Bí ẩn rung chấn liên tiếp 9 ngày của Trái Đất

2 ngày trướcBài gốc

Trái Đất đã chịu rung chấn liên tục trong 9 ngày vào 2 năm trước. Ảnh: Live Science.

Trong 9 ngày liên tiếp vào tháng 9/2023, thế giới bị rung động bởi những làn sóng địa chấn bí ẩn xuất hiện đều đặn mỗi 90 giây. Hiện tượng tiếp tục xảy ra một tháng sau, nhưng ngắn và kém dữ dội hơn được đặt tên là “Vật thể địa chấn không xác định”.

Giờ đây, theo một nghiên cứu công bố ngày 3/6 trên tạp chí Nature Communications, các nhà khoa học đã xác nhận rằng sự kiện rung chuyển địa cầu này thực chất là hậu quả của hai trận siêu sóng thần xảy ra tại Dickson Fjord, một vịnh hẹp ở Đông Greenland. Nguyên nhân chính là bởi những tác động của biến đổi khí hậu do con người gây ra.

Một tảng băng lớn phía sau vịnh tan chảy, dẫn đến các vụ lở đất trong vịnh hẹp. Hình ảnh từ mặt đất và vệ tinh đã lần theo dấu vết, cho thấy vụ lở đất này đã tạo ra các đợt sóng lớn, được gọi là seiche (sóng dừng).

Những con sóng khổng lồ, trong đó có một đợt cao tới 200 mét, tràn vào vịnh Dickson. Với cấu trúc hẹp, một khúc ngoặt gắt gần cửa vịnh, nơi đây hoạt động như một chảo tròn giữ nước ở giữa. Nước bị mắc kẹt liên tục dao động, va đập vào thành vịnh mạnh đến nỗi tín hiệu địa chấn có thể được ghi nhận trên toàn thế giới.

Một tàu quân sự Đan Mạch khảo sát vịnh trong sự kiện trên đã không phát hiện ra nguyên nhân sâu xa này. Trùng hợp thay, tín hiệu địa chấn kỳ lạ này xảy ra cùng lúc với các vụ lở đất quy mô lớn xảy ra trong vịnh, dẫn đến nghiên cứu đưa ra mối liên hệ giữa chúng.

Thomas Monahan, Nghiên cứu sinh chương trình Schmidt AI in Science tại Đại học Oxford, cũng là người dẫn đầu dự án, lúc đó đang làm việc với dữ liệu từ vệ tinh SWOT. Đây là một vệ tinh được phóng vào tháng 12/2022, qua sự hợp tác giữa NASA và CNES, cơ quan vũ trụ của Pháp.

SWOT sử dụng một thiết bị có tên là KaRIn để lập bản đồ 90% lượng nước trên bề mặt đại dương, và là chìa khóa cho nghiên cứu của Monahan. Công cụ cung cấp các phép đo hai chiều có độ phân giải cao về độ cao mặt nước biển, cho phép kiểm chứng nguyên nhân có phải do các đợt sóng dừng hay không.

Dữ liệu đo độ cao mặt nước biển từ vệ tinh SWOT của vịnh Dickson. Ảnh: Thomas Monahan.

Nhóm nghiên cứu đã cẩn trọng loại trừ các hiện tượng hải dương học khác có thể xảy ra và tập trung phân tích kích thước cũng như tác động của đợt sóng. Kết quả cho thấy đợt sóng ban đầu vào tháng 9 cao khoảng 7,9 m, tạo ra một lực khổng lồ lên đến khoảng 500 GN (Giga Newton) tác động vào vách vịnh. Từ đó, những đợt sóng dư chấn lan rộng khắp toàn cầu.

Hiện tượng trên xuất phát từ một dòng sông băng chưa đặt tên gần đó đang trong giai đoạn thu hẹp. Các tảng băng và sông băng ở Greenland đang tan chảy ngày càng nhanh do biến đổi khí hậu, dẫn đến tình trạng mực nước biển dâng toàn cầu.

“Biến đổi khí hậu dẫn đến những hiện tượng cực đỉnh lần đầu tiên xảy ra”, Monahan cho biết. Khi những sự kiện này trở nên phổ biến hơn, đặc biệt ở các khu vực địa hình dốc, phủ đầy băng, nguy cơ xảy ra các vụ lở đất gây sóng thần có khả năng sẽ gia tăng.

Vì vậy, ông và các đồng nghiệp hy vọng sẽ tiếp tục phát triển vệ tinh SWOT như một “đôi mắt trên bầu trời” để phát hiện những hiện tượng khó nắm bắt. Đồng tác giả Thomas Adcock, giáo sư khoa học kỹ thuật tại Đại học Oxford, cho biết nghiên cứu này là một ví dụ về cách thế hệ dữ liệu vệ tinh tiếp theo có thể giải mã những hiện tượng từng là bí ẩn trong quá khứ.

“Chúng ta sẽ có thể hiểu rõ hơn về các hiện tượng cực đoan trên đại dương như sóng thần, sóng dâng do bão và sóng dị thường. Tuy nhiên, để khai thác tối đa dữ liệu này, chúng ta cần đổi mới và kết hợp cả học máy cùng kiến thức về vật lý đại dương để giải thích các kết quả mới”, ông nói thêm.

Nhật Tường

Nguồn Znews : https://znews.vn/bi-an-rung-chan-lien-tiep-9-ngay-cua-trai-dat-post1558127.html