Bảo tồn và phát triển các loài trà my

một ngày trướcBài gốc

Đóng góp vào danh mục khoa học thế giới 3 loài trà my

Trà hòa lần đầu tiên được ghi nhận vào tháng 10-2019, ở độ cao 467m so với mực nước biển, dưới tán rừng thường xanh giàu thuộc Tiểu khu 14 VQG Bù Gia Mập. Từ đó, nhóm nghiên cứu thực hiện theo dõi sinh trưởng, phát triển của cây và thu mẫu cành, lá, hoa, quả để giải phẫu và phân tích mô tả đặc điểm của loài. Đến tháng 5-2023, mới hoàn thành mô tả đặc điểm sinh học của loài. Sau đó, so sánh với mẫu chuẩn của các loài trà my tương tự, thì thấy có khác biệt rõ rệt và chắc chắn đây là một loài mới cho khoa học.

Sau 3 tháng ra rễ, cây trà my được đưa vào bầu và ra khỏi nhà ươm để thích nghi với điều kiện thực tế

Trà hòa bước đầu được các nhà khoa học tiến hành phân tích sơ bộ thành phần hóa học của lá cây và đã phát hiện nhiều hợp chất quan trọng như: saponin, polyphenol, polysaccharide, flavonoids... Đây đều là những hợp chất quan trọng trong y học. Trong đó, một số hợp chất có hoạt tính kháng tế bào ung thư rất mạnh. Ngoài ra, còn phát hiện có một số hợp chất quan trọng trong điều trị bệnh mất trí nhớ (Alzheimer)… Từ kết quả khảo sát sơ bộ của các nhà khoa học cho thấy, trà hòa không chỉ có những chất quan trọng trong các loài trà my mà còn chứa nhiều hợp chất quan trọng khác cho y học, đây là tiềm năng rất lớn cho các hoạt động nghiên cứu khoa học ứng dụng tiếp theo.

Đến nay, VQG Bù Gia Mập đã phát hiện, công bố 3 loài hoa trà my mới, gồm: trà hoa vàng, trà hoa đỏ và trà hòa. Các loài này phân bố trong vùng lõi của VQG Bù Gia Mập với số lượng ít nhưng có giá trị lớn về mặt dược liệu, nghiên cứu khoa học.

Việc phát hiện và công bố 3 loài trà my, gồm trà hoa vàng, trà hoa đỏ và trà hòa tại VQG Bù Gia Mập có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với công tác bảo tồn đa dạng sinh học, bảo tồn nguồn gen thực vật rừng quý hiếm và các hoạt động nghiên cứu khoa học ứng dụng trong phát triển sinh vật rừng tại VQG. Các loài trà my này chỉ duy nhất được phát hiện tại VQG Bù Gia Mập. Điều này cho thấy, VQG Bù Gia Mập có tính đa dạng sinh học cao và tính đặc thù riêng biệt mà không nơi nào có được.

Hiện nay, công tác bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu khoa học ứng dụng sinh vật rừng, phát triển và bảo tồn nguồn gen sinh vật rừng quý hiếm tại VQG được quan tâm phát triển. Năm 2023, UBND tỉnh phê duyệt đề tài nghiên cứu bảo tồn nguồn gen các loài trà my tại VQG Bù Gia Mập. Đây là cơ hội để VQG nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, cũng như nâng cao hiệu quả bảo tồn và phát triển nguồn gen sinh vật quý hiếm trong khu vực. Ông Kiều Đình Tháp, Trưởng phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế, VQG Bù Gia Mập cho biết: Các loài trà my đều có công dụng rất tốt, được các nhà khoa học chứng minh và người dân sử dụng trong cuộc sống. Đặc biệt, loài trà hoa vàng được các nhà khoa học nghiên cứu và công nhận có các dược chất chống ung thư lên đến hơn 30%. Đó là nghiên cứu rất quan trọng để chúng ta phát triển, nhân rộng các loài trà my trong VQG Bù Gia Mập thời gian tới. Các nhà khoa học đã đánh giá 3 loài trà my này mang giá trị dược liệu cao, có thể dùng làm nước uống giải khát, làm dầu ăn từ hạt và làm thuốc trị bệnh. Ngoài ra còn có một số thành phần quan trọng khác được sử dụng trong công nghiệp dược phẩm và y học... Hiện nay, việc bảo tồn, phát triển các loài trà my này tại VQG đang có những kết quả rất tích cực.

Đưa trà my trở thành sản phẩm thông dụng

Sau hơn 10 năm nghiên cứu về bảo tồn nguồn gen quý hiếm này với nhiều phương pháp khác nhau, đến nay VQG Bù Gia Mập đã tìm được phương pháp nhân giống thành công và hiệu quả đối với các loài hoa trà my. Đây là tiềm năng rất lớn cho các hoạt động nghiên cứu khoa học ứng dụng trong thời gian tới.

Anh Phạm Văn Thi, nhân viên Phòng Khoa học - Kỹ thuật, Vườn quốc gia Bù Gia Mập kiểm tra hom giống trà my trong nhà ươm

Anh Phạm Văn Thi, nhân viên Phòng Khoa học - Kỹ thuật, VQG Bù Gia Mập cho hay: Trước đây, đơn vị đã thử nhiều phương pháp nhân giống và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Qua những lần trồng thử nghiệm, các giống được tạo bằng phương pháp giâm hom mang lại hiệu quả tốt nhất. Cây giống khi mang ra thực địa có sức sống tốt, chịu được thời tiết và khả năng sống đạt tỷ lệ rất cao.

Từ các loài hoa trà my được phát hiện trong vùng lõi với diện tích khiêm tốn, đến nay VQG Bù Gia Mập đã trồng thí điểm thành công tại vườn. “Để bảo tồn các loài trà my, VQG Bù Gia Mập phát triển và đã tìm ra phương pháp nhân giống bằng giâm hom và sản xuất đại trà. Từ đó sẽ không còn phụ thuộc vào nguồn trà my mọc tự nhiên trong rừng. Khi phát triển thương mại đưa các loài trà my này trở thành thực phẩm, dược phẩm thông dụng trong đời sống hằng ngày, trong nghiên cứu khoa học thì sẽ sử dụng những cây giống ươm này. Vì vậy, hiện nay muốn bảo tồn thì phải phát triển và phát triển càng mạnh thì hiệu quả bảo tồn các loài trà my càng cao” - anh Thi cho biết thêm.

Các loài hoa trà my tại Vườn quốc gia Bù Gia Mập

Việc phát hiện và công bố các loài trà my có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác bảo tồn đa dạng sinh học, bảo tồn nguồn gen thực vật rừng quý hiếm. Đồng thời, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu khoa học ứng dụng phát triển sinh vật rừng tại VQG Bù Gia Mập trong thời gian tới.

Ngọc Bích

Nguồn Bình Phước : https://baobinhphuoc.com.vn/news/9/173912/bao-ton-va-phat-trien-cac-loai-tra-my