Bảo vệ rừng gặp khó vì chậm giải ngân

một giờ trướcBài gốc

Khó khăn chồng chất

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Nam Tây Nguyên được giao quản lý hơn 27.000 ha rừng, đất rừng tại xã biên giới Quảng Trực. Đầu năm 2025, doanh nghiệp hợp đồng với Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN - MT) về việc cung cấp dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách. Diện tích được hợp đồng bảo vệ là 22.000 ha rừng tự nhiên (600.000 đồng/ha/năm) và công ty sẽ được thanh toán theo quý. Tuy nhiên, đến đầu tháng 11/2025, đơn vị mới chỉ được giải ngân phần kinh phí của quý I/2025.

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa tổ chức tuần tra tại những lâm phần có nguy cơ bị tái lấn chiếm

Để trả lương và thực hiện các nhiệm vụ cấp bách như trả tiền công cho nhóm cộng đồng nhận khoán bảo vệ rừng, chăm sóc rừng trồng hay phòng cháy, chữa cháy rừng, lãnh đạo công ty buộc phải… dùng bảng lương cá nhân cầm cố ngân hàng để vay tiền cho đơn vị. Có thời điểm, doanh nghiệp nợ ngân hàng lên tới 1,4 tỷ đồng và không thể vay mượn thêm.

Tình trạng tương tự diễn ra tại Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển Đại Thành. Đơn vị này quản lý hơn 18.200 ha rừng tại xã biên giới Thuận An. Trong tổng diện tích này, hơn 17.250 ha đủ điều kiện nhận kinh phí theo Nghị định 58. Nguồn thu này chiếm hơn 76% doanh thu năm 2025 của công ty.

Sau khi nhận tạm ứng 45% giá trị hợp đồng (khoảng 3,9 tỷ đồng), đến tháng 6/2025, số tiền này đã cạn. Trong khi đó, các khoản thanh quyết toán quý I - III/2025 vẫn chưa được chuyển. Từ tháng 7/2025, doanh nghiệp hoàn toàn không còn nguồn để duy trì hoạt động và đã phải vay thấu chi ngân hàng để trả lương.

Câu chuyện này lặp lại ở nhiều đơn vị khác. Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa (quản lý hơn 10.000 ha đất và rừng ở xã Đức An và Đắk Song) đã có thời điểm nợ lương 29 lao động suốt 3 tháng, đồng thời chưa đóng bảo hiểm xã hội vì thiếu kinh phí. Dù diện tích rừng được hỗ trợ chỉ hơn 3.800 ha nhưng kinh phí này vẫn chiếm gần 50% doanh thu của công ty. Doanh nghiệp liên tục gửi tờ trình, đề nghị sớm được thanh toán nhưng hồ sơ phải sửa đổi, bổ sung nhiều lần vì yêu cầu thủ tục thay đổi.

Công ty TNHH Lâm nghiệp Đắk Wil (đơn vị có diện tích rừng được giao lớn, với gần 28.900 ha) cũng chịu tác động nặng nề. Hơn 28.500 ha rừng tự nhiên đủ điều kiện nhận hỗ trợ nhưng kinh phí bị chậm giải ngân. Tổng nguồn kinh phí dự kiến gần 14,3 tỷ đồng, chiếm 77% doanh thu năm. Khi chưa nhận được khoản tiền này, công ty buộc phải dừng hoặc trì hoãn hàng loạt nhiệm vụ lâm sinh: xây dựng phương án phòng cháy, chữa cháy rừng mùa khô 2025 - 2026, mở đường băng cản lửa, sửa chữa đường tuần tra, mua sắm thiết bị…

Cần tháo gỡ những nút thắt

Tháng 10/2025, Sở NN - MT Lâm Đồng ban hành văn bản hướng dẫn điều chỉnh phụ lục hợp đồng và thanh quyết toán kinh phí theo Nghị định 58. Tuy nhiên, do đây là năm đầu tiên triển khai đặt hàng dịch vụ sự nghiệp công trong lĩnh vực bảo vệ rừng, lại trùng thời điểm tinh gọn bộ máy, nhiều đơn vị gặp khó do phải hoàn thiện hồ sơ theo yêu cầu mới.

Theo Sở NN - MT, hồ sơ của nhiều công ty “không đầy đủ, chưa đúng nội dung”, phải bổ sung nhiều lần. Trong khi đó, các doanh nghiệp phản ánh việc hướng dẫn chưa rõ ràng, quy trình thay đổi liên tục khiến họ lúng túng và mất nhiều thời gian, công sức.

Không ít lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng nếu quy trình tạm ứng và thanh toán đơn giản hơn (ví dụ thực hiện theo năm thay vì theo quý) thì công tác bảo vệ rừng sẽ bớt bị gián đoạn. Trong bối cảnh kinh phí đặt hàng chiếm phần lớn nguồn thu, bất kỳ sự chậm trễ nào cũng ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người lao động và năng lực bảo vệ rừng tại hiện trường.

Đến cuối tháng 11/2025, tình hình bắt đầu có chuyển biến tích cực. Lãnh đạo nhiều công ty xác nhận đã nhận được kinh phí bảo vệ rừng đến hết quý III/2025, sau khi Sở NN - MT hoàn tất hồ sơ và Kho bạc Nhà nước phê duyệt thanh toán. Một số doanh nghiệp đã nhận được kinh phí vào ngày 24 - 25/11. Một số đơn vị khác đã hoàn thiện hồ sơ và đang chờ thanh toán.

Việc nguồn kinh phí quan trọng này được giải ngân giúp các doanh nghiệp tạm thời vượt qua giai đoạn căng thẳng nhất. Lãnh đạo các doanh nghiệp đã thở phào nhẹ nhõm khi có tiền trả lương, đóng bảo hiểm xã hội, triển khai lại các nhiệm vụ lâm sinh bị đình trệ nhiều tháng. Đây là tín hiệu đáng mừng khi mùa khô 2025 - 2026 đang đến gần và nguy cơ cháy rừng cao nhất trong năm.

Lãnh đạo một số doanh nghiệp chia sẻ, vấn đề chưa dừng lại ở việc giải ngân. Bởi nguồn kinh phí đặt hàng quản lý, bảo vệ rừng theo Nghị định số 58/2024/NĐ-CP của Chính phủ là nguồn thu chủ lực, chiếm từ 50 - 80% tổng doanh thu hàng năm của các đơn vị. Điều doanh nghiệp mong muốn là cải cách thủ tục hành chính liên quan đến tạm ứng, thanh quyết toán; hướng dẫn rõ ràng, nhất quán; đồng thời nghiên cứu cơ chế thanh toán theo năm để tạo sự chủ động cho đơn vị thực thi.

Nghị định 58/2024/NĐ-CP được đánh giá là chính sách quan trọng, góp phần hỗ trợ các công ty lâm nghiệp cải thiện năng lực bảo vệ và phát triển rừng. Tuy nhiên, sự chậm trễ trong thực thi khiến lợi ích của chính sách bị hạn chế, thậm chí gây tác dụng ngược khi doanh nghiệp phải vay nợ, nợ lương hoặc tạm ngừng các hoạt động cấp thiết.

Công tác bảo vệ rừng không thể “chậm theo hồ sơ”. Việc tuần tra, phòng cháy, chữa cháy, kiểm soát xâm hại rừng đòi hỏi sự liên tục, chủ động và nguồn lực ổn định. Vì vậy, các cơ quan chức năng và hệ thống kho bạc cần phối hợp chặt chẽ, xử lý hồ sơ nhanh gọn, giảm yêu cầu bổ sung nhiều lần để không làm gián đoạn nhiệm vụ ở hiện trường. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ trong quản lý hồ sơ, chuẩn hóa quy trình ngay từ đầu, phân công đầu mối rõ ràng giữa các phòng, ban là giải pháp giúp giảm thời gian xử lý và hạn chế sai sót.

Lê Phước .

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/bao-ve-rung-gap-kho-vi-cham-giai-ngan-406352.html