Bí ẩn Đảo Phục Sinh được giải — tượng đầu khổng lồ 'đi bộ' như thế nào?

5 giờ trướcBài gốc

Nặng từ 12-80 tấn, các moai từng là bí ẩn khảo cổ suốt nhiều thế kỷ. Sử dụng mô phỏng 3D và thí nghiệm thực địa, nhóm nghiên cứu xác nhận các tượng được di chuyển bằng cách lắc qua lại, giúp chúng “bước” tới vị trí cuối cùng.

Sau khi nghiên cứu gần 1.000 moai, các nhà nhân chủng học phát hiện người Rapa Nui dùng dây thừng để làm tượng nghiêng sang hai bên theo kiểu zig–zag. Cách này cho phép nhóm nhỏ di chuyển tượng nặng với ít nỗ lực.

Giáo sư Carl Lipo, Đại học Binghamton, nói: “Khi tượng bắt đầu chuyển động thì rất dễ. Người ta chỉ cần kéo bằng một tay, tiết kiệm năng lượng và di chuyển nhanh — khó nhất là khiến nó lắc lúc đầu.”

Trước đây, nhiều người cho rằng các moai được đặt nằm rồi kéo lê — cách làm đòi hỏi rất nhiều nhân lực và hầu như không khả thi với tượng lớn. Tuy nhiên, bằng chứng mới cho thấy chúng được “lắc và bước đi” một cách tinh vi hơn.

Giáo sư Lipo và Giáo sư Terry Hunt, Đại học Arizona, đã chế tạo mô hình 3D chi tiết của một đầu moai để xác định đặc điểm giúp nó di chuyển. Họ phát hiện moai được thiết kế phù hợp để đi bộ, đế hình chữ D và nghiêng về phía trước.

Nhóm sau đó tạo một bản sao nặng 4,35 tấn, có cùng trọng tâm và đế như thật. Chỉ với 18 người, họ di chuyển được tượng 100 mét trong 40 phút — nhanh hơn đáng kể so với phương pháp kéo lê.

Giáo sư Lipo khẳng định: “Vật lý học có lý. Những gì chúng tôi thấy trong thí nghiệm thật sự hoạt động. Khi tượng lớn hơn, cách này càng hiệu quả hơn — đó là phương pháp duy nhất để di chuyển chúng.”

Các truyền thuyết địa phương cũng mô tả tượng “đi bộ” từ mỏ đá đến nơi dựng.

Nghiên cứu còn cho thấy mạng lưới “đường moai” trên đảo được tạo ra để phục vụ việc di chuyển tượng, mỗi con đường rộng khoảng 4,5 mét và lõm xuống ở giữa giúp ổn định tượng khi lắc.