Đây là loại tội phạm lợi dụng công nghệ cao, tin nhắn, email hoặc các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, buộc họ tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn.
Thời gian qua, một số vụ việc ở Hà Nội, TPHCM và một số địa phương cho thấy, nạn nhân của loại tội phạm này thường là học sinh, sinh viên. Theo ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi, hậu quả của loại tội phạm mới này không chỉ thiệt hại về tài chính mà còn gây hoang mang, mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự xã hội.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú theo dõi các đại biểu thảo luận tại hội trường. Ảnh: QUANG PHÚC
ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi nhận định, nguyên nhân của tình trạng này là do công nghệ ngày càng tinh vi và trí tuệ nhân tạo đã giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục. Các nền tảng xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam, chưa có quy định chặt chẽ về kiểm duyệt, gỡ nội dung vi phạm.
Cùng với đó là nhận thức cộng đồng còn hạn chế, nhiều phụ huynh học sinh chưa đủ kỹ năng nhận diện rủi ro, dễ bị điều khiển qua các chiêu trò của tội phạm.
Trước thực trạng báo động của loại tội phạm này, ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành vào cuộc quyết liệt để có giải pháp phòng ngừa, cũng như kịp thời điều tra, xử lý các hành vi vi phạm.
ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi nhấn mạnh tới giải pháp tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục trong trường học để nhận diện được các thủ đoạn bắt cóc online; có những đoạn video ngắn để cho người dân, học sinh, sinh viên và phụ huynh nhận biết được đâu là thủ đoạn, phương thức của loại tội phạm này.
ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi bày tỏ lo ngại trước hiện tượng bắt cóc online đang trở nên "phổ biến" hiện nay. Ảnh: QUANG PHÚC
ĐB tỉnh Vĩnh Long cũng đề nghị xây dựng khung pháp lý chặt chẽ nhằm quy định rõ hình phạt cho các hành vi bắt cóc online. Đặc biệt, nữ ĐB đề nghị yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới ký cam kết, báo cáo, gỡ bỏ nội dung vi phạm và công khai số liệu xử lý.
“Vừa qua, tại Lễ mở ký Công ước Hà Nội, đã có 72 quốc gia ký cam kết chống tội phạm mạng. Việc này giúp cho các quốc gia có cơ chế hợp tác trong phòng, chống tội phạm trên không gian mạng và bảo vệ chủ quyền quốc gia, quyền con người và an ninh mạng. Vấn đề còn lại, là thực thi ra sao cho hiệu quả”, ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi đề nghị và nhấn mạnh thêm, cần nâng cao năng lực điều tra, truy bắt loại tội phạm này.
“Bắt cóc online là thách thức mới của thời đại số đòi hỏi chúng ta phải hành động đồng bộ từ giáo dục cộng đồng, hoàn thiện pháp luật, tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực thực thi. Chỉ khi mọi lực lượng từ Nhà nước, xã hội và mỗi công dân cùng chung tay, chúng ta mới có thể ngăn chặn đẩy lùi hiện tượng này”, ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi nêu quan điểm và đề nghị Chính phủ cần bổ sung nhiệm vụ thời gian tới để tập trung giải quyết.
Ở khía cạnh khác, ĐB Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật với sự ra đời của rất nhiều công nghệ mới thì nhu cầu phát hiện, lý giải và đề xuất giải pháp cho những vấn đề xã hội, pháp lý, đạo đức, giá trị con người, mà công nghệ mới đặt ra là rất cấp thiết.
ĐB Hoàng Minh Hiếu phát biểu thảo luận. Ảnh: QUANG PHÚC
ĐB Hoàng Minh Hiếu cho rằng, sự ra đời của trí tuệ nhân tạo là kết quả của quá trình nghiên cứu lâu dài trong lĩnh vực khoa học máy tính, nhưng đi kèm với nó là hàng loạt vấn đề xã hội đặt ra như: sản phẩm trí tuệ nhân tạo tạo ra thuộc về ai; việc cho phép hệ thống trí tuệ nhân tạo đưa ra quyết định sinh tử mà không có sự can thiệp của con người sẽ gây ra những vấn đề về đạo đức như thế nào; trách nhiệm pháp lý khi để xảy ra rủi ro trong quá trình sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo sẽ thuộc về ai, người sử dụng trí tuệ nhân tạo hay người đã tạo ra thuật toán cho hệ thống trí tuệ nhân tạo… ĐB cho rằng, việc giải quyết những vấn đề này chính là nhiệm vụ của khoa học xã hội.
ĐỖ TRUNG