Chiều 18/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội làm việc tại Hội trường, thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Cần khung tiêu chí để xác định tính trung thực của bản kê khai tài sản
Về kê khai biến động tài sản, dự thảo Luật điều chỉnh quy định tăng giá trị tài sản kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng. Tương tự, tăng giá trị tài sản tài sản, thu nhập khi kê khai biến động trong năm từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng.
ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, ngưỡng 1 tỷ đồng để phải kê khai bổ sung khi có thay đổi về giá trị tài sản, thu nhập là phù hợp bối cảnh kinh tế hiện nay. Nhưng nếu chỉ quy định theo ngưỡng tuyệt đối, sẽ xuất hiện tình trạng chia nhỏ giao dịch, chuyển dịch tách lẻ, dẫn đến cơ quan kiểm soát khó phát hiện. “Ví dụ như biến động tài sản, thu nhập lên đến 999 triệu đồng cũng là gần 1 tỷ đồng. Trường hợp này không lẽ chúng ta bỏ sót, không kê khai khi có những biến động về tài sản, thu nhập?”.
ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Do vậy, đại biểu đề nghị, cần quy định biến động tài sản, thu nhập từ 500 triệu đồng trở lên cần kê khai. Thậm chí, mọi biến động tài sản bất thường, không phù hợp thu nhập, dù dưới 1 tỷ đồng, đều phải giải trình để tạo cơ chế quan trọng ngăn chặn các “kỹ thuật né kê khai”.
Mặt khác, ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) đặt vấn đề, theo quy định của dự thảo Luật thì tài sản, thu nhập hình thành trong năm có giá trị dưới 1 tỷ đồng sẽ không phải kê khai bổ sung, nhưng chưa rõ nếu cộng dồn từ những năm trước nếu tài sản, thu nhập lên đến trên 1 tỷ đồng thì có phải kê khai bổ sung không?
Dự thảo Luật bổ sung quy định tại khoản 3 Điều 33, theo đó gắn việc kê khai, giải trình về nguồn gốc tài sản, thu nhập với đánh giá, xếp loại hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức cho phù hợp với chủ trương.
ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Tán thành với bổ sung trên, song đại biểu Mai Văn Hải đề nghị, cần đưa ra khung tiêu chí cụ thể để các cơ quan, đơn vị làm căn cứ xác định mức độ không trung thực của bản kê khai hoặc không hợp lý của việc giải trình. Qua đó, tạo cơ sở vững chắc để đưa vào nội dung đánh giá xếp loại cán bộ, công chức, viên chức hàng năm.
Bên cạnh đó, tán thành với quy định trong dự thảo Luật về việc xử lý khi kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực, song đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh "không thể chấp nhận những trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, hay có những hành vi trốn tránh, tẩu tán tài sản sau khi bị phát hiện".
Cho rằng, phải xử lý nghiêm hành vi này, xem xét xử lý kỷ luật, thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh, không thể chấp nhận tư tưởng “hy sinh đời bố, củng cố đời con” đã xuất hiện trong thời gian qua.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Phải rõ các tiêu chí đánh giá việc thực hiện phòng, chống tham nhũng
Điều 17 về tiêu chí đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng được sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định rõ đánh giá với các nội dung. Theo đó, đánh giá về xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng; việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; phát hiện tham nhũng; xử lý tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng. Theo quy định này, Chính phủ sẽ quy định chi tiết về tiêu chí đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng và trách nhiệm đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng của các bộ, cơ quan ngang bộ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Đây là điều khoản liên quan đến những điều luật khác trong dự thảo Luật, nhất là các quy định về kê khai tài sản thu nhập, xác minh, kiểm soát, theo dõi biến động tài sản thu nhập và phân công trách nhiệm cho các cơ quan liên quan trong công tác phòng, chống tham nhũng. Nhưng, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (TP. Huế) nhận thấy, nội dung này lâu nay còn “nhập nhằng”, có nhiều khó khăn và cũng khó xác định để đánh giá là có tham nhũng hay không.
ĐBQH Nguyễn Thị Sửu (TP. Huế) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Để quy định rõ ràng các tiêu chí đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng, đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị, bổ sung vào điểm a, khoản 1, Điều 17 quy định về xác định số lượng chính sách pháp luật mới được ban hành, tỷ lệ chính sách, pháp luật được triển khai thực hiện, đánh giá tính phù hợp với thực tiễn và hiệu quả trong việc phòng ngừa tham nhũng.
Tương tự, đánh giá việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng phải dựa trên tỷ lệ các cơ quan, tổ chức đã triển khai biện pháp phòng ngừa tham nhũng; số lượng rủi ro tham nhũng được phát hiện và xử lý; tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức đã kê khai tài sản thu nhập đầy đủ theo quy định.
Đánh giá việc thực hiện tham nhũng phải dựa trên số lượng vụ việc tham nhũng được phát hiện; tỷ lệ phát hiện tham nhũng thông qua các biện pháp chủ động (kiểm tra, thanh tra, giám sát nội bộ) và qua tố giác; số vụ việc có yếu tố quốc tế hoặc liên quan đến doanh nghiệp nhà nước.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Hay như, đánh giá việc xử lý tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng phải dựa trên số lượng vụ việc đã được xử lý theo quyết định của pháp luật, thời gian trung bình để xử lý một vụ việc tham nhũng; tỷ lệ thu hồi tài sản bất hợp pháp trong các vụ việc đã xử lý; tỷ lệ xử lý kỷ luật, xử lý hình sự các hành vi tham nhũng.
Đại biểu nhấn mạnh, quy định rõ ràng trong Luật Phòng, chống tham nhũng các tiêu chí để đánh giá việc thực hiện sẽ giúp đánh giá có cơ sở hơn, tăng khả năng thực hiện. Việc đưa ra các chỉ số cụ thể như vụ việc, tỷ lệ thu hồi, thời gian xử lý giúp các cơ quan dễ triển khai, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chính sách khi cần thiết.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu cũng đề nghị, kết quả đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng phải được công khai theo quy định của pháp luật, bao gồm công khai trên trang thông tin điện tử của cơ quan có thẩm quyền, gửi báo cáo lên Quốc hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan có liên quan. Dựa vào kết quả đánh giá để xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ và xem xét trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức liên quan nhằm tăng tính minh bạch và trách nhiệm.
“Công khai kết quả đánh giá là bước tiến quan trọng, giúp người dân giám sát và cơ quan lập pháp có cơ sở để kiểm tra tính hiệu quả của công tác phòng, chống tham nhũng”, đại biểu nhấn mạnh.
Thanh Hải