả; tổ chức BHTG xây dựng phương án tăng phí BHTG để bù đắp phần vay đặc biệt.
Ngoài ra, dự thảo Luật bổ sung quy định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng, Chính phủ được quyết định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng và các biện pháp cần thiết, bao gồm cả các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, về tham gia xử lý TCTD được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt; tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của TCTD, Thường trực cơ quan thẩm tra đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu có quy định cụ thể về quy mô cho vay đặc biệt tối đa của tổ chức BHTG trên tổng Quỹ dự phòng nghiệp vụ; xây dựng bộ tiêu chí minh bạch để phê duyệt các khoản cho vay đặc biệt; tăng cường cơ chế giám sát việc sử dụng khoản vay đặc biệt từ tổ chức BHTG.
Cùng đó, cần làm rõ trường hợp nào TCTD vay đặc biệt từ NHNN, trường hợp nào vay đặc biệt từ tổ chức BHTG, bảo đảm phù hợp với năng lực tài chính của tổ chức BHTG; có hướng dẫn cụ thể về điều kiện, lãi suất và tài sản bảo đảm của khoản cho vay đặc biệt của tổ chức BHTG đối với các TCTD.
Ngoài ra, ông Mãi đề nghị làm rõ cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn cho quy định về chi trả trong trường hợp đặc biệt và tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của TCTD, bảo đảm phù hợp với nguồn lực của tổ chức BHTG, tránh trùng lặp với quy định của Luật Các TCTD.
Thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng cần cân nhắc bỏ quy định “Chính phủ quyết định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống TCTD, các biện pháp cần thiết, bao gồm cả các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất” do trùng lặp với quy định tại khoản 4 Điều 162 Luật Các TCTD về cả thẩm quyền và phương án giải quyết.
Báo cáo giải trình thêm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nói, theo quy định hiện hành thì khi có sự cố xảy ra, như một ngân hàng bị rút tiền hàng loạt cần nhiều giải pháp để ổn định được hệ thống. Chẳng hạn ngân hàng trung ương phải cho vay đặc biệt với một khối lượng lớn.
“Bảo hiểm tiền gửi mặc dù lúc đó có gần 100.000 tỷ đồng nhưng mà không sử dụng được. Bởi vì quy định cũ là khoản phí này ở trong quỹ thu được thì chỉ được chi trả khi mà tổ chức tín dụng phá sản. Mà trên thực tế thì phá sản cũng là một câu chuyện khó”, Thống đốc cho hay.
Từ đó, lần sửa đổi này, theo bà Hồng, cần đưa tổ chức bảo hiểm tiền gửi tham gia vào quá trình tái cơ cấu ngân hàng.
Thống đốc nhấn mạnh, quan trọng nhất là cho phép bảo hiểm tiền gửi sẽ được chi trả cho người gửi tiền sớm hơn, chứ không phải chờ đến khi tổ chức tín dụng tuyên bố phá sản thì mới sử dụng được. Cơ quan bảo hiểm tiền gửi chi trả tiền gửi sớm hơn để đảm bảo an toàn hệ thống, nếu sử dụng hết quỹ nhưng cũng không đủ tiền để chi trả cho người gửi tiền thì có thể vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước.
Bà Hồng giải thích, trong trường hợp cần thiết thì Ngân hàng Nhà nước vẫn cho vay, tùy theo bối cảnh, tình hình thực tiễn mà xác định xem là nên cho vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước hay là bảo hiểm tiền gửi chi. Và trong trường hợp sử dụng hết quỹ dự phòng nghiệp vụ đó bảo hiểm tiền gửi có thể vay của Ngân hàng Nhà nước. Sau đó thì bảo hiểm tiền gửi sẽ được thu phí để hoàn trả lại cho các khoản cho vay đặc biệt, đó là điểm quan trọng nhất.
Về ý kiến thẩm tra cần quy định rất rõ ràng các trường hợp Ngân hàng Nhà nước hay bảo hiểm tiền gửi cho vay đặc biệt, Thống đốc cho rằng “tùy theo điều kiện tình hình thực tiễn vì việc ổn định hệ thống cũng phải gắn với sự ổn định kinh tế vĩ mô”.
Theo đề xuất của Chính phủ, dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 tới.
Nguyễn Lê