'Bảo tàng ông Bảng' - nơi lưu giữ và bồi đắp tinh thần cách mạng

6 giờ trướcBài gốc

Nơi tưởng nhớ và tri ân đồng đội

CCB Lâm Văn Bảng (82 tuổi) từng 7 lần lên bàn phẫu thuật vết thương và chỉ còn một quả thận. Sau những năm tháng cầm súng chiến đấu với kẻ thù, trở về đời thường, ông Bảng quyết định thành lập “Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày” nhằm tưởng nhớ và tri ân đồng đội đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Tháng 4-1965, người thanh niên Lâm Văn Bảng lên đường nhập ngũ. Trong trận chiến diễn ra ngày 8-5-1968, ông bị thương rất nặng rồi bị địch bắt về giam giữ tại một nhà lao ở Biên Hòa, tháng 5-1970, địch đưa ông ra “địa ngục trần gian” - nhà tù Phú Quốc. Tháng 2-1973, bên dòng sông Thạch Hãn (Quảng Trị), ông được trả tự do, trong một cuộc trao đổi tù binh giữa ta và phía Mỹ.

CCB Lâm Văn Bảng xúc động kể với chúng tôi: “Ở trong nhà lao của kẻ thù, tôi và đồng đội bị địch tra tấn cực kỳ dã man, tàn bạo, với 56 hình thức. Từ đục răng, móc mắt, trói chân tay quăng vào chảo nước sôi, đục xương bánh chè, dùng kìm rút móng tay móng chân... cho đến lộn vỉ sắt, đóng đinh vào đầu, chôn sống... Tuy nhiên chúng tôi không nhụt chí, cắn răng chịu đựng, vẫn hoạt động chính trị và không ngừng đấu tranh với địch, để bảo vệ khí tiết cách mạng, tìm mọi cách vượt ngục, trở về với Đảng với nhân dân”.

Nghĩ về đồng đội nằm lại trên chiến trường, tâm trạng ông lúc nào cũng day dứt. Và rồi năm 1985, ông Bảng bắt đầu hành trình đi sưu tầm hiện vật, kỷ vật. Ông bảo: “Đồng đội thôi thúc tôi đi, suốt những năm tháng ở nhà tù Phú Quốc, các bạn tôi đến cái chết cũng nhận về phần mình, tôi sống sót trở về càng phải có trách nhiệm với họ, hơn nữa, nếu để các hiện vật, kỷ vật mất đi là có lỗi với đồng đội”.

Cựu chiến binh Lâm Văn Bảng giới thiệu các hiện vật, kỷ vật tại Bảo tàng với khách tham quan.

Kể về quá trình thành lập bảo tàng, ông Bảng cho biết: "Lúc đầu, đây là việc khó khăn, phức tạp, bởi nhiều người cho rằng tôi đang làm những việc thuộc về “mê tín dị đoan”. Ngay cả vợ tôi lúc đầu phản đối kịch liệt, khi nghe người ta đồn thổi việc tôi đưa ma về thờ; nhất là khi biết tôi giấu vợ, bán đi một ngôi nhà và mảnh đất lấy tiền xây dựng Bảo tàng. Căng thẳng lên đỉnh điểm vợ tôi đòi ly hôn... Lúc bình tâm lại, tôi nắm lấy tay vợ nghẹn ngào nói: Đó không phải ma mà là linh hồn anh em đồng chí, đồng đội, họ hy sinh để anh và nhiều đồng chí khác có ngày hôm nay. Lâu dần, vợ tôi cũng hiểu ra, từ đó lặng lẽ chăm sóc gia đình để tôi toàn tâm, toàn ý với công việc xây dựng Bảo tàng".

Không quản đường sá xa xôi, người lính già và các cộng sự đặt chân tới khắp mọi miền đất nước, nghe ở đâu có thông tin về kỷ vật của đồng chí, đồng đội đang lưu giữ được là ông lại lên đường. Hành trình đó lấy đi của ông rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Nhưng với tinh thần của người lính và thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ “Còn sức thì còn phục vụ cách mạng”, ông Bảng đã vượt hàng vạn ki-lô-mét đi tìm và thu gom được hàng nghìn hiện vật, kỷ vật. Một trong những trở ngại lớn nhất với ông là những hôm trái gió trở trời, 15 vết thương “đua nhau” hoành hành, toàn thân đau nhức, nhưng ông không bỏ cuộc.

Những kỷ vật đặc biệt

Ngày 16-11-2006, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tây (cũ) ra quyết định thành lập “Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày”, do ông Lâm Văn Bảng làm Giám đốc. Từ khi thành lập đến nay, hằng ngày, luôn có các tình nguyện viên là những CCB, thân nhân các liệt sĩ trên địa bàn, tự nguyện đến giúp việc tại Bảo tàng.

Trong khuôn viên Bảo tàng, ông Lâm Văn Bảng dành vị trí trang trọng nhất để làm nơi thờ Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Nguyễn Chí Thanh. Không gian còn lại thờ các Anh hùng liệt sĩ chiến đấu hy sinh ngoài chiến trường và các nghĩa sĩ yêu nước. Ngoài ra, Bảo tàng có hội trường rộng với đầy đủ các trang thiết bị. Nhiều năm qua, đây là nơi tổ chức trang trọng các buổi lễ kết nạp đảng viên, đoàn viên, hội viên CCB của địa phương; nơi diễn ra các buổi kể chuyện truyền thống, hội diễn văn nghệ, gặp mặt của các đoàn về tham quan và làm lễ tri ân các Anh hùng liệt sĩ dịp 27-7.

Trong số các kỷ vật thiêng liêng có lá cờ Đảng được nhuộm bằng máu của các chiến sĩ cách mạng, do ông Nguyễn Thế Nghĩa - một cựu tù Phú Quốc ở tỉnh Bắc Ninh, hiến tặng. Giờ đây, màu máu đã khô, quyện với màu thời gian tạo thành màu đỏ sẫm, một dấu tích lịch sử, kiên cường, bất khuất của những người lính Cụ Hồ trong lao tù năm xưa.

Chúng tôi thật sự xúc động và khó tưởng tượng nổi, trong chốn lao tù kìm kẹp, khổ ải, vậy mà các chiến sĩ ta vẫn làm ra và bí mật gìn giữ lá cờ Đảng thiêng liêng. Lá cờ chỉ nhỏ bằng bao thuốc lá, đã được những người tù truyền tay nhau giữ suốt nhiều năm trong ngục tù. Cuối cùng được chiến sĩ Nguyễn Mạnh Dư quê ở Hà Nội giữ. Mỗi lần địch lục soát, ông Dư cuốn lá cờ cho vào túi ni lông, dùng sợi chỉ buộc vào răng, rồi nuốt vào bụng. Lúc an toàn lại kéo lá cờ ra vuốt phẳng, treo ngay ngắn trên tường để động viên, nhắc nhở, củng cố quyết tâm đấu tranh cho các chiến sĩ trong tù.

Lá cờ là minh chứng cho lòng trung thành tuyệt đối của những chiến sĩ cách mạng với Đảng với nhân dân. Dưới lá cờ này, họ đã làm lễ kết nạp đảng viên cho nhiều đồng chí đoàn viên và nhắc nhở mọi người hãy “sống và chiến đấu như những người cộng sản”. Gần đây, một du khách nước ngoài đến tham quan, sau khi nghe ông Bảng giới thiệu, người khách đã rất ngưỡng mộ và xin mua lại với giá 40.000 USD, ông Bảng đã từ chối bởi “Lá cờ này là xương máu của đồng đội, là linh hồn của Tổ quốc, là báu vật vô giá của những đảng viên bị tù đày”.

Tại Bảo tàng, cuốn Điều lệ Đảng chép tay của cựu tù Phú Quốc Phùng Văn Bốn ở xã Phú Cát, TP Hà Nội tặng cho Bảo tàng, được trưng bày ở vị trí trang trọng để ai đến tham quan cũng được chiêm ngưỡng, từ đó thêm khâm phục ý chí, niềm tin của các chiến sĩ cách mạng dành cho Đảng quang vinh.

Ông Bảng nhớ lại ngày trao kỷ vật quý giá này cho Bảo tàng, ông Bốn rất xúc động: “Đây là kỷ vật thiêng liêng nhất của đời tôi, tôi đã gìn giữ bao năm qua. Nay, tôi trao tặng lại Bảo tàng để các thế hệ sau hiểu thêm về tấm lòng kiên trung của chúng tôi với Đảng, với Tổ quốc...”. Ở đây, còn lưu giữ cuốn sổ nhỏ bằng hai ngón tay, để các chiến sĩ học tập trong tù đã hoen ố. Bộ cờ tướng 32 quân làm bằng củ cây Sơn Trà, trong tù các đảng viên bày ra đánh cờ, để ngụy trang khi họp chi bộ bí mật. Cả những nghị quyết, quyết định việc cho phép đồng chí nào tình nguyện, xung phong đấu tranh công khai với địch, rạch bụng hy sinh, để bảo vệ khí tiết đảng viên, Bộ đội Cụ Hồ.

Bí thư của chi bộ “đặc biệt”

Trong thời gian ở nhà tù Biên Hòa, ông Bảng được tín nhiệm bầu làm Bí thư Chi bộ T18 (phòng 18). Tháng 5-1970, khi bị đày ra Phú Quốc, được bầu làm Bí thư Chi bộ T6. Nhờ có chi bộ lãnh đạo, các chiến sĩ đã không ngừng đấu tranh với các hình thức tra tấn dã man của địch; phản đối không chào cờ ngụy, không hát quốc ca ngụy, không xem ti vi...

Khi chúng tôi hỏi về hoạt động công tác Đảng trong chốn lao tù, ông Bảng bồi hồi nhớ lại: Trong nhà tù Phú Quốc có 19 chi bộ dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy, Bí thư là đồng chí Tô Diệu (sau này là Đại tá, cán bộ Cục Địch vận, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam - nay đã mất). Hoạt động phải hết sức bí mật, theo phương thức đơn tuyến, nghĩa là trong chi bộ thì chỉ có đồng chí bí thư là biết các đảng viên, các đảng viên không hề biết nhau. Những lúc rảnh rỗi, các đảng viên và anh em ta vẫn học tập văn hóa, truyền bá tư tưởng đấu tranh cách mạng qua những buổi nói chuyện. Hay chuyền tay nhau cuốn sổ ghi Điều lệ Đảng để học và sổ ghi lời thề thứ sáu là “Trong lúc chiến đấu, bị quân địch bắt được, dù bị cực hình tàn khốc thế nào cũng cương quyết một lòng trung thành với sự nghiệp cứu quốc, không bao giờ phản bội, xưng khai”...

Cựu chiến binh Lâm Văn Bảng và tác giả. Ảnh: HỒNG THỦY

Năm 2011, Huyện ủy Phú Xuyên (cũ), TP Hà Nội ra quyết định thành lập Chi bộ Bảo tàng. Giám đốc Lâm Văn Bảng được chỉ định làm Bí thư Chi bộ. Chi bộ chỉ có 4 đảng viên, những người đặt nền móng xây dựng Bảo tàng trước đây, nay vinh dự được sinh hoạt đảng cùng nhau. Tại Đại hội Chi bộ “đặc biệt” nhiệm kỳ 2025-2030, ngày 19-6-2025, Chi bộ đề ra phương châm “Đoàn kết, đổi mới, nghĩa tình, trách nhiệm” để lãnh đạo xây dựng bảo tàng là điểm tham quan, nghiên cứu và học tập, giáo dục truyền thống cách mạng cho nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.

Với phẩm chất của người cộng sản, được “tôi luyện da thịt” trong “địa ngục trần gian”, cùng với chữ tâm, chữ nhẫn và đức tin vào Đảng đã quyện trong máu thịt. Bí thư Lâm Văn Bảng đã biến thành nghị lực mạnh mẽ để vươn lên, làm theo lời Bác Hồ dạy: “Thương binh tàn nhưng không phế”. Đó cũng chính là động lực tinh thần, giúp người Bí thư của Chi bộ “đặc biệt”, không lùi bước trước tuổi tác, thương tật đòn thù tra tấn năm xưa, tiếp tục tỏa sáng, xứng đáng là người “chiến thắng trở về”.

Với những đóng góp nổi bật, năm 2014, CCB Lâm Văn Bảng được UBND TP Hà Nội tặng danh hiệu Công dân Ưu tú Thủ đô; năm 2016, được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba. Năm 2018, ông Bảng là một trong 20 tấm gương điển hình toàn quốc về “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”...

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/cuoc-thi-viet-vung-buoc-duoi-co-dang/bao-tang-ong-bang-noi-luu-giu-va-boi-dap-tinh-than-cach-mang-1011160