Biên chế cho HĐND cấp xã Bài 1: Ai quản lý công chức hỗ trợ HĐND cấp xã?

6 giờ trướcBài gốc

Đại biểu HĐND, Văn phòng HĐND và UBND, công chức hỗ trợ các ban HĐND xã Nghi Xuân, Hà Tĩnh tham gia tập huấn trực tuyến về công nghệ số

Theo đó, ngoài Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách, ở các Ban của HĐND, bố trí Phó Trưởng ban chuyên trách, 2 Ban của HĐND cấp xã còn có thêm 2 công chức hỗ trợ. Quy định thêm 2 công chức hỗ trợ cho 2 ban của HĐND là điểm mới so với trước đây, tăng cường cho HĐND. Tuy nhiên, khi vận hành, nhiều địa phương lúng túng: công chức này “thuộc” ai quản lý, ai có thẩm quyền đánh giá, xếp loại?

Liệu có bảo đảm tính độc lập, khách quan?

Việc bố trí thêm công chức hỗ trợ Ban của HĐND cấp xã được đánh giá là bước tiến quan trọng. Công văn số 09 vì thế tạo ra nhiều kỳ vọng về HĐND cơ sở hoạt động thực chất, hiệu quả. Nhưng ngay sau kỳ họp đầu tiên ở một số xã, băn khoăn đã xuất hiện: 2 công chức hỗ trợ này thuộc cơ quan quản lý nào? Sử dụng là HĐND nhưng về quản lý theo quy định thì có phải là UBND không, nếu là UBND thì bố trí ở cơ quan chuyên môn nào?

Theo trả lời của Bộ Nội vụ, 2 công chức này được xác định là biên chế thuộc Văn phòng HĐND và UBND, song lại “do HĐND sử dụng”. Như vậy, về biên chế thì thuộc UBND, nhưng về công việc lại phục vụ HĐND. Cơ chế “nửa nọ nửa kia” này đã khiến nhiều nơi lúng túng. Bà Võ Thị Như Long, Phó Chủ tịch HĐND phường Vũng Áng, Hà Tĩnh thẳng thắn: Công việc hằng ngày chúng tôi phân công, điều phối, nhưng đến cuối năm thì UBND lại là cơ quan ký đánh giá, xếp loại. Địa phương đã thống nhất về quản lý nên đưa về Văn phòng HĐND và UBND nhưng vẫn do các Ban của HĐND sử dụng như định hướng của Công văn số 09. Bộ Nội vụ cần xem xét để có vị trí việc làm cụ thể cho các công chức hỗ trợ này toàn tâm, toàn ý phục vụ hoạt động của HĐND.

Nhiều địa phương băn khoăn khi HĐND chính là cơ quan giám sát hoạt động của UBND. Liệu có bảo đảm tính độc lập, khách quan khi công chức hỗ trợ HĐND được UBND quản lý, đánh giá?

Nguy cơ chồng chéo, giảm hiệu lực giám sát

Thực tiễn ở nhiều địa phương trước đây khi chưa vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cho thấy, trong biên chế của Văn phòng HĐND và UBND cấp huyện có địa phương bố trí công chức giúp việc HĐND, có địa phương thì không, tuy nhiên, phần lớn chuyên viên hỗ trợ HĐND thường bị “kéo” vào công việc chung của UBND. Văn phòng HĐND và UBND vốn đã là nơi “trăm dâu đổ đầu tằm”, mọi công văn, giấy tờ, đối ngoại, phục vụ đều dồn về đây. Trong khi đó, công việc tham mưu cho HĐND - từ tổng hợp báo cáo đến chuẩn bị nội dung giám sát - lại đòi hỏi sự chuyên tâm, kỹ năng riêng biệt. Còn ở cấp xã, Văn phòng UBND và UBND không bố trí chuyên viên giúp việc HĐND, mọi hoạt động của HĐND do Phó Chủ tịch HĐND cấp xã thực hiện.

Một Phó Trưởng ban HĐND xã ở Đắk Lắk cho biết, tại địa phương, khi có văn bản trả lời của Bộ Nội vụ, UBND tỉnh có văn bản và điều luôn 2 công chức hỗ trợ 2 ban HĐND về luôn UBND, không bố trí hỗ trợ cho ban nữa. Điều này đi ngược tinh thần Công văn số 09 và rất cần có quy định cụ thể rõ ràng hơn về chức năng, vị trí việc làm của công chức ở Văn phòng HĐND và UBND cấp xã hỗ trợ, giúp việc cho HĐND cấp xã. Chính sự “lửng lơ pháp lý” này tạo ra mối quan hệ chồng chéo - HĐND phân công công việc, UBND quản lý hành chính. Công chức đứng giữa dễ nảy sinh tâm lý né tránh, ngại va chạm, không dám mạnh dạn tham mưu những vấn đề “nhạy cảm” liên quan đến UBND.

Phó Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND xã Mai Phụ, Hà Tĩnh, bà Nguyễn Thùy phân tích: Một thiết chế quyền lực muốn hiệu quả, đội ngũ giúp việc phải độc lập. Khi người giúp việc HĐND lại chịu sự quản lý của UBND - cơ quan bị giám sát - thì rõ ràng tính khách quan bị ảnh hưởng. Nếu không xử lý rốt ráo, thì dù có bố trí thêm biên chế cũng không nâng được chất lượng giám sát. Câu hỏi đặt ra hiện nay là, có nên trao cho HĐND quyền quản lý trực tiếp đội ngũ công chức hỗ trợ, ít nhất là trong việc phân công, đánh giá, xếp loại? Một số ý kiến cho rằng, nên học tập mô hình HĐND cấp tỉnh, nơi Văn phòng HĐND là cơ quan độc lập, trực tiếp quản lý biên chế và công chức của HĐND.

Ở cấp xã, việc lập riêng một Văn phòng HĐND có thể chưa phù hợp, nhưng hoàn toàn có thể quy định cơ chế phối hợp rõ ràng: Thường trực HĐND trực tiếp nhận xét, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ; UBND chỉ thực hiện vai trò hành chính, không can thiệp sâu vào chuyên môn. “Nếu đã bố trí công chức hỗ trợ HĐND, thì phải để họ thực sự là “người của HĐND”. Còn nếu vẫn để UBND đánh giá, thì họ sẽ coi trọng công việc UBND hơn. Như vậy thì chủ trương đổi mới theo Công văn 09 sẽ khó đạt hiệu quả” - bà Hoàng Thu Hằng - đại biểu HĐND xã Hiệp Lực, tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh.

Như vậy, việc xác định rõ cơ chế quản lý công chức hỗ trợ HĐND không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là thước đo của sự độc lập trong quyền lực Nhân dân ở cơ sở. Nếu không tháo gỡ, cải cách này sẽ rơi vào tình trạng “văn bản hay, thực tế vướng”, khiến HĐND khó trở thành điểm tựa dân chủ trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Bài toán này không thể để mỗi địa phương tự xoay xở, mà cần được giải quyết bằng quy định thống nhất, minh bạch từ Trung ương.

Thiết nghĩ, tháo gỡ được “nút thắt” quản lý công chức hỗ trợ, HĐND cấp xã mới có thể bước những bước đầu tiên vững chắc trên con đường trở thành một thiết chế quyền lực thực chất trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Hồng Lam

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/bien-che-cho-hdnd-cap-xa-bai-1-ai-quan-ly-cong-chuc-ho-tro-hdnd-cap-xa-10390112.html